ایران و لیبی تلاشی مشترک، سرنوشتی متفاوت

معمر قذافی رهبر لیبی که برای یک دیدار رسمی به تونس سفر کرده و با مقام­های ارشد تونسی از جمله زین العابدین بن علی رئیس جمهوری آن کشور دیدار و گفت و گو کرده است، اظهاراتی درباره ایران ابراز داشته که بازتاب گسترده­ای در رسانه­های عربی داشته است. به گونه­ای که تقریبا بیشتر روزنامه­های عربی با چاپ عکسی از دیدار قذافی با بن علی اظهارات وی را درباره ایران منتشر کرده­اند.

قذافی مدعی شد، ایران برنامه­های هسته­اى اش را بزرگنمایی می­کند. او معتقد است که ایران نمی­تواند در برابر حمله غربی­ها ایستادگی کند و از پای در خواهد آمد و سرنوشتش همانند سرنوشت عراق در زمان حکومت صدام حسین خواهد شد.

ایران بارها اعلام کرده است که هدفش از رسیدن به انرژی هسته­ای صرفا دستیابی به تکنولوژی صلح­آمیز است و به هیچ عنوان به دنبال دستیابی به سلاح هسته­ای نیست. موضوعی که غربی­ها در آن شک و شبهه وارد می­کنند و به همین دلیل تحریم­هایی را با هدف متوقف ساختن برنامه­های هسته­ای ایران علیه تهران وضع کرده­اند.

قذافی که به هنگام دریافت دکترای افتخاری از مرکز ملی علوم تطبیقی و تکنولوژی تونس در حضور همتای تونسیش سخنرانی می­کرد، درباره احتمال حمله نظامی غرب به ایران گفت: «اگر بنا باشد حمله­ای به ایران صورت گیرد، سرنوشت ایران همانند سرنوشت عراق در زمان صدام حسین خواهد بود. ایران به تنهایی نمی­تواند قدرتی داشته باشد. همان طور که صدام به تنهایی قدرتی نبود. بنابراین در صورت هر گونه حمله­ای امکان مقاومت نخواهد داشت و شکست خواهد خورد.»

وی سپس یوگسلاوی را به عنوان مثال یادآور شد و گفت: «سرنوشت یوگسلاوی نتیجه انزوای بین­المللیش بود. چه کسی تصور می­کرد یوگسلاوی با آن انسجام و قدرتی که داشت در یک چشم به زدن از هم بپاشد.»

قذافی در ادامه عراق را مثال زد و گفت: «صدام حسین همیشه ما را به مخفی­کاری در فعالیت­های هسته­ایمان متهم می­کرد و می­گفت شما سلاح­های کشتار جمعی خود را مخفی کرده­اید، در حالی که ما توانستیم با غرب کنار بیاییم ولی او نتوانست. صدام حسین گمان می­کرد چون نیروی نظامی قوی دارد می­تواند در برابر غرب ایستادگی کند. تا آخرین لحظه به مخفی نگه داشتن تاسیسات هسته­ایش مبادرت می­ورزید تا این که در سال 2003 در یک چشم به زدن و بدون این که بتواند مقاومت موثری انجام دهد، شکست خورد و همه چیز را از دست داد. صدام شکست خورد چون هیچ مدافع و پشتیبانی نداشت. عراق در برابر حمله امریکا تک و تنها بود.»

قذافی پیش از این نیز ایران را مورد نکوهش قرار داده بود. وی از این که ایران عضو هیچ اتحادیه موثری نیست و متحد قابل اطمینانی ندارد، به شدت گله­مند است. وی حتی در دوران ریاست جمهوری محمد خاتمی رئیس جمهوری ایران نیز، ایران را به دلیل پیگیری برنامه­های هسته­ای اش مورد نکوهش قرار داده بود.

وی در آن زمان در گفت و گویی با شبکه تلویزیونی العربیه گفته بود، ایران روز به روز منزوی­تر می­شود و اگر بخواهد به همین راه ادامه دهد به طور کامل از جامعه جهانی جدا خواهد شد.

قذافی در ادامه گفته بود: «در دنیایی که کشورها همگی به سمت و سویی می­روند که به عضویت اتحادیه­ای درآیند و بدین ترتیب حمایت­های بین­المللی خود را افزایش دهند، ایران روز به روز منزوی­تر و جایگاهش دائما ضعیف­تر می­شود.»

