انتخابات در پایتخت فقر جهان

نویسنده: علیرضا محمدی نیگجه، دکتری روابط بین الملل و کارشناس مسائل خاورمیانه و غرب آفریقا

دیپلماسی ایرانی: سال 1861 بریتانیا بنین لاگوس را اشغال و نیجریه را تحت استعمار خود درآورد. آنها تا سال1960 به غارت و چپاول نیجریه ادامه دادند. بالاخره نیجریه ای ها پس از تلاش های فراوان و اعتصابات طولانی مدت در اول اکتبر1960 به استقلال رسیدند.

تاریخ سیاسی نیجریه پر از فراز و نشیب است 

در قانون اساسی فعلی نیجریه رئیس جمهوری نیجریه به عنوان رئیس دولت و هیات دولت تعیین شده است. از سال 1960 تا 1963، رئیس دولت بر اساس قانون اساسی سال 1960، ملکه نیجریه، الیزابت دوم بود که همچنین ملکه بریتانیا و سایر قلمروهای مشترک المنافع بود. پادشاه در نیجریه توسط فرماندار کل نمایندگی می شد. نیجریه بر اساس قانون اساسی 1963 به جمهوری در داخل کشورهای مشترک المنافع تبدیل شد و پادشاه و فرماندار کل با رئیس جمهوری تشریفاتی جایگزین شدند. ننامدی آزیکیوه به عنوان تنها فرماندار کل بومی نیجریه خدمت کرد. از زمان جمهوری شدن نیجریه در سال 1963، 13 نفر به عنوان رئیس دولت نیجریه تحت عناوین مختلف خدمت کرده اند. در حالی که رئیس جمهوری فعلی، محمدو بوهاری، پانزدهمین رئیس دولت این کشور است، او به عنوان هفتمین رئیس دولت در طول یک رژیم نظامی بین سال های 1983 و 1985 خدمت کرد.

پنج رئیس دولت در یک کودتای نظامی برکنار شدند (Nnamdi Azikiwe، Yakubu Gowon، Shehu Shagari، Muhammadu Buhari و Ernest Shonekan). چهار رئیس دولت در حین کار کشته شدند و دو نفر در جریان یک کودتای نظامی ترور شدند (Aguiyi-Ironsi و Murtala Muhammed). در حالی که دو نفر به دلایل طبیعی مردند (سانی آباچا و اومارو موسی یارآدوآ). سه رئیس دولت استعفا کردند، اولوسگون اوباسانجو و عبدالسلامی ابوبکر به ترتیب پس از گذار به دموکراسی در سال‌های 1979 و 1999 استعفا دادند، ابراهیم بابانگیدا پس از ابطال انتخابات ریاست‌جمهوری 12 ژوئن 1993 که در آن نامزد SDP، مجاهدین خلق آبیولا برنده شد، مجبور به استعفا شد. اولوسگون اوباسانجو، اولین معاون رئیس جمهوری (به عنوان رئیس ستاد، ستاد عالی) بود که با کشته شدن مورتالا محمد در جریان کودتای 1976 نیجریه، رئیس دولت شد، گودلاک جاناتان اولین معاون دموکرات رئیس جمهور بود که رئیس دولت شد. زمانی که عمرو موسی یارآدوآ بر اثر بیماری در 5 می 2010 درگذشت.

اکنون در حال نزدیک شدن به انتخابات 2023 هستیم که سه رقیب اصلی شانس بیشتری برای پیروزی در اتخابات دارند. بونو تینوبو از حزب APC – پیتر اوبی از حزب کارگر و اتیکو ابوبکر از حزبPDP.

اما این کشور در شرایط بسیار خاصی به لحاظ امنیتی قرار دارد. فعالیت گروه های اسلامگرای تندرو چون بوکوحرام و دولت اسلامی غرب آفریقا از یک‌سو و آدم ربایی به منظورباج خواهی از سوی دیگر مشکلات عدیده ای را پیش روی مسیولان نیجریه ای قرار داده است.

مشکلات اقتصادی نیجریه بخش عظیمی از مردم نیجریه را در فقر فرو برده است. جمعیت بالای دویست و بیست میلیونی این کشور که در حال افزایش است با موج عظیمی از بیکاری رو به رو شده است. طبق آمارهای جهانی بیش از بیست میلیون کودک در سال جاری از مدرسه و آموزش بازمانده اند و این بیشترین میزان در جهان است.

دزدی نفت از مشکلات دیگر این کشور بسیار غنی از منابع طبیعی است. روزانه بیش از 480 هزار بشکه نفت در این کشور دزدیده می شود و تولید نفت این کشور به روزانه 900 هزار بشکه تقلیل یافته است (سهیمه اوپک نیجریه 1.82 میلیون بشکه در روز است که عمدتاً به خاطر دزدی و فرسودگی تجهیزات 50درصد کاهش یافته است.)

