رسانه های جهان در یک نگاه-10 آگوست 2008

لس‌آنجلس تایمز: تصویب تحریم‌های جدید علیه ایران بسیار سخت است آمریکا و متحدان اروپاییش فشارهای خود را برای اعمال دور چهارم تحریم‌ها علیه ایران در شورای امنیت سازمان ملل آغاز کرده‌اند. اما "لوئیس چاربونی"، خبرنگار خبرگزاری رویترز در سازمان ملل طی گزارشی اعلام کرد که تحمیل تحریم‌های جدید علیه ایران که بر خلاف اراده و خواست روسیه و چین است بسیار سخت و چالش‌برانگیز خواهد بود.: قدرت‌های غربی در تلاش هستند تا دور چهارم تحریم‌ها را علیه ایران در شورای امنیتی که دچار تفرقه و اختلاف شده است، پیگیری کنند. اما این روند، روند آسانی نخواهد بود. کارشناسان همچنین معتقدند که دور جدید تحریم‌ها در واقع همان تاکید و به نوعی تشدید تحریم‌های قبلی بوده و شامل صنعت نفت و گاز ایران نخواهد بود. گمانه‌زنی‌ها درباره تصویب قطعنامه جدید علیه ایران در شورای امنیت سازمان ملل در حالی مطرح می‌شوند که کارشناسان و مقامات غربی تحریم‌ها و قطعنامه‌های قبلی علیه تهران را ناکارآمد می‌دانند. آنها معتقدند که محدود کردن ایران نمی‌تواند این کشور را از توسعه فعالیت‌های هسته‌ایش منصرف کند.  ایران در حال اجرای یک بازی دیپلماتیک برای کاهش فشار غربی‌هاست. سیاست‌های ظریف و دقیق ایران باعث شده است مسئله هسته‌ای این کشور رو به جلو حرکت کند. میدل ایست آنلاین:جا خالی دادن از تحریم ‏بر اساس گزارش های محلی دولت به شرکت ملی نفت دستور داده است تا درآمد حاصل از فروش نفت را به دلیل تحریم ‏های شدید علیه برنامه های اتمی ایران، به بانک های مشخص شده بریزند.‏شرکت ملی نقت پیش از این می توانست آزادانه ده ها میلیارد دلار پول حاصل از فروش نفت خام را به هر حسابی که ‏می خواست واریز کند. اما دولت جدید اعلام کرد که شرکت نفت فقط می تواند پول را به حساب هایی که قبلا از سوی ‏بانک مرکزی تعیین شده است، واریز کند.‏تلویزیون دولتی ایران به نقل از معاون اول رئیس جمهور ایران اعلام کرد:«از این پس شرکت ملی نفت مکلف است ‏‏100 درصد وجوه حاصل از صادرات نفت خام را به حساب های معرفی شده از طرف بانک مرکزی به نمایندگی از ‏طرف خزانه داری کل در بانک های خارج از کشور واریز کند». در این ابلاغیه ذکر نشده است که بانک ها بر اساس ‏چه ضابطه ای انتخاب می شوند.‏اما دولت های کشورهای عضو اتحادیه اروپا به موسسات مالی اروپایی فشار آورده اند تا تجارت خود را با ایران قطع ‏کنند و این راهی است برای فشار آوردن به ایران که همچنان بر مواضع خود درمورد برنامه های اتمی اش ایستاده ‏است.‏یک منبع آگاه در وزارت نفت اعلام کرد:« این تصمیم به دلیل گسترش دور جدید تحریم ها علیه ایران گرفته شده تا از ‏بلوکه شدن منابع مالی ایران در بانک های خارجی جلوگیری شود. تعداد زیادی از بانک های خارجی و حتی برخی از ‏بانک های چینی رسماً مبادلات مالی خود با ایران را قطع کرده اند و روز به روز نیز بر دامنه گسترش آن افزوده می ‏شود.» ‏اتحادیه اروپا و آمریکا تحریم هایی را علیه بزرگترین یانک های ایران اعمال کرده اند. این تحریم یک طرفه به موازات ‏سه بیانیه صادر شده از سوی شورای امنیت سازمان ملل، صورت گرفته است.