ایرانی ها برای مذاکره با امریکا جدی هستند
گفت و گو روزنامه اعتماد با مجید الشیخ سفیر عراق در تهران
سفر نورى المالکى نخست وزير عراق به ايران و نيز احتمال انعقاد توافقنامه امنيتى بين واشنگتن- بغداد محور گفت وگويى بود که آن را با مجيد الشيخ سفير عراق در تهران انجام داديم، چرا که هنوز چند روزى از سفر نورى المالکى به ايران نگذشته بود که او به اردن رفت و آنجا طى يک مصاحبه مطبوعاتى از بن بست در مذاکرات عراق و امريکا درباره انعقاد توافقنامه امنيتى بين دو کشور خبر داد.
اگرچه هنوز توافقنامه امنيتى از دستور مذاکرات عراق و امريکا خارج نشده و احتمال امضاى آن وجود دارد، اما با اين وجود حساسيت هايى که در داخل کشور عراق و نيز برخى کشورهاى منطقه مانند ايران درباره اين قرارداد وجود دارد، موانع زيادى را ايجاد کرده است که سفير عراق درباره آن توضيح مى دهد. سفير عراق در اين گفت وگو همچنين درباره تشکيل کميته امنيتى مشترک بين تهران- بغداد و نيز تداوم تلاش عراق براى انجام دور جديدى از گفت وگوهاى مستقيم امريکا و ايران خبر داد. گفت وگو با سفير عراق را مى خوانيد.
کسانى که سفر آقاى مالکى را زير نظر داشتند، معتقد بودند که اين سفر با هدف تشريح موافقتنامه امنيتى بغداد- واشنگتن براى مقامات ايرانى و مساله ادعايى دخالت ايران در عراق به تهران صورت مى گيرد. آيا سفر آقاى مالکى با اين اهداف انجام شد؟
همانطور که مى دانيد اين ديدار سومين ديدار آقاى مالکى از تهران بود. به نظرم اهميت بزرگ ديدار اخير ايشان به شرايط حساس کنونى برمى گردد. مى دانيد که اين ديدار بعد از طرح «اجراى قانون» در عراق که در واقع دربرگيرنده عمليات نيروهاى پليس و امنيتى عراق در شهر بصره، شهرک صدر و موصل انجام گرفت، بود. آقاى نخست وزير در اين ديدار ابعاد اين عمليات و موفقيت هاى بزرگى که دولت عراق در اين عمليات به دست آورده بود را براى مقامات ايرانى تشريح کرد. آقاى مالکى درخصوص طرح توافقنامه امنيتى عراق و امريکا نيز يک سرى توضيحات دادند و طرف ايرانى را از اين توافق مطمئن ساختند. بنابراين نفس ديدار که در بالاترين سطح سياسى انجام شد، بسيار مهم بود. آقاى مالکى در اين ديدار با رهبر معظم انقلاب، آقاى رئيس جمهور، آقايان لاريجانى، جليلى، متکى و اژه يى ديدار داشتند.
يعنى توضيحات آقاى مالکى براى مقام هاى ايرانى متقاعدکننده بود؟
البته اينکه توضيحات آقاى مالکى براى طرف هاى ايرانى قانع کننده بوده يا خير بايد از مقامات ايرانى سوال کرد. اما ما مسائل مربوط به اين توافقنامه را توضيح داديم و تاکيد کرديم که اين توافقنامه بدون موافقت آحاد ملت عراق، مجلس نمايندگان، شوراى امنيت ملى عراق و مرجعيت دينى امضا نخواهد شد و توافقنامه يى در کار نخواهد بود. در ضمن ما تاکيد کرديم که اين توافقنامه عليه هيچ کدام از کشورهاى همجوار نخواهد بود بلکه به نفع آن کشورها و ملت هاى آنها خواهد بود. ما تاکيد کرديم که عراق براى هيچ عمليات نظامى عليه کشورهاى منطقه پايگاه نخواهد شد. ما هيچ گاه اجازه نمى دهيم عراق به صحنه تسويه حساب هاى ديگر کشورها تبديل شود. کما اينکه ما توضيح داديم که اگر حاکميت و قدرت در دست نيروهاى عراقى نباشد و اگر عراق از بند هفتم اساسنامه سازمان ملل خارج نشود و بسيارى از مسائل ديگر مورد توافق قرار نگيرد، اين توافقنامه مطمئناً امضا نخواهد شد.
