صلح ارمنستان و آذربایجان؛ خیلی دور، خیلی نزدیک
مذاکرات صلح ارمنستان و جمهوری آذربایجان تاکنون در چند سطح برگزار شده اما بی‌نتیجه. اخیرا نیز وزیران امور خارجه ۲ کشور در نشستی در قزاقستان با انجام گفت‌وگوها توافق کردند تا روند مذاکرات ادامه داشته باشد. با این حال هنوز با توجه اختلافات موجود مشخص نیست چه زمانی توافق صلح امضا می‌شود.
به گزارش ایسنا، مذاکرات صلح میان ارمنستان و جمهوری آذربایجان در شرایطی ادامه‌دار شده که شرایط داخلی ایروان، مداخلات خارجی در سیاست‌های باکو و سایر عوامل منطقه‌ای و بین‌المللی موجب کندی روند گفت‌وگوها و دستیابی به یک توافق پایدار شده است.
ارمنستان و جمهوری آذربایجان تاکنون گفت‌وگوهای متعددی را در سطح سران ۲ کشور و با وساطت کشورهایی مانند روسیه انحام داده‌اند، اما نتیجه چندانی نداشته است و پس از جنگ ۲۰۲۰ همواره شاهد تشدید تنش‌ها میان این ۲ همسایه در قفقاز جنوبی بوده‌ایم.
در میانه درگیری شدید و تاریخی میان باکو و ایروان، نهایتا منطقه قره باغ کوهستانی پس از یک دوره طولانی کشمکش به جمهوری آذربایجان بازگشت اما مناقشات آن‌ها در موضوعات مختلف اعم از تمامیت ارضی و تحدید مرزها همچنان به قوت خود باقی بود تا این که اخیرا و پس از برگزاری هشتمین نشست کمیسیون‌های تعیین حدود مرزها، با موافقت ارمنستان چهار روستا که از اوایل دهه ۱۹۹۰ میلادی در کنترل این کشور بود به جمهوری آذربایجان بازگردانده شد.
«نیکول پاشینیان» نخست‌وزیر ارمنستان می‌گوید به‌دلیل جلوگیری از وقوع جنگ این چهار روستا به جمهوری آذربایجان بازگردانده شده؛ اقدامی که البته با اعتراضات خیابانی در این کشور مواجه شده است.
مذاکرات ایروان-باکو
ارمنستان چهار روستای مورد اختلاف مرزی را به جمهوری آذربایجان واگذار کرد
«الهام علی‌اف» رئیس‌جمهور جمهوری آذربایجان گفت باکو و ایروان به درک مشترکی از نحوه شکل‌گیری یک معاهده صلح رسیده‌اند اما جزئیات آن هنوز مورد توافق قرار نگرفته و هر ۲ طرف نیاز به زمان دارند. «نیکول پاشینیان» نخست‌وزیر ارمنستان نیز گفت انتظار می‌رود قرارداد صلح پیش از پایان سال ۲۰۲۴ منعقد شود.
ارمنستان و جمهوری آذربایجان اخیرا با علامت‌گذاری حدود مرزها را تعیین کرده و مقامات ۲ کشور این اقدام را گامی مثبت و رو به جلو برای روند صلح دانسته‌اند. پس از این اتفاق مقرر شد تا وزیران امور خارجه جمهوری آذربایجان و ارمنستان در نشست آلماتی در قزاقستان گفت‌وگوهایی را درباره معاهده صلح داشته باشند. طرفین پس از این نشست ۲ روزه که طی روزهای جمعه و شنبه برگزار شد، موافقت کردند تا مذاکرات صلح را ادامه دهند.
«قاسم جومارت توکایف» رئیس‌جمهور قزاقستان در خصوص مذاکرات ایروان - باکو در آلماتی گفت این نشست می‌تواند به اجرای عملی توافقات میان ایروان و باکو و همچنین به برقراری صلح بلندمدت در قفقاز جنوبی کمک کند.
بر اساس اطلاعیه منتشر شده وزیران خارجه ارمنستان و جمهوری آذربایجان، آن‌ها از پیشرفت در مذاکرات درباره تعیین مرزی و توافق‌های به دست آمده استقبال کردند.
همچنین در این نشست مذاکرات برای بررسی مفاد پیش‌نویس «توافق دوجانبه بر روی ایجاد صلح و روابط دوجانبه بین جمهوری آذربایجان و ارمنستان» انجام شد در همین راستا موافقت شد تا مذاکرات در مورد موضوعات باقی مانده‌ای که هنوز درباره آن‌ها اختلاف نظر وجود دارد، ادامه داشته باشد.
با این روند پس از حل مناقشه قره‌باغ و علامت‌گذاری و تعیین حدود مرزها به نطر می‌رسد معادلات در قفقاز جنوبی تغییر کرده است.
«شعیب بهمن» کارشناس مسائل روسیه و قفقاز در مورد نشست آلماتی که با حضور وزرای خارجه جمهوری آذربایجان و ارمنستان برگزار شد، اظهار داشت: در این شرایط قزاقستان تنها نقش میزبان را دارد و نه میانجی، لذا معتقدم گفت‌وگوها به صورت رو در رو انجام می‌شود و در چنین شرایطی چون منافع طرف ثالث به شکل مستقیم در مذاکرات مطرح نیست، شاید دستیابی به نتیجه راحت‌تر باشد.
وی ابراز داشت: همچنان مشکلات و اختلاف‌نظر در حوزه تمامیت ارضی و مسیرهای مواصلاتی وجود دارد اما به هر حال روند مذاکرات آغاز راهی است که طرفین مواضع خود را مطرح و بخواهند از طریق مذاکرات سیاسی به نتیجه برسند.
این کارشناس مسائل قفقاز همچنین بیان کرد: انتظار می‌رود در مذاکرات هم افکار عمومی داخل ارمنستان و هم منافع بازیگران منطقه از جمله جمهوری اسلامی ایران لحاظ شود و خطوط قرمز ایران مورد توجه قرار گیرد. علاوه بر این مذاکرات روند مناسبی برای تعیین آینده مناسبات و روابط ارمنستان و جمهوری آذربایجان باشد.
اختلافات میان ارمنستان و جمهوری آذربایجان به ویژه بر سر موضوعات مرزی و تمامیت ارضی به شکلی پیچیده است که روند مذاکرات را قطعا طولانی خواهد کرد. انتظار می‌رود طرفین با در نظر داشتن شرایط منطقه‌ای و موقعیت استراتژیک قفقاز جنوبی به گونه‌ای به درک مشترک برسند تا صلح پایدار در منطقه برقرار شود.
نظر شما :