‏صادرات نفت ببیشترین درآمد را برای دومین بزرگترین صادر کننده نفت عضو اوپک، دارد. به لطف بالا رفتن قیمت ‏نفت، ایران 29.5 میلیارد دلار در چهار ماه اول سال که از 20 مارس شروع می شود، بدست آورده است. ‏به گزارش رسانه ها، ایران از ترس اینکه تحریم های بیشتر تاثیر منفی بر روی سرمایه گذاری ها بگذارد، در ماه ‏ژوئن ده ها میلیارد دلار از بانک های اروپایی برداشت و به موسسات مالی دیگری سپرد.‏ایران اعلام کرد که گفتگوهای روز جمعه با اولی هاینونن، یک مقام ارشد آژانس اتمی انرژی اتمی سازمان ملل، درباره ‏مسائل اتمی ایران، مثبت بوده است.‏هاینونن، معاون مدیرکل آژانس، بدون ارائه توضیحات درباره جزئیات گفتگو های دوروزه اش در تهران، به این دور ‏از گفتگو ها پایان داد. محمد سعیدی، معاون بین الملل سازمان انرژی اتمی، گفت:« در این مذاکرات روند جاری و ‏روابط حاکم بین سازمان انرژی اتمی ایران با آژانس در فضایی مثبت مورد بحث و بررسی قرار گرفت.»‏هاینونن قبل از این نیز در چارچوب تلاش های آژانس بین المللی انرژی هسته ای برای مطمئن شدن از اینکه برنامه ‏های اتمی ایران با اهداف نظامی صورت نمی گیرد، به ایران سفر کرده بود. آخرین دیدار وی از ایران 8 آوریل سال ‏‏2008 بود.‏ایران اصرار دارد که بعنوان یکی از کشور هایی که معاهده منع گسترش سلاح های هسته ای را امضا کرده است، حق ‏توسعه فن آوری هسته ای را که گفته می شود به منظور تولید برق برای جمعیت رو به افزایش این کشور است، دارد.‏ آسیا تایمز:حل مساله هسته ای ایران با بازگشت به آژانس در حالی که روسیه در تناقض با اظهارات آمریکا و انگلیس در زمینه‌ برنامه‌ هسته ای ایران گفت که هیچ گونه توافقی درباره‌ی اعمال تحریم‌های بیشتر در شورای امنیت سازمان ملل علیه ایران وجود ندارد آشکار است که تهران در حال ایجاد شکافی دیپلماتیک بین شش کشوری است که در حل مساله‌ هسته ای تهران دخالت دارند. سعید جلیلی مذاکره‌ کننده‌ی اصلی هسته ای ایران و دبیر شورای عالی امنیت ایران دیپلماسی هسته ای کشورش را به مهارت بی‌همتای ایران در بافتن فرش تشبیه کرده و قول داد که در پایان یک فرش ابریشمی بسیار زیبا را تحویل دهد و این چیزی است که در مذاکرات با آمریکا، ‌انگلیس، فرانسه ، روسیه ، چین و آلمان در حال وقوع است. این چالش بسیار دشواری است و بر این فرضیه استوار شده است که ایران می‌تواند بر موانع چندجانبه‌ای که با آن مواجهه است از جمله تحریم های شورای امنیت سازمان ملل و تلاش های جمعی قدرت‌های جهانی برای فشار به ایران و متقاعد کردن تهران به پیروی از درخواست‌های این سازمان، فایق آید. این موانع می‌توانند به نقاط کوری در روند فرش‌بافی دیپلماتیک ایران تبدیل شوند. با توجه به کنفرانس تلفنی اخیر شش قدرت جهانی در واکنش به نامه‌ی یک صفحه ای ایران در پاسخ به خاویر سولانا رییس سیاست خارجی اتحادیه‌ی اروپا که توسط انگلیس و آمریکا "غیرقابل قبول" خوانده شد این مساله بسیار پیچیده می‌نماید. با این حال نمی‌توان از هم اکنون دیپلماسی ایران را یک شکست و تلاش‌های جلیلی را بی‌نتیجه خواند، گویی که وی سیزیف ایران است که سنگ هسته ای را از تپه‌ی بی‌انتهایی بالا می‌برد. کاندولیزا رایس وزیر امور خارجه آمریکا روز پنجشنبه گفت که پاسخ اخیر ایران به درخواست تعلیق فعالیت‌های غنی ‌سازی اورانیوم در ازای مشوق‌های فنی و اقتصادی "یک جواب حقیقتا جدی" نیست. وی افزود که ایران در صورتی که پاسخی کافی و مناسب به بسته‌ی پیشنهادی ندهد با تحریم‌های بیشتر رو به رو خواهد شد.