اختلاط کار ديپلماسى و شهرسازى

شوراى شهر تهران در مشورتى با وزارت امور خارجه ، تصميم به تغيير نام خيابان ايتاليا واقع در محدوده مرکزى تهران گرفته است.

 

در مشورت و تبادل نظر شوراى شهر و وزارت خارجه پيرامون تغيير نام برخى خيابان هاى تهران که نام هايى مربوط به اشخاص خارجى يا شهر و کشورى خارجى دارند، اينگونه به نظر مى رسد که کار شهرسازى و ديپلماسى در حال نزديک شدن به يکديگر هستند چرا که با تصميم تغيير نامى يک خيابان، به نوعى روابط دو دولت ذى نفع در اين ميان نيز دستخوش تغييراتى مى شود.

 

ضمن آنکه اخيرا شاهد تعدد سياست تغيير نام خيابان ها و ميادين شهر تهران در واکنش به تصميمات، اظهارات و يا اقدامات برخى کشورها در خصوص  ايران هستيم.

 

تصميم شوراى شهر تهران براى تغيير نام خيابان ايتاليا، ظاهرا در پاسخ به اقدام شهردارى رم مبنى بر نام گذارى خيابانى  با عنوان "خيابان 18 تير" ، مورد نظر قرار گرفته است. در حاليکه اين نام براى ايران يادآور اعتراضات دانشجويى در سال 78 است و شايد براى دولت ايران ، اقدام شهردارى رم نوعى اهانت و تقدير از معترضين دولت جمهورى اسلامى، تلقى شود.

 

با وجود آنکه هنوز شهردارى رم تصميم خود را عملى نکرده است، برخى معتقدند که تصميم شوراى شهر تهران، مناسب شرايط حال بوده و در راستاى تامين منافع ملى است. حتى برخى از اعضاى شوراى شهر تهران نيز بدنبال طرح احتمال نامگذاری خیایانی در رم به نام هجده تیر، درخواست اين را داشتند که نام خیابان ایتالیا در تهران به خیابان " شهید ادواردو آنیلی " تغییر کند که از خانواده سرشناس و ثروتمند ايتاليا بود و مسلمان شد.

 

در اين خصوص احمد مسجد جامعى يکى از اعضاى اصلاح طلب شوراى شهر تهران که در دوران دولت هشتم مسئوليت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامى را بر عهده داشت، چنين اظهار نظر کرده است: " مشورت شوراى شهر و وزارت خارجه براى تغيير نام خيابان ايتاليا، بنا به مصلحت و با توجه به منافع ملی کشور صورت می گیرد. وزارت خارجه پیامدهای این تغییر نام را بررسی خواهد کرد و در صورتی که این وزارتخانه، تغییر نام را تائید کند، موضوع تغییر نام در شورای شهر مورد بررسی قرار می گيرد."

 

حال جاى اين سوال باقى است که آيا ذات مشورت وزرات خارجه و شوراى شهر تهران در راستاى منافع ملى کشور است و يا تصميم تغيير نام خيابان ايتاليا، محقق کننده منافع ايران در فضاى کنونى جامعه بين المللى است؟ در پاسخ به اين سوال بايد تاکيد مقامات دستگاه ديپلماسى ايران بر حسن روابط تهران و رم را در نظر داشت که در صورت صحت ، با تغيير نام يک خيابان ، دچار تغير خواهد شد.

 

منوچهر متکى وزير امور خارجه ايران در ديدار خداحافظى سفير ايتاليا در تهران، على رغم انتشار خبر نام گذارى خيابانى در رم بنام هجده تير و برخى واکنش ها نسبت به اين تصميم، اظهاراتى متفاوت را با رويکرد  تقويت روابط دو دولت بيان داشت.

 

وى در اين ديدار به سفير ايتاليا گفت که " ايتاليا و ايران همواره دلايل لازم براى داشتن روابط خوب، رو به جلو و پيشرفت را داشته‌اند و در مناسبات دو جانبه دليلى براى خدشه‌دار شدن روابط نبوده است. "

 

 وزير امور خارجه ايران همچنين متذکر شد که " روابط ايران و ايتاليا نبايد عليه طرف ثالثى تفسير شود و در عين حال نبايد اجازه داد تا طرف ثالثى بر آن تاثير بگذارد. "

 

اين جمله متکى قابل توجه است. احتمالا منظور متکى از " طرف ثالث " در روابط ايران و ايتاليا - در هر دو بخش گفته شده - ايالات متحده امريکاست چرا که همسويى زيادى بين سياست هاى امريکا و ايتاليا در برابر ايران ديده مى شود.

