پاسخ تهران چه خواهد بود؟

دیپلماسی ایرانی: پاسخ تهران این‌بار به حمله تروریستی اسرائیل به کنسولگری ایران در دمشق و شهادت هفت نفر از سرداران سپاه پاسداران چه خواهد بود؟ آیا همچنان به تکرار وعده انتقام سخت بسنده می‌کند؟ یا دست به اقدامی متفاوت از گذشته می‌زند؟ شواهد نشان می‌دهد، تهران این بار به روش گذشته بسنده نکرده و پاسخی متفاوت را در دستور کار دارد اما کیفیت و کمیت این پاسخ هنوز در پرده ابهام است. 

افکار عمومی در ایران و بلکه جامعه جهانی به اقدام‌ آتی تهران در واکنش به حمله تروریستی اسرائیل چشم دوخته‌اند که یک مکان دیپلماتیک جمهوری اسلامی را هدف قرار داده‌ است. این هدف‌گیری نقض حاکمیت یک کشور است که با هیچ‌یک از قوانین و عرف بین المللی همخوانی ندارد. واکنش‌ها در تهران تاکنون در دو سطح بروز یافته است: نخست؛ سیاست‌های اعلامی مانند وعده انتقام سخت از رژیم اسرائیل در پاسخ به این اقدام تروریستی. دوم؛ رایزنی‌های دیپلماتیک در خدمت به محکوم کردن اسرائیل در نقض حاکمیت و قوانین بین‌المللی.

شورای امنیت سازمان ملل نیز از دیروز جلسه فوری برای بررسی آنچه عصر 13 فروردین 1403 در دمشق علیه کنسولگری ایران رخ داد، تشکیل داده است. هنوز تا لحظه نوشتن این سطور، نتیجه خاصی از آن به بیرون درز نیافته است. با این حال اعضای اصلی این شورا یعنی روسیه و چین اقدام اسرائیل را محکوم کرده‌اند. دولت ایالات متحده نیز اعلام کرده که تنها در زمان وقوع حمله از سوی اسرائیل در جریان آن قرار گرفته و هیچ دخالتی در این واقعه نداشته است.

جان مایه اظهارات مقام‌های امریکایی نشان می‌دهد که آنان تلاش می‌کنند فاصله خود را با اسرائیل در این باره حفظ کنند. با این حال تهران با احضار سفیر سوئیس به وزارت امور خارجه، مسئولیت اقدام اسرائیل را متوجه واشنگتن دانسته و به گفته «حسین امیر عبداللهیان» وزیر امور خارجه، پیام مهمی را با واسطه سفیر سوئیس به واشنگتن منتقل کرده است. 

اقدام تروریستی اسرائیل در حمله به ساختمان کنسولگری ایران در دمشق همچنین با واکنش همسایگان ایران در حاشیه جنوب خلیج فارس همراه بوده است. شورای همکاری خلیج فارس و نیز دولت عربستان سعودی این اقدام اسرائیل در حمله به یک مکان دیپلماتیک را محکوم دانسته‌اند. 

به این ترتیب، اقدام تروریستی اسرائیل با دو واکنش روبه رو شده است: نخست؛ محکومیت این اقدام با عنوان نقض حاکمیت یک دولت. دوم؛ خشم ناشی از اقدام تروریستی اسرائیل که با وعده انتقام همراه است. رویکرد نخست در سطح دیپلماتیک دنبال می‌شود. سطح دوم به مواضعی مربوط است که تاکنون در سطح مواضع اعلامی و نه عملی همراه است، اما می‌توان چنین انتظار داشت که تهران این بار پاسخی متفاوت را در دستور کار قرار خواهد داد. این که پاسخ تهران چه خواهد بود و بازتاب آن در داخل و خارج چگونه خواهد شد را آینده روشن می‌کند.

با این حال پاسخ هرچه باشد نمی‌تواند بیرون از ملاحظاتی باشد که با آن روبه روست. این ملاحظات بیش از هرچیز به جایگاه ایران در جامعه بین‌المللی مربوط است که سبب می‌شود پیشنهادهای ماجراجویانه برخی تریبون‌داران افراطی را کنار گذاشته و با نگاهی واقع‌گرایانه به اوضاع، دستور کار خود را تعیین کند./ همدلی