اما ویتالی چورکین نماینده‌ی روسیه در سازمان ملل اذعان داشت که هیچ گونه اجماع مشخصی در زمینه‌ی اقدامات بیشتر علیه ایران وجود ندارد. وی گفت: هیچ گونه توافقنامه‌ قاطعانه یا تفاهمی در این زمینه صورت نگرفته است. مساله‌ی اصلی که باید به خاطر داشته باشیم این است که مسیر مذاکرات باز است، این مسیر دنبال می‌شود، بین طرفین ارتباط وجود دارد. البته برخی کشورها هر از چند گاهی مساله‌ی تحریم ها را مطرح می کنند. علاوه بر آن طبق گزارش روزنامه‌ی کامرسانت چاپ روسیه مذاکرات تجاری مسکو و تهران در اوج خود قرار دارد و این نشان می دهد که روسیه الزاما نگران دور جدید تحریم‌هایی که می‌تواند تجارت خارجی ایران را مختل کند نیست. این احتمال وجود دارد تا زمانی که ما در باتلاق قیاس‌ها و اسطوره‌ها گرفتاریم جلیلی یک فرش‌باف بسیار ماهر از آب در آمده و به جای آنچه بسیاری از غربی‌ها یک گورستان خشک و بایر می‌پندارند یک باغ رنگین و زیبا را جایگزین کند. یعنی سیزیف اصلی سناریو واشنگتن، لندن یا پاریس از آب درآید. با توجه به عادی سازی روزافزون پرونده‌ هسته ای ایران که نتیجه‌ی بهبود روابط ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی است (چیزی که از سفر اخیر اولی هاینونن معاون مدیر کل آژانس به ایران آشکار شد) ، آنها ممکن است به زودی به خود بیایند و با حقایق روبرو شوند. به گفته غلامرضا آقازاده رییس سازمان انرژی اتمی ایران سفر دو روزه هاینونن نشان دهنده بهبود روابط دو جانبه و راههایی برای حفظ همکاری‌ها بر مبنای قوانین می‌باشد. مساله‌ی "سوالات باقیمانده" به واسطه‌ی طرح اقدام ایران در آژانس به نفع ایران حل شده است (گرچه برخی سوالات درباره‌ی "مطالعات ادعایی" باقی مانده است) و روند همکاری‌های ایران و آژانس هیچ شکی باقی نمی‌گذارد که عادی سازی کامل پرونده هسته ای ایران باید انجام شود و امری ضروری است. این مساله و این حقیقت که ایران در مذاکرات خود با سولانا بر روی مسیر مثبتی قرار گرفته (سولانا مذاکرات با ایران در ژنو را "گامی به جلو" خواند) به این مفهوم است که تلاش‌های آمریکا برای جلب حمایت از تحریم‌های بیشتر سازمان ملل علیه ایران نتیجه‌ی معکوس خواهد داشت. این تلاش‌ها مطمئنا شکاف بین گروه 1+5 را افزایش خواهد داد. این امر کاملا آشکار است؛ آلمان با امضای یک معامله گازی با ایران خشم واشنگتن را برانگیخته است علاوه بر آن روسیه تایید کرده که هیچ گونه اجماع مشخصی در بین اعضای گروه در زمینه اعمال تحریم‌ها علیه ایران وجود ندارد. علاوه بر آن ایران از حمایت به موقع بیش از صد کشور از اعضای جنش عدم تعهد که اخیرا در تهران کنفرانس داشتند برخوردار شد. این کشورها در پایان در بیانیه‌ای از برنامه‌ی هسته ای صلح آمیز ایران حمایت کرده و از همکاری ایران و آژانس تقدیر کردند.  