من مى خواهم بدانم واکنش مقامات ايرانى به اين توضيحات شما چه بود؟
به هر حال مقامات ايرانى نسبت به اين توافقنامه حساس بودند و وضعيت چگونگى انجام آن براى آنها مبهم بود. ما به طور بسيار روشن و صريح توضيح داديم اما اطلاعى درباره واکنش آنها نداريم.
ايران از ايجاد 14 پايگاه نظامى امريکا آن هم به مدت 99 سال نگران است...
چه کسى گفته است که اين مساله در توافقنامه آمده است؟
يعنى اين مساله در توافقنامه نيامده است؟
من متاسفم که برخى حرف ها در رسانه ها بيان مى شود. اين حرف ها و موضع گيرى هاى رسانه يى اصلاً درست و دقيق نيست. در اين توافقنامه بحثى درباره اين مساله که شما گفتيد، نشده است. نه قرار است پايگاهى ايجاد شود و نه چيز ديگري. البته در توافقنامه اين موضوع وجود داشت که براساس وضعيت فعلى نيروهايى امريکايى و نيروهاى چند مليتى در عراق تصميماتى گرفته شود که ما قبول نکرديم.
پس چنين موضوعى وجود داشت اما شما نپذيرفتيد؟
خير، چنين مساله يى وجود نداشت. ما بدون به دست آوردن حاکميت کامل و بدون در نظر گرفتن منافع ملت و منافع منطقه هيچ گاه توافقنامه يى را امضا نخواهيم کرد. البته ما فکر مى کنيم علت اينکه ايران تا اين حد نسبت به توافقنامه حساس است به مسائل بين ايران و امريکا برمى گردد.
آيا همين مساله، بسترى فراهم نکرد که آقاى نورى المالکى موضوع مذاکره امريکا و ايران درباره عراق که ناتمام مانده است را با مقامات ايرانى در ميان بگذارد؟
ما با مقامات ايرانى مساله ادامه مذاکرات امريکا و ايران را مطرح کرديم، خواهان اين بوديم که دور جديدى از گفت وگوها صورت بگيرد چون ما معتقد هستيم تنها راه درست براى رسيدن به نتايج مثبت و قابل لمس اين است که گفت وگو بين ايران و امريکا تداوم يابد. ما در همه ديدارهايى که با مسوولان ايرانى و امريکايى داريم همواره روى اين نکته تاکيد مى کنيم و در تلاش هستيم که به زودى دور جديدى از ديدارها و مذاکرات صورت بگيرد.
آيا مقامات تهران موافقت خود را براى ادامه مذاکرات با امريکا اعلام کردند؟
قرار است خبر آن را به زودى اعلام کنند.
خبر چه چيزى را اعلام کنند؟
ايرانى ها معتقد هستند راه درست گفت وگو و مذاکره است اما ايرانى ها نسبت به نتايجى که در مذاکرات قبلى داشته اند تحفظ دارند که نتايج عملى چه بوده است و آيا به نتيجه يى رسيده ايم يا خير؟، ايرانى ها تحفظاتى داشته اند اما به ايرانى ها اعلام کرديم که چون مشکل ايران و امريکا خيلى بزرگ است و فاصله بين دو کشور زياد است، متصور نيست که تمام مسائل در دو يا سه جلسه حل و فصل شود و بتوانند به يک توافق نهايى برسند. ما معتقديم راه روشن و شفاف نزديکى ديدگاه ها به اعتمادسازى دوجانبه نياز دارد زيرا ما متوجه شده ايم که مشکل بين ايران و امريکا اين است که دو طرف اعتمادى به هم ندارند. راه طولانى در پيش داريم که ما معتقديم راه درستى است.