 با اين وجود ايتاليا بعنوان عضوى از اتحاديه اروپا، همراه با ديگر متحدان اروپايى خود در تصويب قطع نامه هاى صادره شوراى امنيت سازمان ملل نسبت به ايران حضور داشته و همگام با اين کشورها، تحريم هاى مالى، بانکى، تجارى و اقتصادى را براى ايران اجرايى کرده است.

 

ضمن آنکه با روى کار آمدن " سيلويو برلوسکونى "  نخست وزير ايتاليا، اين کشور بسوى اعمال تحريم هاى بيشتر با هدف نتيجه گيرى  در موضوع هسته اى،  سوق يافته است. هر چند بواسطه روابط تجارى و اقتصادى موجود بين دو کشور، عقب نشينى از بازار ايران براى شرکت هاى ايتاليايى زيان ده بوده و مورد استقبال آنها قرار نگرفته است.

 

از سوى ديگر ايتاليا بسيار علاقمند بود تا در مذاکرات هسته اى در خصوص برنامه اتمى ايران، نقش فعال ترى بازى کند و در کادر 1+5 حضور داشته باشد که با مخالفت آلمان اين موضوع ميسر نشد. با اين وجود رم همواره  بر بى تاثير بودن حمله نظامى به ايران تاکيد داشته و در کنار ساير متحدان اروپايى خود خواهان تعليق غنى سازى اورانيوم از سوى تهران است.

 

اما به نظر مى رسد اختلاف ديدگاه بين ايران و ايتاليا تنها محدود به مواضع رم در موضوع هسته اى نيست چراکه مواضع اتحاديه اروپا در برابر ايران متحد الشکل بوده است. ديدگاه ايران نسبت به اسرائيل و سخنان محمود احمدى نژاد رئيس جمهور ايران در اين خصوص، بيشترين واکنش هاى ايتاليا در برابر تهران را به خود اختصاص داده است.

 

در سفر رئيس جمهور ايران به رم براى شرکت در اجلاس فائو، اين واکنش ها به اوج خود رسيد. آقای احمدی نژاد پس از ورود به ایتالیا، در فرودگاه کامپینوی رم به خبرنگاران گفت:" مردم اروپا بیش از همه از صهیونیسم آسیب دیده اند و اکنون هم هزینه های سیاسی و اقتصادی اين رژیم دروغین ( اسرائیل ) به دوش مردم اروپا افتاده است".

 

علاوه بر اينکه  هيچ ديدار رسمى بين مقامات ايتاليا و رئيس جمهور ايران طى اين سفر  برنامه ريزى نشده و استقبال رسمى نيز از وى صورت نگرفته بود، در واکنش به اين اظهارات احمدى نژاد هم ، تظاهرات  اعتراض آميزى  در رم بر پا شد. همچنين ایگناچو لا روسا، وزیردفاع ایتالیا، اظهارات آقای احمدی نژاد را خلاف تاریخ  توصیف کرد و جان فرانکو فینی، رئیس مجلس ایتالیا نیز در اعتراض به اين اظهارات، ملاقات خود با ابوالفضل زهره وند، سفیر ایران در رم را لغو کرد.

 

پس از بازگشت احمدى نژاد نيز در برخى محافل از سوء قصد به جان رئيس جمهور در پايتخت ايتاليا سخن به ميان آمد. کليه اين مسائل نقاط تيره اى  در روابط ايران و ايتاليا بجا گذاشت و اکنون اين نقاط تيره  با برخى تصميمات در حال بزرگ شدن است، در حاليکه چنين وضعيتى  با توجه  پيچيده تر شدن مذاکرات ايران و غرب در حل و فصل موضوع هسته اى کشور، مطلوب نيست.

 

شايد بهتر باشد ديپلماسى ايران راه خود را از فيلم سازى، شهر سازى و ... جدا کند و تنها بر تقويت ابعاد فنى و تخصصى، متمرکز شود.