اسرائیل، حیران از ضربه پهپادی حزب الله

نویسنده: رون بن‌ییشای Ron Ben-Yishai 

دیپلماسی ایرانی: به نظر می رسد که حمله پهپادی روز یکشنبه به پایگاه تیپ گولانی در نزدیکی بنیامینا که بیش از ۶۰ نفر را مجروح و حداقل ۴ نفر را کشت، با دقت به هدف خود اصابت کرده است. اکنون ارتش اسرائیل در حال بررسی این حادثه است اما از جزئیات محدود موجود، این گونه بر می آید که این پهپاد، احتمالاً مدل صیاد ۱۰۷ بوده که در ایران ساخته می‌شود و به‌ طور گسترده ای توسط حزب‌الله استفاده می‌شود. همچنین حزب‌الله این پهپاد را به صورت انبوه در لبنان تولید می‌کند.

این مدل پهپاد در مسیر پروازش می‌تواند بارها ارتفاع و جهت خود را تغییر دهد، که این ویژگی تشخیص و ردیابی آن را دشوار می‌کند. برد آن تا ۱۰۰ کیلومتر (۶۲ مایل) است، کوچک است و در مقایسه با پهپادهای بزرگ‌تر فلزی، سیگنال راداری بسیار کمی نشت می دهد. شناسایی آن بیشتر به حرارتی که از موتورش ساطع می‌شود، وابسته است که تشخیص آن هم با روش‌های اپتیکی، چالش‌برانگیز است.

ارتش اسرائیل در حال بررسی همه احتمالات است، اما تقریباً مطمئن است که این پهپاد که به هدف مهمی برخورد کرده و تلفات بسیاری را به بار آورده، نه تنها یک مدل تخصصی بوده بلکه حزب‌الله موفق شده است با شلیک ترکیبی از راکت‌ها و دو پهپاد دیگر که به سمت غرب منطقه جلیل شلیک شده‌اند، سامانه‌های شناسایی ارتش اسرائیل را تحت تأثیر قرار دهد یا مختل کند.

این پهپادها به سمت دریا در سواحل شمالی حرکت کردند و سیستم گنبد آهنین یکی از آنها را رهگیری کرد. ارتش اسرائیل جت‌های جنگنده و هلیکوپترهای رزمی را برای ردیابی پهپاد باقی‌مانده اعزام کرد، اما ارتباط با آن قطع شد.

اکنون ارتش اسرائیل در حال انجام تحقیقات دقیق است که چگونه هم جنگنده‌ها و هم هلیکوپترهایی که در حال ردیابی پهپاد بودند، آن را از دست دادند. این احتمال وجود دارد که پهپاد به‌صورت از پیش‌برنامه‌ریزی شده به شدت به سمت زمین یا دریا، فرود آمده و سپس در ارتفاع پایین به پرواز ادامه داده باشد و از توپوگرافی ساحلی و سپس تپه‌های دشت ساحلی استفاده کرده باشد تا از دید رهگیرها پنهان بماند.

حزب‌الله در طول یک سال گذشته، تجربه زیادی در بهره‌برداری از پهپادها کسب کرده و به طور موفقیت‌آمیزی موجب وارد کردن تلفات پرشمار در میان غیرنظامیان و به‌ویژه سربازان ارتش اسرائیل در پایگاه‌های دوردست شده است. بیش از نیمی از پهپادهای پرتاب شده توسط حزب‌الله یا توسط جت‌های جنگنده ارتش اسرائیل که برای مقابله با آنها اعزام می‌شوند یا توسط سامانه‌های گنبد آهنین و فلاخن داوود رهگیری می‌شوند.

با این حال، به دلیل اندازه کوچک و سیگنال راداری بسیار ضعیف این پهپاد، رادارهای کنترلِ آتشِ گنبد آهنین و حسگرهای اپتیکی جت‌های جنگنده و هلیکوپترها اغلب آنها را گم می‌کنند به ویژه در مناطق تپه‌ای که پژواک‌های راداری از زمین گمراه‌کننده هستند.

پهپادهای پیشرفته ساخت ایران به سیستم‌های ناوبری اینرسی علاوه بر ناوبری ماهواره‌ای مجهز هستند که به آنها امکان می‌دهد حتی در مواجهه با اختلال GPS به مسیر خود ادامه دهند و اهداف خود را مورد اصابت قرار دهند. این اختلالات برای گمراه کردن پهپادها طراحی شده‌اند اما ایران و حزب‌الله گاه با استفاده از سیستم‌های ناوبری ماهواره‌ای خاص که توسط روسیه یا چین توسعه داده شده است، از این اختلالات عبور می‌کنند.

روسیه و اوکراین، با وجود گذشت تقریباً سه سال از جنگ در آن منطقه، هنوز راه‌حل مؤثری برای مقابله با تهدید پهپادها نیافته‌اند. هر دو طرف این درگیری، در مقابله مؤثر با شمار قابل‌توجه پهپادهای انفجاری و شناسایی یکدیگر، ناکام مانده‌اند.

دلایل این امر کاملاً شناخته‌شده هستند: پهپادها، به‌ویژه پهپادهای کوچک، در ارتفاع پایین و با سرعت کم پرواز می‌کنند و سیستم‌های شناسایی اپتیکی نیز برای تشخیص آنها دچار مشکل می‌شوند. تمامی حسگرها، از جمله سیستم‌های اپتیکی و راداری، اغلب در شناسایی این پهپادها ناکام می‌مانند.

ارتش اسرائیل و صنایع دفاعی این کشور حداقل از زمان آغاز جنگ کنونی به دنبال یافتن راه‌حلی برای این مشکل بوده‌اند، اما همچنان راه‌حل مؤثری برای شناسایی و رهگیری پهپادها وجود ندارد. این پهپادها در واقع به موشک‌های کروز کوچک شباهت دارند و ردیابی و هدف‌گیری مداوم آنها به نحوی که امکان رهگیری موفقیت‌آمیز فراهم شود، هنوز امکان‌پذیر نیست.

می‌توان فرض کرد که وقتی اسرائیل سرانجام سیستم رهگیری مبتنی بر لیزر را در زمین و هوا مستقر کند، فرایند رهگیری این تهدیدات در قیاس با استفاده از گنبد آهنین، فلاخن داوود یا موشک‌های رهگیر هوایی، آسان‌تر و کارآمدتر خواهد شد. با این حال، این سیستم لیزری، با وجود گذراندن چندین آزمایش، تا اواسط سال ۲۰۲۵ عملیاتی نخواهد شد.

حتی در آن زمان نیز چالش اصلی شناسایی و ردگیری پهپادهایی خواهد بود که در ارتفاع بسیار پایین پرواز می‌کنند و از دره‌ها و ویژگی‌های برجسته توپوگرافی برای پنهان شدن استفاده می‌کنند و سپس برای برخورد به اهداف خود بالا می‌آیند. هنوز هیچ راه‌حل مناسبی برای این مسئله وجود ندارد و این احتمالاً توضیح می‌دهد که چرا آژیرهای هشدار به صدا درنیامدند و چرا این پهپاد توانست هنگام برخورد با هدف خود این تعداد را مجروح کند.

منبع: وای نت / تحریریه دیپلماسی ایرانی/۱‍۱