تولد اتحاديه‌اى تازه در حاشيه درياى مديترانه

43 کشور جهان که سرزمین 800 میلیون نفر است، روز یکشنبه و دوشنبه 13 و 14 جولای گرد هم آمدند تا درخصوص تشکیل اتحادیه ای تازه به نام اتحادیه مدیترانه تبادل نظر کنند.

سوریه، فلسطین و اسراییل نیز در میان شرکت کنندگان این اجلاس قرار داشتند که در پاریس و به میزبانی نیکولا سارکوزی، رییس جمهور فرانسه برگزار شد. نیکولا سارکوزی مبتکر طرح اتحادیه مدیترانه است و سعی دارد تا اهداف خود را با تشکیل این اتحادیه به اجرا درآورد.

برنار کوشنر، وزیر امور خارجه فرانسه در آستانه این اجلاس اعلام کرد که اتحادیه مدیترانه ای، اتحادیه ای است تا بتواند با مسائلی از جمله گرم شدن دمای کره زمین، افزایش مهاجرت های غیر قانونی و کاهش منابع آب و انرژی در جهان تصمیم گیری کند.

وی گفت که اینکه در خصوص این مسائل هیچ اقدامی صورت نگیرد خطر بزرگی است. جهان امروز بسیار آسیب پذیر شده است و بحران ها و درگیری های جهان در چنین شرایطی بسیار خطرناک است. ما هرکاری می کنیم تا بتوانیم هم پیمانان خود را تقویت کنیم.

اتحادیه مدیترانه ای که حاصل فکری رییس جمهور فرانسه است، ایده ای است که یکی از شعارهای وی در زمان انتخابات ریاست جمهوری بود. اکنون که فرانسه ریاست دوره ای اتحادیه اروپا را تا آخر سال میلادی برعهده دارد، نیکولا سارکوزی درصدد است تا از این موقعیت به نفع تاسیس این اتحادیه استفاده کند.

روز اول این اجلاس که بیشتر به ملاقات مقامات شرکت کننده اختصاص داشت به نتیجه خاصی در خصوص اتحادیه مدیترانه ای منجر نشد.

گرچه ایراد وارد شده به تشکیل این اتحادیه فقدان اطلاعات و چارچوبهای مشخص آن است، اما می توان اذعان کرد که تشکیل این اتحادیه نه تنها سرنوشت کشورهای شمال آفریقا را به اروپا پیوند خواهد زد بلکه اتحادیه اروپا قادر خواهد بود به عنوان برادر بزرگتر وارد تعامل همه جانبه با این کشورها شود و در این میان ترکیه را نیز به نوعی خاص با اروپا همراه خواهد کرد و از همه مهمتر اسراییل برای اولین مرتبه وارد همکاریهای چند جانبه اقتصادی و سیاسی با کلیه کشورهای منطقه و بویژه کشورهای اسلامی می شود.

بنابراین می توان نتیجه گرفت که فرانسه با این پیشنهاد سه هدف اصلی را دنبال می کند.

1-    پیوند کشورهای شمال آفریقا به اروپا

2-    دور نگه داشتن ترکیه از اتحادیه اروپا

3-    حضور اسراییل در همکاری های چند جانبه اقتصادی و سیاسی

با ایجاد اتحادیه مدیترانه ای، کشورهای اروپایی از جمله فرانسه و آلمان فرصت خواهند داشت تا بتوانند تاثیر بیشتری بر روی منابع موجود در کشورهای شمال آفریقا داشته باشند و نفوذ بیشتری در طرح های امنیتی شمال آفریقا و حتی منطقه خاورمیانه داشته باشند.

در واقع سارکوزی می خواهد مرکز امپراطوری رم را با به هم پیوستن 43 کشور جهان به مرکز جهان تبدیل کند.

همچنین نیکولا سارکوزی با حضور ترکیه به عنوان یکی از اعضای اتحادیه اروپا مخالفت است. وی این مخالفت خود را بارها اعلام کرده است. ترکیه اکنون در مسیری است که نمی تواند انتهای آن را پیش بینی کند. پرونده ترکیه در اتحادیه اروپا با بن بست رو به رو می شود و اتحادیه اروپا تمایلی برای بازکردن این راه برای ترکیه ندارد. نیکولا سارکوزی نیز در صدد است تا با ایجاد اتحادیه مدیترانه ای، ترکیه را وارد یک بازی جدید کند و این بازی جدید شاید بتواند ترکیه را از عضویت در اتحادیه اروپا منصرف کند. اتحادیه اروپا نمی خواهد عضويت کشورى مانند ترکيه را که از نظر سیاسی بسیار با ثبات نیست و اقتصاد چندان شکوفایی ندارد، در اتحاديه اروپا بپذيرد. هرچند اتحادیه اروپا از همکاری با ترکیه می تواند به نفع خود استفاده کند اما ترجیح می دهد راه دیگری را برای این همکاری ها پیدا کند. همسایگی با کشورهایی مانند عراق و ایران می تواند نفوذ اتحادیه اروپا را در منطقه بیشتر کند اما نیکولا سارکوزی معتقد است که بهتر است از راه دیگری به این اهداف خود برسد که یکی از این راه کارها ایجاد اتحادیه مدیترانه ای است.