قذافی در حالی این گفته­ها را بر زبان می­آورد که به هیچ وجه اعتقادی به هر گونه حمله نظامی از جانب غرب به ایران ندارد و حتی از این که کشورهای عربی رابطه خود را با ایران کم­رنگ کرده یا قطع می­کنند، گله مند است. وی در نشست اتحادیه عرب که در ماه مارس گذشته در دمشق برگزار شد، در یک سخنرانی تند، خطاب به همتایان عربش گفت: «اگر به ایران تعرضی شود، قبل از همه خود ما ضربه می­خوریم. دیروز عراق را اشغال کردند، فردا به ایران ضربه می­زنند و این بدان معنا است که به زودی سراغ همه ما می­آیند. به نفع ما نیست با ایران رابطه نداشته باشیم. ایران یک کشور بسیار مهم در منطقه است. تنها کشوری است که هنوز در برابر امریکا ایستادگی می­کند و هنوز تهدید جدی علیه اسرائیل محسوب می­شود. ما باید از ایران حمایت کنیم زیرا سرنوشت ایران به حیات تک تک ما گره خورده است.»

لیبی خود کشوری است که پس از حمله آمریکا به عراق و با افزایش فشارهای بین­المللی و پس از آن که 20 سال تحریم­های بین­المللی را متحمل شد و حتی منع پرواز هوایی علیهش وضع شده بود، در نهایت تن داد که از تلاش برای رسیدن به تکنولوژی هسته­ای دست بردارد و خواسته­های غرب را بپذیرد.

تسلیم لیبی در برابر غرب سرانجام باعث شد تا غربی­ها رابطه تازه­ای با طرابلس تعریف کنند و به سمت بهبودی روابط با آن گام بردارند. نیکولا سارکوزی رئیس جمهوری فرانسه و سیلویو برلوسکونی نخست­وزیز ایتالیا پس از گشایش دروازه­های رابطه لیبی با غرب به طرابلس سفر کردند و معاهده تجاری چند میلیارد دلاری با آن امضا کردند. فرانسه و بریتانیا حتی متعهد شدند برای لیبی رآکتور هسته­ای آب سبک بسازند تا این کشور بتوانند از انرژی صلح­آمیز هسته­ای بهره­مند شود. قذافی نیز یک تور بزرگ اروپایی برای سفر به اروپا انجام داد که ماحصل آن امضای 15 میلیارد دلار توافق­نامه تجاری بود.

ایران و لیبی هدف مشترک ندارند

در این جا ممکن است این شبهه ایجاد شود که آیا لیبی از این که ایران همانند خودش عمل نکرده و تسلیم غرب نشده ناخرسند است و تهران را نصیحت می­کند که همانند خود عمل کند؟

ناظران بین­المللی معتقدند که حقیقت چیز دیگری است. مرتضی پویا وزیر کشور کابینه بی­نظیر بوتو در گفت و گو با دیپلماسی ایرانی می­گوید: «به هیچ وجه این طور نیست. ایران لااقل تاکید می­کند که به دنبال انرژی صلح­آمیز هسته­ای است. ایران دائما تاکید دارد که غرب زور می­گوید و تهران به هیچ عنوان به دنبال سلاح هسته­ای نبوده است. در حالی که لیبی بود. لیبی سلاح هسته­ای می­خواست. قذافی در دهه هشتاد واقعا به فکر نابودی اسرائیل بود و برای رسیدن به این هدف بمب هسته­ای را مناسب­ترین وسیله می­دانست.»

وی سپس به سفرش به لیبی در اواخر دهه هشتاد اشاره می­کند و می­گوید: «من به عنوان نماینده پاکستان در راس یک هیات بلندپایه به پاکستان سفر کردم. در طرابلس پیش قذافی رفتم و با وی درباره تحولات منطقه به بحث و گفت و گو پرداختم. قذافی در آن نشست گفت، ما به این نتیجه رسیده­ایم که تنها راه حل نابودی اسرائیل استفاده از بمب هسته­ای است. اسرائیل بدون بمب هسته­ای نابود نخواهد شد. آیا شما می­توانید ما را یاری کنید. من گفتم پاکستان به نیروی هسته­ای رسیده است. قذافی بی­درنگ گفت ما آن را به هر قیمتی شده از شما می­خریم.»