جنگ غزه، گمانه‌هایی که بر باد رفتند و واقعیت‌هایی که تثبیت شدند

نویسنده: سام مناسّا Sam Menassa

دیپلماسی ایرانی: "جنگ 2023 غزه"، که تنها سه هفته پیش سر گرفت، باورهای دیرپا و فرمول های فهم منازعه فلسطینی – اسرائیلی را وارونه کرد. رویدادهای این جنگ، برای کشورهای منطقه، پیامدهای ناگزیر سیاسی و نظامی خواهد داشت. روابطشان با یکدیگر و با قدرت های جهانی را دگرگون می سازد. گفتمانِ رژیم های شرور و هویت دوگانه ای که آنها به دیگر کشورها صادر می کنند، یعنی دو گانه دولت و انقلاب، دوباره نمایان می شود.

به نظر می رسد که حزب الله تا به اینجا، منافع ملی لبنان را در اولویت قرار داده و نمی خواهد که برای شعله کشیدن آتش یک جنگ مسئول شناخته شود، آن هم در شرایطی که کشور در بحران است. این موضع حزب الله ممکن است به این دلیل باشد که اکنون نیرومندترین حزب در لبنان است و نیازی به هیجانات جنگ برای جلب هواخواهی ندارد.

از این گذشته، ایران درک می کند که هرچند عملیات "طوفان الاقصی" از نظر گستره، جسارت و خساراتش، قابل توجه بود اما حد نهایت و اوج آن گذشته است. معنی اش این است که اقدام حزب الله علیه اسرائیل این بار ممکن است بیشتر آسیب رسان باشد تا مفید و بکارگرفتن حزب الله چه بسا تحولاتی را در منطقه کلید بزند که ایران ترجیح می دهد از آن پرهیز کند.

در سطح منطقه ای، درس گرانِ این تراژدی ادامه دار، که به نظر می رسد در حال گسترش است و برای زمان زیادی ادامه خواهد داشت، این است که باید از ایران، حزب الله، گروه های مقاومت فلسطینی و دیگر جناح های مرتبط بخواهیم به ما بگویند که هدف نهایی عملیات "طوفان الاقصی" چیست؟ تا به همینجا، بهایی هولناک پرداخت شده، هزاران نفر جانشان را از دست داده اند و تقریبا نیمی از غزه هم ویران شده است. آیا هدف، پاک کردن اسرائیل از نقشه است؟ تلاش برای تصویب قطعنامه هایی برای خاتمه منازعه است؟ سرنگونی حکومت خودگردان فلسطینی است؟ مختل کردن فرایند صلح میان اعراب و اسرائیل است؟ تبدیل ایران به گفتگوگر ارشد است؟ یا ترکیبی از همه این اهداف؟ این پرسش های کارساز، بدون پاسخ مانده است.

این جنگِ ادامه دار، گزاره ها و نگرش هایی را تایید کرد که در گذشته جنجالی و محل اختلاف بودند. قبل از همه، نشان داد که هم اسرائیل و هم محور مقاومت نمی توانند از پذیرش راه حل دو دولتی، رویگردان باشند. محور مقاومت نمی تواند اسرائیل را نابود کند یا یهودیان را به دریا بریزد و اسرائیل نمی تواند حقوق فلسطینیان را با واگذاری مشوق های مالی و فرصت های شغلی، نادیده بگیرد و همچنین نمی تواند فلسطینی ها را با بکارگیری نیروی خشونت بار، ستمگری یا سرکوب از حقوقشان محروم کند. با این حال، مهمترین نکته مکشوف این بود که آمریکا مجبور شد پیوندهای ادامه دار و مسئولیت هایش در خاورمیانه را به رسمیت بشناسد.

خلاصه آنکه این جنگ، گزاره ها و نگرش های قبلی درباره منازعه فلسطینی اسرائیلی را وارونه کرد و در حال باز کردن مسیر  یک مرحله تازه و متمایز و البته غیرقابل پیش بینی است که منطقه را میان طرفداران صلح و جنگ سالاران تقسیم خواهد کرد.

منبع: الشرق الاوسط / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11