ستاره بخت ترامپ افول کرد؟

حسین فاطمی، روزنامه نگار

دیپلماسی ایرانی: با گذشت چند روز از انتخابات میان دوره‌ای آمریکا در نهایت امروز (یکشنبه) مشخص شد که کنترل مجلس سنای کنگره آمریکا باز هم در اختیار دموکرات‌ها قرار گرفته است. با وجود آنکه انتخابات ایالت جورجیا به دور دوم کشیده شد، اما دموکرات‌ها توانستند با شکست جمهوری‌خواهان در ایالت نوادا، به ۵۰ کرسی مقابل ۴۹ کرسی دست یابند. از آنجا که ریاست سنا در دست کامالا هریس، معاون رئیس‌جمهوری آمریکا قرار دارد، در مواقعی که تساوی آراء باشد، به نفع دموکرات‌ها عمل می‌کند. اما چه شد که موج سرخ جمهوری خواه، کنگره را در برنگرفت و دموکرات ها توانستند سنا را برای خود حفظ کنند، سوالی است که در گفت وگو با امیرعلی ابوالفتح، تحلیلگر ارشد مسائل آمریکا به آن پرداخته شده است.

چرا بر خلاف ادوار پیشین که تصور می شد انتخابات میان دوره‌ای کنگره با استقبال کم رمق مردم مواجه شود ما شاهد حضور پررنگ در انتخابات میان دوره‌ای کنگره بودیم؟

اولا باید در خود سوال تشکیک کرد.

چطور؟

چون هنوز میزان مشارکت مردم به صورت آمار نهایی مشخص نیست. باید اجازه داد که شمارش آرا تمام شود تا متناسب با واجدین شرایط مشخص شود که این انتخابات میان دوره کنگره با چه میزان مشارکتی همراه بوده است.

 ولی به هر حال میزان مشارکت بیشتر از ادوار پیشین بوده است. غیر از این است؟

بله. البته دلایل متعددی هم برای آن وجود دارد. اول اینکه این انتخابات اولین انتخابات بعد از انتخابات جنجالی و پرحاشیه ریاست جمهوری سال ۲۰۲۲ اتفاق ششم هدیه که هنوز سایه سنگینی بر فضای سیاسی و اجتماعی آمریکا دارد به هر حال هنوز جامعه آمریکایی جامعه دو قطبی است برخی آن انتخابات را نتیجه ی تقلب گسترده می دانند و به همین واسطه حمله هواداران به کنگره درس ششم جامعه را دفاع از دموکراسی می دانند و در مقابل برخی هم آن را هشداری برای آمریکا در جهت نابودی دموکراسی می داند به همین دلیل انتخابات میان دوره کنگره نوعی تقابل و کشمکش این دو جریان بود. به‌بیان روشن‌تر چون فضای کنونی آمریکا به تاسی از انتخابات 2020 کماکان یک فضای دو قطبی و رادیکال است بنابراین طبیعی است که میزان مشارکت افزایش پیدا کند. چون طرفداران این دو جریان معتقدند باید از تمام نیروی سیاسی خود برای حفظ و صیانت آرمان ها و دستاوردهایشان استفاده کنند و اگر پای صندوق رای حاضر نشوند رقیب می تواند قدرت را به طور کامل در اختیار بگیرد. به همین دلیل مردم آمریکا به نوعی تحریک شدند که در این انتخابات حضور پررنگ تری پیدا کند. البته در کنارش چند اتفاق مهم هم یک زنگ خطر را در جامعه آمریکا به صدا درآورد که مهمترینش حکم دیوان عالی فدرال علیه سقط جنین بود که باعث باطل شدن آن رای شد. محافظه کاران این رای را یک دستاورد بزرگ می دانستند و با حضور در پای صندوق ها سعی کردند از آن حفاظت کنند. در مقابل لیبرال ها این احساس خطر را داشتند که جامعه آمریکا به فضای محافظه کاری باز خواهد گشت، به همین دلیل تلاش داشتند با حضور در انتخابات مانع از قدرت گیری جریان محافظه کار شوند. یعنی طرفداران دموکرات ها سعی کردند افرادی را در فرمانداری ها، مجلس سنا و مجلس نمایندگان به کار بگیرند از این دستاوردهای لیبرالی حراست کنند. 

تمرکز بیشتری روی انتخابات داشته باشیم. به چه دلیل یا دلایلی  علیرغم ارزیابی کارشناسان و پیش‌بینی‌های رسانه‌ای دموکرات ها توانستند سنا را برای خود حفظ کنند؟ 

در وهله اول باید به این نکته اشاره کرد که ارزیابی کارشناسان و پیش بینی رسانه‌ای هم حکایت از این داشت که شانس جمهوری‌خواهان برای تصاحب مجلس سنا کمتر از دموکرات هاست. پس نتایج انتخابات مجلس سنا متفاوت از ارزیابی و پیش بینی ها نبود.

 اما موج قرمز کل کنگره را در بر نگرفت؛ چرا؟

به سوال مهمی اشاره کردید. مهمترین دلیل آن به اقدامات دونالد ترامپ و حامیان افراطیش بازمی‌گردد. اقدامات طیف رادیکال، جامعه آمریکا را دچار نوعی نگرانی و ترس کرد. به هر حال مردم آمریکا در این سال‌ها به نظام سیاسی و انتخاباتی خود اعتماد کردند، اما ادعای ترامپ و حامیان در خصوص تقلب، دروغ و دعوت به شورش و اغتشاشات خیابانی برای تغییر نتایج انتخابات، مردم آمریکا را به این واهمه انداخت که مبادا کشور دچار یک بی نظمی و هرج و مرج خیابانی شود. به همین دلیل میان طیف رادیکال نزدیک به دونالد ترامپ با طیف میانه‌رو، منطقی و عقلانی جمهوری‌ها یک شکاف و گسل شکل گرفت. لذا در مجموع زیاده روی ترامپ و طرفدارانش باعث شد که موج قرمز در انتخابات میان دوره ای کنگره، امریکا را در برنگیرد. به بیان روشن تر ساختار شکنی و تزریق موج خشونت، عصبانیت و افراط‌گرایی از طرف ترامپ و طرفدارانش عملاً با پس زدگی جامعه آمریکا همراه شد.

 از میان ۱۵ نامزدی که ترامپ از آنها برای راهیابی به مجلس نمایندگان آمریکا حمایت کرده بود تنها ۲ نامزد موفق شدند و از میان ۱۱ نامزدی که او برای راهیابی آنها به سنا حمایت کرده بود تنها ۵ نامزد موفق به کسب کرسی سنا شدند. با این نتایج آیا ستاره بخت ترامپ افول کرد؟

به طور دقیق قطعی نمی توان گفت که ستاره بخت ترامپ برای انتخابات ریاست جمهوری افول کرده است. باید منتظر ماند و دید که دونالد ترامپ در میان جمهوری خواهان تا چه اندازه می تواند موفق ظاهر شود و در وزن کشی های سیاسی طرفداران بیشتری پیدا کند. شما به این آمار در سوالتان اشاره کردید، اما آمار دیگری هم حکایت از این دارد که حدود ۲۰۰ نفر از نامزدهای انتخابات میاندوره ای کنگره که انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۲۰ را نتیجه یک تقلب می دانند و به نگاه ترامپ  نزدیک هستند، توانستند در این انتخابات پیروز شوند. پس آمراها متفوات  متناقض است. از طرف دیگر دونالد ترامپ مرد شگفتی هاست؛ سال ۲۰۱۶ که خود را برای انتخابات ریاست جمهوی معرفی کرد، بسیاری او را طنز و جوک سیاسی می دانستند، اما این جوک سیاسی نهایتا به رئیس‌جمهور آمریکا تبدیل شد. لذا اکنون هم هنوز مشخص نیست که ستاره بخت ترامپ افول کرده است یا نه.

 اگر در نهایت مجلس نمایندگان به دست جمهوریخواهان بیفتد شاهد یک دوگانگی در کنگره خواهیم بود که جمهوریخواهان و دموکرات ها نتوانستند کل کنگره را در اختیار بگیرند. این فضای دوگانه چه سرنوشتی را برای دو سال پایانی دولت بایدن رقم خواهد زد؛ هر چند بایدن بعد از روشن شدن تکلیف کرسی سنا در ایالت نوادا که دموکرات‌ها را به ۵۰ کرسی رساند، گفت که پس از انتشار اخبار نوادا احساس خوبی داشته و مشتاقانه منتظر دو سال آینده ریاست جمهوری خود است؟

آن چیزی که قطعی است این است که با این نتایج انتخابات اگر در نهایت مجلس نمایندگان به دست جمهوریخواهان بیفتد دو سال پایانی دولت بایدن نسبت به دو سال اول بسیار سخت خواهد بود. خاصه آن که بسیاری از جمهوریخواهان قسم خورده اند که بایدن را استیضاح کنند، حتی اگر نهایتاً برکنار نشود. این مسئله در صورت وقوع می تواند لطمه جدی به به وجهه دموکرات ها در آستانه انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۲۴ وارد کند./ایران