جای هیچ شکی نیست که از زمان روی کار آمدن نیکولا سارکوزی در فرانسه، سیاست خارجی این کشور تغییرات بسیاری داشته است. رویگردانی فرانسه به سمت سیاست های امریکایی و همکاری های بیشتر با اسراییل نیز از جمله این تغییرات است.

اسراییل که تاکنون به عضویت هیچ کدام از نهادهای بین المللی درنیامده است با توجه به سیاست های اخیر فرانسه اکنون این فرصت را به دست آورده است که در یک نهاد بین المللی که می تواند موجب همکاری های چند جانبه اقتصادی و سیاسی شود عضویت پیدا کند. حمایت فرانسه از اسراییل می تواند راهی برای این اقدام باشد.

اجلاس سران اتحادیه مدیترانه ای با حضور 43 مقام ارشد کشورهای حاشیه دریای مدیترانه به علاوه عمان و موریتانی روز 14 جولای به کار خود پایان داد و نیکولا سارکوزی رسما ایجاد اتحادیه مدیترانه را در این اجلاس اعلام کرد و ریاست دوره ای این اتحادیه را به مدت دو سال و با همکاری حسنی مبارک، رییس جمهور مصر برعهده گرفت.

اساس رياست مشترک ميان نمايندگان اتحاديه‌ى اروپا و يک مسوول از کشورهاى غير اروپايى حوزه مديترانه در تمام اجلاس سران و تمام نشست‌هاى وزارتى و ديدار مقامات ارشد در دبيرخانه، کميته‌ى مشترک دايمى و نشست کارشناسان، اجرايى خواهد شد.

در بيانيه پايانى اين اجلاس تاکيد شد که اجلاس سران اتحاديه هر دو سال يک بار به طور نوبتى در يکى از کشورهاى اتحاديه‌ى اروپا يا يکى از کشورهاى غير اروپايى حوزه‌ى مديترانه برگزار شود.

شرکت کنندگان در اين اجلاس بر انتخاب مقر دبيرخانه و اعضاى آن توافق نکردند. اين در حالى است که در بيانيه پايانى آمده است، اين دو مساله در اجلاس وزيران خارجه عضو اين اتحاديه که ماه نوامبر آينده برگزار مى‌شود، تعيين خواهد شد.

درخصوص بحران خاورميانه در اين بيانيه تنها به حمايت از هيات‌هاى شرکت کننده در روند صلح رژيم صهيونيستى و فلسطين تاکيد شد.

در اين بيانيه هم چنين از مذاکرات غير مستقيم ميان دمشق و تل آويو استقبال شده و کشورهاى عربى حمايت صريح از طرح صلح عربى را خواستار شدند.

در اين کنفرانس بار ديگر ضمن اعلام حمايت از کنفرانس آناپوليس بر لزوم برگزارى صلح گسترده در منطقه تاکيد شد.

شرکت کنندگان در اين اجلاس هم چنين بر عارى ساختن منطقه خاورميانه از سلاح‌هاى کشتار جمعى تاکيد کردند و بار ديگر متعهد به مبارزه با مهاجرت‌هاى غير قانونى و هر گونه اقدام تروريستى شدند.

شرکت کنندگان در اين اجلاس بر ايجاد امنيت منطقه‌يى در خاورميانه از طريق منع گسترش سلاح‌هاى هسته‌يى، شيميايى، بيولوژى و پيوستن به معاهدات بين‌المللى تاکيد کردند و ايجاد فضاى باثبات در حوزه درياى مديترانه را خواستار شدند.

با اين حال اين مساله مشخص نشده که امضاکنندگان بيانيه از جمله المرت چگونه به تعهد خود در زمينه عارى ساختن خاورميانه از سلاح‌هاى کشتار جمعى عمل خواهند کرد.

گمان مى‌رود اسراييل داراى يک زرادخانه‌ى تسليحات هسته‌يى با حداقل 200 کلاهک باشد.

در بيانيه پايانى هم چنين مرتبط ساختن اقدامات تروريستى با هر دين و يا فرهنگى رد شده است.

هم چنين مقامات کشورهاى شرکت کننده در اين نشست در راستاى از سرگيرى طرح‌هاى مشترک در زمينه مبارزه با آلودگى درياى مديترانه، بر حمايت از انرژى خورشيد تاکيد کردند.

نشست سران 43 کشور عضو اين اتحاديه‌ى جديد در حالى برگزار شد که اختلافات نهفته‌ى بسيارى از اين کشورها نيز نمود پيدا کرد و دستيابى به پيشرفت واقعى را با مانع روبه‌رو کرد..