آيا ايرانى ها قول مساعدى دادند که دوباره با امريکا مذاکره کنند يا فقط راه مذاکره را تاييد کردند؟
قول مساعد داده اند و ما هم ديديم که در اين مساله جدى هستند. اشکال آنها به نتايج به دست آمده است. ما به ايرانى ها گفتيم که عصاى سحر آميز نداريم که در يک شبانه روز همه چيز را تغيير بدهيم. ما تلاش خودمان را مى کنيم که دو طرف ديدگاه هايشان به هم نزديک شود.
پس ايران قول داده که در گفت وگو با امريکا حاضر شود؟
بله، قول دادند و در انجام اين مذاکرات هم جدى هستند.
بحث ديگر درباره مساله ارائه ادعاى اسناد دخالت ايران در عراق بود. آيا چنين چيزى در اين سفر مطرح شد؟
ما با کشورهاى هم جوار مشکل ديگرى نداريم که بگوييم اسناد و مدارک دخالت آنها را در عراق در دست داريم. ما نمى خواهيم مسائل را در اين سطح مطرح کنيم. ما همواره و به طور کلى از کشورهاى هم جوار مانند ايران، سوريه و ساير کشورها درخواست مى کنيم که از آنجايى که نيروهاى امنيتى، پليس و ارتش به سطحى نرسيده اند که بتوانند امنيت کشور را به طور کامل تامين و تضمين کنند، با ما همکارى کنند و در کنار ما باشند و به ما کمک کنند تا مرزهاى خود را با عراق حفظ کنند و اجازه ورود سلاح يا افراد به طور غيرقانونى به عراق را ندهند. بنابراين در اين سطح نبود که ما بخواهيم اسناد يا مدارک ارائه کنيم.
پس تيمى که آقاى مالکى براى بررسى اسناد دخالت تشکيل داد چه بود؟
از نظر ما بهتر اين است که ميان دو کشور کميته ها و کميسيون هاى مشترکى تشکيل شود تا مسائل دو طرف و مسائلى که باعث بروز مشکلات بين دو کشور ايران و عراق مى شود مورد بررسى قرار گيرد.
شما تشکيل اين کميسيون را پيشنهاد داديد؟
کميته امنيتى بين دو کشور تقريباً از دو هفته پيش تشکيل شد و بيشتر از دو هفته پيش هياتى از عراق به تهران آمد و توافق هم شد که گفت وگوها ميان دو کشور در خصوص مسائل امنيتى و مشکلاتى که در اين خصوص ممکن است ميان دو کشور بروز کند ادامه داشته باشد تا به راه حل هايى دست يابند.
يعنى تشکيل کميسيون امنيتى مشترک دو کشور از نتايج تشکيل تيم تحقيقاتى بود که از طرف آقاى نورى المالکى تعيين شد؟
خير، ربطى ندارد. ديدگاه ما به طور کلى اين است که بين دو کشور بايد کميسيون هاى امنيتى تشکيل شود و مسائل فى مابين که با مسائل امنيتى مرتبط است مورد بررسى و تصميم گيرى قرار گيرد.
کسانى که سفر آقاى مالکى را زير نظر داشتند، معتقد بودند که اين سفر با هدف تشريح موافقتنامه امنيتى بغداد- واشنگتن براى مقامات ايرانى و مساله ادعايى دخالت ايران در عراق به تهران صورت مى گيرد. آيا سفر آقاى مالکى با اين اهداف انجام شد؟
همانطور که مى دانيد اين ديدار سومين ديدار آقاى مالکى از تهران بود. به نظرم اهميت بزرگ ديدار اخير ايشان به شرايط حساس کنونى برمى گردد. مى دانيد که اين ديدار بعد از طرح «اجراى قانون» در عراق که در واقع دربرگيرنده عمليات نيروهاى پليس و امنيتى عراق در شهر بصره، شهرک صدر و موصل انجام گرفت، بود. آقاى نخست وزير در اين ديدار ابعاد اين عمليات و موفقيت هاى بزرگى که دولت عراق در اين عمليات به دست آورده بود را براى مقامات ايرانى تشريح کرد. آقاى مالکى درخصوص طرح توافقنامه امنيتى عراق و امريکا نيز يک سرى توضيحات دادند و طرف ايرانى را از اين توافق مطمئن ساختند. بنابراين نفس ديدار که در بالاترين سطح سياسى انجام شد، بسيار مهم بود. آقاى مالکى در اين ديدار با رهبر معظم انقلاب، آقاى رئيس جمهور، آقايان لاريجانى، جليلى، متکى و اژه يى ديدار داشتند.