افزایش سرسام آور قیمت مواد غذایی از یک‌سو و قطعی های مکرر برق از سوی دیگرباعث نارضایتی های مردم شده است. حدود 46درصد مردم روزانه بطور متوسط 18 ساعت برق دارند. بیش از 50 درصد از بی برقی رنج می برند و بخش قابل توجهی از برق کشور توسط ژنراتور ها تأمین می شود.

کیفیت پایین آموزش و تعطیلی حدود یک سال دانشگاه ها از مشکلات دیگر و مهم این کشور به شمار می رود.

رئیس جمهوری محمدو بوهاری در سخنرانی سالگرد استقلال از بریتانیا گفت که چگونه در زمان تصدی مسئولیت در سال 2015 به بهبود اقتصاد، مبارزه با فساد و مبارزه با ناامنی متعهد شده است.

به گفته او، این امر با تعهد او برای رهایی 100 میلیون نیجریه ای از فقر در 10 سال به عنوان محور اصلی دوره دوم ریاست جمهوری خود در سال 2019 تقویت شد.

با این حال، نزدیک به هشت سال رهبری بزرگترین اقتصاد آفریقا، وعده های بلند عملاً به یک سراب تبدیل می شوند.

تحلیلگران موافقند که آرزوی نیجریه برای رهایی 100 میلیون نفر از فقر تا سال 2030 قابل ستایش بود، اما شواهد موجود نشان می دهد که این دولت هیچ پایه ای برای چنین دستاوردی ایجاد نکرده است.

قبل از بحران کووید-19، از هر 10 نیجریه، چهار نفر در فقر شدید زندگی می‌کردند که صرفاً بر اساس معیارهای پولی بود. تا امروز، ارقام بدتر شده است. تحت این مدیریت بود که این کشور از هند پیشی گرفت و به پایتخت فقر در جهان تبدیل شد.

بر اساس گزارش بانک جهانی، تعداد افراد فقیر در نیجریه در سال 2022 به 95.1 میلیون نفر خواهد رسید. تعداد افراد فقیر در سال 2020 حدود 89 میلیون نفر بود و در سال 2022 به 95.1 میلیون نفر خواهد رسید. این بدان معناست که بین سال‌های 2020 تا 2022، 6.1 میلیون نفر بیشتر زیر خط فقر قرار می‌گیرند که افزایش 6.7 درصدی را نشان می‌دهد.

با ارقام پیش بینی شده در سال 2022، تعداد افراد فقیر در نیجریه در چهار سال گذشته 14.7 درصد از رقم 82.1 میلیون نفر در سال 2018/19 به 95.1 میلیون پیش بینی شده در سال 2022 افزایش یافته است.

وضعیت اقتصاد

وقتی سال آینده نیجریه به شصت و سومین سالگرد استقلال خود برسد، این کشور تحت ریاست جمهوری جدید قرار خواهد گرفت. با توجه به وضعیت پوسیده ای که نیجریه امروز در آن قرار دارد، رئیس جمهوری جدید با داده های اقتصادی نه چندان چشمگیر، بدتر از ارقام سال 1999 مواجه خواهد شد.

هیچ متغیر کلان اقتصادی از سال 2015 بهبود نیافته است. سال مالی 2022، تنها با نگاهی به اقتصاد، بدترین سال ثبت شده برای نیجریه از زمان استقلال در سال 1960 است. ارزش پول ملی نیجریه ( نایرا) هر روز در حال کاهش در مقابل ارزهای خارجی است و بانک مرکزی با تزریق منابع عظیم ارزهای خارجی به سختی توانسته نرخ ارز دولتی را در پایه 467 نایرا مقابل یک دلار ثابت نگه دارد در حالی که در بازار موازی آزاد 725 نایرا در مقابل یک دلار است. این نشان از کوچک شدن اقتصاد نیجریه است.

مشکلات بزرگ نیجریه: پنج روند بزرگی که آینده نیجریه را شکل خواهند داد

در یک دهه آینده، نیجریه دارای بالاترین تعداد جوانان در جهان خواهد بود. در حال حاضر، 43 درصد از جمعیت نیجریه 0 تا 14 سال سن دارند در حالی که میانگین جهانی 25 درصد است.

پنج روند بزرگ در نیجریه و تأثیر آنها شامل: رشد جمعیت جوانان؛ تغییرات آب و هوایی و کمبود منابع؛ دینداری ترکیبی؛ دسترسی محدود به آموزش با کیفیت؛ و افزایش مالکیت تلفن همراه و دسترسی به اینترنت.