این امر هرگونه تظاهر آمریکا و متحدانش مبنی بر اینکه گروه 1+5 از جانب جامعه بین المللی صحبت می‌کند را نقض می‌کند. این ادعای آمریکا درست نیست و اکثر کشورهای عضو سازمان ملل از موضع ایران مبنی بر اینکه تهران طبق قوانین معاهده‌ی منع گسترش تسلیحات هسته ای حق دارد تحت نظارت آژانس بین المللی انرژی اتمی چرخه‌ی سوخت هسته ای صلح آمیز داشته باشد، حمایت می‌کند. سیر امور به تدریج به نفع ایران در حال حرکت است و این باعث شده است که آمریکا و متحدان اروپایی در موضع دفاعی قرار بگیرند که این امر تا حدود بسیاری نتیجه‌ی دیپلماسی سریع و انعطاف‌پذیر ایران است. دستان ظریف دیپلماسی ایرانی به طور منسجم این مساله را از بسته پیشنهادی ایران ( که پیش از ارائه بسته‌ی مشوق‌های 1+5 به این کشورها ارائه شد ) گرفته تا Non-paper ایران ( که یک مسیر مذاکراتی منطقی و چند مرحله را به تصویر می‌کشد) و سند یک صفحه‌ای ایران ( که تمایل ایران به ارائه پاسخی روشن به بسته پیشنهادها را اعلام کرده و در عین حال خواستار توضیحاتی درباره این بسته است)، به پیش برده است. ایران در عین حال اعتبار موضع خود را در همه‌ی مذاکرات حفظ کرده است؛ یعنی تنها به درخواست‌های طرف دیگر پاسخ نداده و شرایط خود را نیز عنوان کرده است. این کشور علاوه بر آن با اقدامات منفی که می‌توانست در مذاکرات اختلال ایجاد کند مقابله کرده است، (یکی از این اقدامات منفی حرکت جورج بوش رییس جمهور آمریکا بود که قبل از آنکه ایران پاسخ رسمی خود را به بسته‌ی پیشنهادی بدهد مدعی شد که تهران این بسته را رد کرده است.) به گفته‌ مقامات ایرانی، سند یک صفحه‌ای اخیر ایران خلاصه‌ای از گفت‌وگوی اخیر سولانا و جلیلی بوده است و با این هدف ارائه شد که این پیام را بفرستد که ایران مایل به تداوم جدی مذاکرات است. تا جایی که به ایران مربوط می‌شود و برخلاف ادعاهای رسانه‌های آمریکایی و مقامات مختلف دولت این کشور تهران پاسخ مثبت و آشکاری داده است که برای پیشبرد گفت‌وگوها به مرحله‌ی بعدی کافی است. با این حال واشنگتن بلافاصله از تهران به خاطر دادن پاسخی که نه "روشن" است و نه "مثبت" از تهران انتقاد کرده و به این ترتیب بحث تحریم‌های بیشتر را مطرح کرده است. صرف اینکه پاسخ ایران به طور کامل مطابق انتظارات واشنگتن یا لندن نبوده است به این مفهوم نیست که لیوان کاملا خالی است. در پایان باید گفت که مساله هسته ای ایران "انتخابی" است نه "الزامی"، و باید به واسطه‌ توافق قدرت‌های جهانی برای پایان دادن به تحریم‌های سازمان ملل و برگرداندن پرونده ایران به آژانس بین المللی انرژی اتمی حل شود. در آن صورت آژانس می‌تواند در راستی آزمایی ماهیت صلح آمیز برنامه‌ی هسته ای ایران نظارت لازم را اتخاذ کند. هر اقدامی غیر از این، به ویژه تحریم‌ها و اقدامات تنبیهی، به ضرر دولت‌های دخیل که باید یک استراتژی هوشمندانه‌تر از استراتژی فعلی را در قبال ایران اتخاذ کنند، تمام خواهد شد.