يعنى توضيحات آقاى مالکى براى مقام هاى ايرانى متقاعدکننده بود؟
البته اينکه توضيحات آقاى مالکى براى طرف هاى ايرانى قانع کننده بوده يا خير بايد از مقامات ايرانى سوال کرد. اما ما مسائل مربوط به اين توافقنامه را توضيح داديم و تاکيد کرديم که اين توافقنامه بدون موافقت آحاد ملت عراق، مجلس نمايندگان، شوراى امنيت ملى عراق و مرجعيت دينى امضا نخواهد شد و توافقنامه يى در کار نخواهد بود. در ضمن ما تاکيد کرديم که اين توافقنامه عليه هيچ کدام از کشورهاى همجوار نخواهد بود بلکه به نفع آن کشورها و ملت هاى آنها خواهد بود. ما تاکيد کرديم که عراق براى هيچ عمليات نظامى عليه کشورهاى منطقه پايگاه نخواهد شد. ما هيچ گاه اجازه نمى دهيم عراق به صحنه تسويه حساب هاى ديگر کشورها تبديل شود. کما اينکه ما توضيح داديم که اگر حاکميت و قدرت در دست نيروهاى عراقى نباشد و اگر عراق از بند هفتم اساسنامه سازمان ملل خارج نشود و بسيارى از مسائل ديگر مورد توافق قرار نگيرد، اين توافقنامه مطمئناً امضا نخواهد شد.
من مى خواهم بدانم واکنش مقامات ايرانى به اين توضيحات شما چه بود؟
به هر حال مقامات ايرانى نسبت به اين توافقنامه حساس بودند و وضعيت چگونگى انجام آن براى آنها مبهم بود. ما به طور بسيار روشن و صريح توضيح داديم اما اطلاعى درباره واکنش آنها نداريم.
ايران از ايجاد 14 پايگاه نظامى امريکا آن هم به مدت 99 سال نگران است...
چه کسى گفته است که اين مساله در توافقنامه آمده است؟
يعنى اين مساله در توافقنامه نيامده است؟
من متاسفم که برخى حرف ها در رسانه ها بيان مى شود. اين حرف ها و موضع گيرى هاى رسانه يى اصلاً درست و دقيق نيست. در اين توافقنامه بحثى درباره اين مساله که شما گفتيد، نشده است. نه قرار است پايگاهى ايجاد شود و نه چيز ديگري. البته در توافقنامه اين موضوع وجود داشت که براساس وضعيت فعلى نيروهايى امريکايى و نيروهاى چند مليتى در عراق تصميماتى گرفته شود که ما قبول نکرديم.
پس چنين موضوعى وجود داشت اما شما نپذيرفتيد؟
خير، چنين مساله يى وجود نداشت. ما بدون به دست آوردن حاکميت کامل و بدون در نظر گرفتن منافع ملت و منافع منطقه هيچ گاه توافقنامه يى را امضا نخواهيم کرد. البته ما فکر مى کنيم علت اينکه ايران تا اين حد نسبت به توافقنامه حساس است به مسائل بين ايران و امريکا برمى گردد.
آيا همين مساله، بسترى فراهم نکرد که آقاى نورى المالکى موضوع مذاکره امريکا و ايران درباره عراق که ناتمام مانده است را با مقامات ايرانى در ميان بگذارد؟
ما با مقامات ايرانى مساله ادامه مذاکرات امريکا و ايران را مطرح کرديم، خواهان اين بوديم که دور جديدى از گفت وگوها صورت بگيرد چون ما معتقد هستيم تنها راه درست براى رسيدن به نتايج مثبت و قابل لمس اين است که گفت وگو بين ايران و امريکا تداوم يابد. ما در همه ديدارهايى که با مسوولان ايرانى و امريکايى داريم همواره روى اين نکته تاکيد مى کنيم و در تلاش هستيم که به زودى دور جديدى از ديدارها و مذاکرات صورت بگيرد.
آيا مقامات تهران موافقت خود را براى ادامه مذاکرات با امريکا اعلام کردند؟
قرار است خبر آن را به زودى اعلام کنند.