این مگاترندها از طریق پیوندهای متقابل مختلف یکدیگر را تقویت می کنند؛ به عنوان مثال، تغییرات اقلیمی تهدیدات پیچیده ای با اثرات مخرب بالقوه بر رشد اقتصادی، سلامت، امنیت غذایی و صلح ایجاد می کند. رشد جمعیت جوانان تأثیراتی بر رشد اقتصادی و همچنین امنیت غذایی، مهاجرت، صلح و ثبات دارد. نحوه برخورد نیجریه با این ابر روندها، آینده این کشور را تعیین خواهد کرد.

در یک دهه آینده، نیجریه دارای بالاترین تعداد جوانان در جهان خواهد بود. در حال حاضر، 43 درصد از جمعیت نیجریه 0 تا 14 سال سن دارند در حالی که میانگین جهانی 25 درصد است. این فرصت ها و تهدیدهای مهمی را به همراه دارد. جمعیت جوان کشورهای همسایه قابل توجه ما مورد علاقه است. نیجر، مالی و چاد (به این ترتیب) با 50 درصد، 47 درصد و 46 درصد، دارای سه درصد بالاترین درصد جمعیت 0-14 در جهان هستند. افزایش فشار ناشی از تغییرات آب و هوایی و کمبود منابع در سراسر منطقه ساحل، به مهاجرت گسترده جوانان منجر خواهد شد که در جست وجوی فرصت‌ها هستند. با توجه به شباهت های فرهنگی بین این کشورها و شمال نیجریه و همچنین فرصت های اقتصادی نسبی در نیجریه، نیجریه مقصد محتمل خواهد بود.

علاوه بر این، بی ثباتی سیاسی و ناامنی در این کشورها تحرکات گسترده مردم را به سمت نیجریه بیشتر خواهد کرد. مهاجرت لزوماً چیز بدی نیست، با این حال، زمانی که مهاجرت جوانان بی‌سواد، غیرماهر، بیکار (و احتمالاً ناامید) باشد، عواقب آن می‌تواند وخیم باشد. نیجر، مالی و چاد برخی از ضعیف‌ترین نتایج تحصیلی جوانان را در جهان دارند. همچنین انتظار می‌رود که آنها پایین‌ترین نرخ باسوادی بزرگسالان را در جهان داشته باشند.

از زمان جنبش‌های احیاگر اسلامی مایتاتسین در دهه 1980، گروه‌های اسلام‌گرای مختلفی در شمال نیجریه و وسیع‌تر ساحل غرب آفریقا ظهور کردند. با این حال، بوکوحرام و انشعاب دولت اسلامی آن در استان آفریقای غربی (ISWAP) سه تهدید اساسی برای نیجریه ایجاد می‌کنند که فرقه‌های قبلی این تهدید را نداشتند: (1) ایدئولوژی کاملاً تعریف شده؛ (2) احساس هویت گروهی برای اعضا، و (3) یک جامعه قوی که مکانی را برای تعلق فراهم می کند. اینها پیامدهای مهم و مرتبطی دارند. یک ایدئولوژی مذهبی کاملاً تعریف شده با یک هویت مذهبی قوی ترکیب می شود تا جامعه ای از مؤمنان همفکر را ایجاد کند. این یک قدرت کششی قوی برای جوانان در کشوری خواهد داشت که مفاهیم شهروندی و هویت ملی هر دو بی معنی و مشکوک هستند.

وقتی میلیون‌ها مرد و زن جوان از فرصت‌های اقتصادی و منزلت ناشی از کسب درآمد مناسب محروم شوند، هدف خود را در میان جامعه‌ای از افراد مشابه جست‌وجو خواهند کرد. آنها به دنبال هویتی پیرامون باورهای دینی مطلق و یک «قهرمان» مذهبی خواهند بود که نماد آن باورها باشد. اگر قهرمان یک درمانگر یا تروریست باشد، هیچ نتیجه ای ندارد.

با این وجود نیجریه دهمین کشور به لحاظ دارا بودن ذخایر نفت و گاز در جهان است و از این طریق می تواند درآمدهای هنگفتی بدست آورد. زمین های حاصلخیز که اکنون فقط 46 درصد آن زیر کشت است می تواند منابع ارزی و فرصت های فراوان اشتغال برای جوانان این کشور فراهم کند. جوانان نیجریه ای امیدوارند با روی کار آمدن رئیس جمهوری جدید افق های جدیدی برایشان ایجاد شود. 

شفاف سازی بودجه دولتی، افزایش درآمد از طریق مالیات، نصب کنترهای برق و آب و دریافت هزینه های برق و آب از مصرف کنندگان، تعمیر و بازسازی صنایع استخراج نفت، آموزش و پرورش قوی و مطابق با استاندارد های بین المللی، جلوگیری از دزدی و خرابکاری در عرضه نفت خام، حکمرانی قوی و موثر، مدیریت مسئولانه و توجه به صنعت گردشگری از جمله راهکارهای موثر در ایجاد نیجریه ای با ثبات و قوی خواهد بود.

منابع: