تور اروپایی زلنسکی و آینده جنگ در اوکراین

حسین فاطمی، روزنامه نگار

دیپلماسی ایرانی: ارتش اوکراین روز دوشنبه مدعی شد که نخستین ضدحمله این کشور علیه نیروهای روسیه در اطراف شهر باخموت، با موفقیت همراه بوده است. به گزارش خبرگزاری رویترز، کی‌یف وضعیت باخموت را دشوار توصیف کرده و هشدار داده است که مسکو هدف خود از تصرف باخموت را تغییر نداده و نیروهایش را به حومه این شهر می‌فرستد.

بر اساس این گزارش، ارتش اوکراین هفته گذشته اعلام کرد که پس از ماه‌ها درگیری شدید، با انجام ضد حملات شروع به عقب راندن نیروهای روسی در باخموت و اطراف آن کرده است و مسکو نیز تائید کرد که نیروهایش در شمال شهر باخموت عقب‌نشینی کرده‌اند.سرهنگ الکساندر سیرسکی، فرمانده نیروی زمینی اوکراین با انتشار خبری در شبکه اجتماعی تلگرام، اعلام کرد که پیشروی نیروهای ما در امتداد مسیر باخموت نخستین ضد حمله موفقیت آمیز در دفاع از باخموت است. وی ادعا کرد که اتفاقات چند روز اخیر نشان دهنده آن است که ما حتی در چنین شرایط بسیار سختی می‌توانیم رو به جلو حرکت کرده و دشمن را نابود کنیم. ما با منابع کمتری نسبت به دشمن می‌جنگیم اما با این حال می‌توانیم نقشه‌های آن را خراب کنیم.

بر اساس این گزارش، انتظار می‌رود که کی‌یف به زودی ضدحمله بزرگی را در جهت بازپس‌گیری مناطق تحت تصرف روسیه آغاز کند، اما مقام های اوکراینی نشان داده اند که دستاوردهایشان در اطراف باخموت حاکی از شروع ضدحمله گسترده‌تر نیست. هانا مالیار، معاون وزیر دفاع اوکراین نیز در یک پیام تلگرامی مدعی شد که نبردهای شدید در باخموت و اطراف آن ادامه دارد و «همه چیز» در آنجا دشوار است. روس‌ها اهداف خود را تغییر نداده اند و در حال اعزام نیروهایشان به اطراف باخموت هستند.
در پانزدهمین ماه از جنگ اوکراین، پس از ماه‌ها آموزش های نظامی و حمایت تسلیحاتی غرب از کی‌یف، بررسی ابعاد ضدحمله  اوکراینی‌ها علیه روسیه محل توجه است چرا که این سوال مطرح است که آیا این ضدحمله تعیین کننده خواهد بود یا تنها برای بهره برداری تاکتیکی از ظرفیت های رقیب جنگی انجام شده است؟

- سقوط جنگنده های روسیه و آماده باش در بلاروس

در کنار وضعیت بحرانی باخموت، اخباری هم از  سقوط جنگنده های روسی حکایت دارد. وب‌سایت اورشلیم پست در گزارشی به نقل از روزنامه «کومرسانت» عنوان داشت که یک جنگنده بمب‌افکن سوخو -۳۴، یک جنگنده سوخو -۳۵ و دو هلیکوپتر «میل-۸» در کمینی در نزدیکی کلینتسی واقع در منطقه بریانسک روسیه، سرنگون شده‌اند.

به گزارش یورونیوز، این جنگنده‌ها و هلی‌کوپترهای نظامی قرار بود به اهدافی در منطقه چرنیهیو اوکراین، در آن سوی مرز حمله کنند. تاس، خبرگزاری دولتی روسیه روز شنبه بدون اشاره به جزئیات بیشتر اعلام کرده بود که یک جنگنده سوخو -۳۴ این کشور سقوط کرده است. این خبرگزاری سپس به سقوط یک فروند بالگرد نظامی نیز اشاره و به نقل از منابع اورژانس از آتش‌سوزی موتور به عنوان علت سقوط آن یاد کرده بود.

اورشلیم پست می‌افزاید که خبرگزاری تاس هیچ اشاره‌ای به سقوط سوخو - ۳۵ و هلی‌کوپتر دوم نکرده است؛ حال آنکه چندین وبلاگ‌نویس نظامی طرفدار جنگ روسیه نیز گفته‌اند که این چهار هواپیما سرنگون شده است. در گزارش مذکور سپس به مطالب منتشر شده در کانال تلگرامی یک رسانه دولتی بلاروس استناد می‌کند که به نقل از الکساندر لوکاشنکو پس از بازدید از یک پایگاه فرماندهی نیروهای هوایی کشورش گفته است: «سه روز از وقایعی که نزدیک ما در منطقه بریانسک روی داد و طی آن چهار هواپیما سرنگون شد، می‌گذرد. ما مجبور به پاسخگویی هستیم. نیروهای ما از آن زمان در حالت آماده‌باش هستند.»

دستو  دیگر رئیس جمهوری بلاروس تایید کرد که چهار هواپیمای نظامی روسیه طی روزهای گذشته بر فراز روسیه، نزدیک مرز اوکراین و بلاروس سرنگون شدند و به دنبال آن بلاروس آماده‌باش اعلام کرده است. وب‌سایت اورشلیم پست، روز دوشنبه در گزارشی که به این موضوع اختصاص یافته به نقل از الکساندر لوکاشنکو، رئیس‌جمهوری بلاروس اعلام کرد که مینسک در واکنش به این حادثه نیروهای نظامی خود را به حالت آماده‌باش کامل درآورده است.

بنا به این گزارش، مینسک در حالی از سرنگونی چهار هواپیمای نظامی بر فراز روسیه خبر داده که اوکراین از پیش اعلام کرده بود برای حمله‌ای متقابل علیه نیروهای ارتش روسیه آماده می‌شود. بلتا، خبرگزاری رسمی بلاروس همزمان به نقل از الکساندر لوکاشنکو نوشت که «وضعیت بحرانی نیست، اما فاکتورهایی هست که به نگرانی‌ها دامن می‌زند.»

- پایان تور اروپایی زلنسکی

در بحبوحه تحولات میدانی جنگ اوکراین، زلنسکی در تور اروپایی سه روزه خود راهی ایتالیا، واتیکان، آلمان، فرانسه و انگلیس شد. طیفی از ناظران معتقدند که انجام این سفر توسط رئیس جمهور اوکراین ارتباط مستقیمی با ضدحمله ارتش این کشور در باخموت دارد. پیرو این نکته خبرگزاری آسوشیدپرس در گزارشی تاکید داشت که ولودیمیر زلنسکی در تور اروپایی خود همچنان به دنبال حمایت بیشتر غرب از اوکراین بود، زیرا او می‌داند اگر کی‌یف ضدحمله‌ای را که آغاز کرده به خوبی پیش نبرد، حمایت‌ها کاهش خواهد یافت.

آسوشیتدپرس در این گزارش افزود که در جریان سفر سه روزه رئیس‌جمهور اوکراین به ایتالیا، واتیکان، آلمان، فرانسه و انگلیس، رهبران اروپایی به زلنسکی قول دادند که زرادخانه‌های موشک، تانک و پهپادهایشان را در اختیار وی قرار دهند که به دنبال تکمیل ذخایر تسلیحاتی اوکراین قبل از حمله بهاری قریب الوقوعش است. رئیس‌جمهور اوکراین هم که با یک لیست خرید طولانی سفر اروپایی خود را آغاز کرده بود، با به دست آوردن بسیاری از چیزهایی که می‌خواست (به جز جنگنده‌های غربی که به دنبال دفاع از کی‌یف در برابر حملات هوایی روسیه است) به خانه بازگشت.

زلنسکی درحالی چشم امید به تداوم حمایت تسلیحاتی غرب از کی یف دارد و در تلاش است که به سلاح ها راهبردی تری دست پیدا کند که دولت آمریکا اعلام کرد که واشنگتن مانند گذشته قصد ندارد همانند اقدام انگلیس در تحویل موشک‌های Storm Shadow به کی‌یف، موشک‌های برد بلند AtacMS را به اوکراین دهد.

آنگونه که جان کربی، سخنگوی شورای امنیت ملی آمریکا روز دوشنبه در یک کنفرانس مطبوعاتی گفته، مواضع واشنگتن در مورد موشک‌های دوربُرد مثل ATACMS تغییر نکرده است. به گزارش روسیا الیوم، کربی تأکید کرد که ایالات متحده همچنین آماده ارائه جنگنده مدرن ساخت آمریکا مانند «اف-۱۶» به اوکراین نیست. این در حالی است که انگلیس اخیرا اعلام کرده است که موشک‌های بالدار با بُرد ۲۵۰ کیلومتر را در اختیار اوکراین قرار داده است. در تور سه روزه زلسنکی نیز، کشورهای اروپایی از دادن جنگنده به اتش اوکراین خودداری کردند. البته کارشناسان به این نکته نیز اشاره دارند که این سفر همچنین متضمن حمایت سیاسی و نظامی درازمدت اروپا بود تا اطمینان حاصل شود که اوکراین می‌تواند هر کاری می خواهد بکند و برای صلح مطلوب فشار بیاورد.