خبر چه چيزى را اعلام کنند؟
ايرانى ها معتقد هستند راه درست گفت وگو و مذاکره است اما ايرانى ها نسبت به نتايجى که در مذاکرات قبلى داشته اند تحفظ دارند که نتايج عملى چه بوده است و آيا به نتيجه يى رسيده ايم يا خير؟، ايرانى ها تحفظاتى داشته اند اما به ايرانى ها اعلام کرديم که چون مشکل ايران و امريکا خيلى بزرگ است و فاصله بين دو کشور زياد است، متصور نيست که تمام مسائل در دو يا سه جلسه حل و فصل شود و بتوانند به يک توافق نهايى برسند. ما معتقديم راه روشن و شفاف نزديکى ديدگاه ها به اعتمادسازى دوجانبه نياز دارد زيرا ما متوجه شده ايم که مشکل بين ايران و امريکا اين است که دو طرف اعتمادى به هم ندارند. راه طولانى در پيش داريم که ما معتقديم راه درستى است.
آيا ايرانى ها قول مساعدى دادند که دوباره با امريکا مذاکره کنند يا فقط راه مذاکره را تاييد کردند؟
قول مساعد داده اند و ما هم ديديم که در اين مساله جدى هستند. اشکال آنها به نتايج به دست آمده است. ما به ايرانى ها گفتيم که عصاى سحر آميز نداريم که در يک شبانه روز همه چيز را تغيير بدهيم. ما تلاش خودمان را مى کنيم که دو طرف ديدگاه هايشان به هم نزديک شود.
پس ايران قول داده که در گفت وگو با امريکا حاضر شود؟
بله، قول دادند و در انجام اين مذاکرات هم جدى هستند.
بحث ديگر درباره مساله ارائه ادعاى اسناد دخالت ايران در عراق بود. آيا چنين چيزى در اين سفر مطرح شد؟
ما با کشورهاى هم جوار مشکل ديگرى نداريم که بگوييم اسناد و مدارک دخالت آنها را در عراق در دست داريم. ما نمى خواهيم مسائل را در اين سطح مطرح کنيم. ما همواره و به طور کلى از کشورهاى هم جوار مانند ايران، سوريه و ساير کشورها درخواست مى کنيم که از آنجايى که نيروهاى امنيتى، پليس و ارتش به سطحى نرسيده اند که بتوانند امنيت کشور را به طور کامل تامين و تضمين کنند، با ما همکارى کنند و در کنار ما باشند و به ما کمک کنند تا مرزهاى خود را با عراق حفظ کنند و اجازه ورود سلاح يا افراد به طور غيرقانونى به عراق را ندهند. بنابراين در اين سطح نبود که ما بخواهيم اسناد يا مدارک ارائه کنيم.
پس تيمى که آقاى مالکى براى بررسى اسناد دخالت تشکيل داد چه بود؟
از نظر ما بهتر اين است که ميان دو کشور کميته ها و کميسيون هاى مشترکى تشکيل شود تا مسائل دو طرف و مسائلى که باعث بروز مشکلات بين دو کشور ايران و عراق مى شود مورد بررسى قرار گيرد.
شما تشکيل اين کميسيون را پيشنهاد داديد؟
کميته امنيتى بين دو کشور تقريباً از دو هفته پيش تشکيل شد و بيشتر از دو هفته پيش هياتى از عراق به تهران آمد و توافق هم شد که گفت وگوها ميان دو کشور در خصوص مسائل امنيتى و مشکلاتى که در اين خصوص ممکن است ميان دو کشور بروز کند ادامه داشته باشد تا به راه حل هايى دست يابند.
يعنى تشکيل کميسيون امنيتى مشترک دو کشور از نتايج تشکيل تيم تحقيقاتى بود که از طرف آقاى نورى المالکى تعيين شد؟
خير، ربطى ندارد. ديدگاه ما به طور کلى اين است که بين دو کشور بايد کميسيون هاى امنيتى تشکيل شود و مسائل فى مابين که با مسائل امنيتى مرتبط است مورد بررسى و تصميم گيرى قرار گيرد.
نظر شما :