غربی‌ها به خاطر منافع از استبداد تونس گذشتند

نویسنده: المهدی مبروک

دیپلماسی ایرانی: از چند ماه پیش نگرش کشورهای غربی به تدریج نسبت به آنچه در تونس رخ می‌دهد شروع به تغییر کرده است. باید اعتراف کنیم که کشورهای اتحادیه اروپا و ایالات متحده آمریکا مواضع سختگیرانه‌ای در قبال آنچه در 25 ژوئیه 2021 رخ داد، نداشتند. آنها با اظهار نظرها و دیدارهای خود می‌خواستند وجدان حقوق بشری خود را که ممکن است روزی آنها را آزار دهد، خرسند کند تا اینگونه به نظر مردم جهان برسد که آنها به ارزش‌های آزادی و دموکراسی اهمیت می‌دهند.

قدرت‌های اروپایی با احتیاط شدید تمام اتفاقات تونس را زیر نظر داشتند، به‌ویژه زمانی که مقامات تونسی سیطره میدانی خود را تشدید کردند. طیف گسترده‌ای از ناظران و تحلیل‌گران بر این باور بودند که شکست این تجربه در حیطه اقتصاد خواهد بود و مشکلات اقتصادی صخره‌ای خواهد بود که طرح رئیس جمهوری با آن برخورد خواهد کرد؛ چرا که کشور در بدهی‌هایی غرق شده و قادر به پرداخت آنها نیست. علاوه بر این بیکاری، نابرابری منطقه‌ای، کمبود مواد غذایی، قیمت‌های بالا و نیز وخامت خدمات عمومی مانند بهداشت، آموزش، مدیریت و حمل‌ونقل وجود دارند.

مقامات تونس در مذاکرات خود با صندوق بین‌المللی پول کارت‌های زیادی برای مانور دادن در اختیار نداشتند، به جز منابعی که مورد غفلت واقع شده بودند؛ بنابراین ریسک کردند و از آنها استفاده کردند و برخلاف تمام پیش بینی‌ها، بسیار سودآور بود.

جورجا ملونی، نخست وزیر ایتالیا که عملکرد مقامات تونس را در این مذاکرات زیر نظر داشت و نزدیکی فکری با رئیس جمهوری تونس دارد با همتایان اروپایی خود به خاطر مسئله مهاجرت درگیر شد. او زنگ خطر را به صدا درآورد و خطر فروپاشی تونس را یادآور شد. او این کار را تنها برای نجات ایتالیا انجام نمی‌دهد بلکه برای نجات اتحادیه اروپا که در آتش جنگ روسیه – اوکراین می‌سوزد، نیز انجام می‌دهد. در این راستا مهاجرت بعد از مسئله ظهور راست‌گراها در سراسر اروپا شبحی ترسناک است که همه برای اجتناب از آن تلاش می‌کنند حتی اگر دشمنانشان در این راه کمک کنند حال چه برسد به این که تونس می‌خواهد شریکی در این راه باشد.

اتحادیه اروپا به تنهایی نمی‌تواند به تونس کمک کند و آن را از بحران‌های شدید اقتصادی نجات دهد. به نظر نمی‌رسد که آمریکا نیز مشتاق باشد؛ چرا که مبالغ هنگفتی را صرف حمایت از اوکراین می‌کند. با این حال، همه وقتی تصور می‌کنند که این کشور با قرار گرفتن در منطقه‌ای شکننده‌ای در معرض آن قرار دارد وحشت می‌کنند. لیبی از جنگ سرد داخلی رنج می‌برد، الجزایر روابط خود را با روسیه مستحکم می‌کند، آفریقا بعد از صحرا در حال تبدیل شدن به منطقه‌ای است که صدها هزار پناهنده و مهاجر از آن بیرون می‌آیند.

در مقابل سرایز شدن این جریان‌های انسانی که قابل انفجار است تنها صحرای بزرگ آفریقا و کشورهای مغرب عربی از جمله تونس می‌توانند با این امواج خروشان مقابله کنند. مقامات تونس متوجه این موضوع شده‌اند و در حال مذاکره با همه از جمله صندوق بین المللی پول هستند.

عملگرایی مقامات تونسی در مسئله مهاجرت و مرتبط کردن آنها با مسئله کمک‌های اقتصادی ثابت می‌کند این کشور در روابط خود با قدرت‌های خارجی می‌تواند فراتر  از مسائلی مانند آزادی‌ها، حقوق بشر و دمکراسی برود؛ یعنی مسائلی که برای این قدرت‌ها مهم است و این مسائل به جزئیاتی تبدیل شوند که فقط سزاوار سرزنش میان شرکا است و نه بیشتر؛ چرا که وقتی رهبران غربی صبح از خواب بیدار می‌شوند آنچه در درجه نخست آنها را سرگرم خود می‌کند گلوله‌هایی است که در مناطق ما پرواز می کنند، نه قربانیان مبارزه برای دموکراسی.

منبع: الخلیج / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11