تلاش ترکیه برای صلح سوریه و اسراییل

ترکیه نقش واسطه برای گفت و گوهای صلح غیر مستقیم بین اسراییل و سوریه را پس از هشت سال برعهده گرفته است. مقامات ترک اعلام کردند که هدف آنها هموار کردن راه برای ادامه مذاکرات مستقیم برای رسیدن به یک صلح گسترده در منطقه است.

 

این پروسه زمانی آغاز شد که ترکیه ماموریت انتقال پیام اسراییل به رییس جمهور سوریه را بر عهده گرفت. اسراییل اعلام آمادگی کرد که حاضر است در مقابل رسیدن به صلح، بلندیهای جولان را پس دهد.

 

ولید معلم، وزیر امور خارجه سوریه، اعلام کرد که انتظار دمشق از این گفت و گو ها باز پس گیری کامل بلندیهای جولان است. اسراییل در پاسخ به این سخنان اعلام کرد که آمادگی کامل برای عقب نشینی از این بلندیهای استراتژیک را که در سال 1967 در جنگ بین اعراب و اسراییل توسط یهودی های اشغال شده است را دارد.

 

گفت و گو در مورد صلح آسان است اما رسیدن به آن کار آسانی نیست. عقب نشینی کامل اسراییل از بلندیهای جولان و کرانه دریاچه طبریه به معنای از دست دادن منبع اصلی تامین آب اسراییل است که از زمان اشغال بلندیهای جولان، اسراییل از این منبع برای تامین آب مورد نیاز خود استفاده می کند. به همین دلیل است که ایهود اولمرت، نخست وزیر اسراییل، اعلام کرد که ما آماده ایم که زمین ها را به سوریه بدهیم هرچند که این اقدام کمی مشکل خواهد بود.

 

آیا این بار مذاکرات نتیجه بخش خواهند بود؟ دو طرف ابهامی در این مذاکرات ندارند. از سوی دیگر، امکان موفقیت این مذاکرات بهتر از آن است که دو طرف یکدیگر را مورد حمله قرار دهند. پیش از این، مذاکرات  مستقیم سال 2000 بین سوریه و اسراییل از آنجا که اسراییل از پس دادن تمامی بلندیهای جولان سرباز زده بود به بن بست رسیده بود.

 

امروزه بلندیهای جولان محل سکونت بیش از 15 هزار اسراییلی و 18 هزار سوری است که اکثر آنها دروزی هستند. ایده عقب نشینی کامل از بلندیهای جولان، مسئله ای بسیار بحث برانگیز در اسراییل است چرا که مخالفان این طرح مدعی اند بازگرداندن بلندیهای جولان موجب خواهد شد که این منطقه تحت نفوذ ایرانی ها قرار بگیرد که این مسئله آینده اسراییل را مورد خطر قرار خواهد داد.

 

بسیاری از مقامات اسراییلی بر این باورند که صلح با سوریه تنها زمانی امکان پذیر خواهد بود که سوریه از حمایت حزب الله در لبنان دست بردارد و به طور استراتژیک به ایران وابسته نباشد.

 

رئیس جمهوری سوریه درخواست اسراییل مبنی بر پایان دادن به ائتلاف با ایران به عنوان شرط دستیابی به توافقنامه صلح را رد و اعلام کرد که هر گونه پیشنهادی مبنی بر قطع رابطه با تهران نامعقول خواهد بود.

 

بشار اسد، رئیس جمهور سوریه، شب گذشته، 27 می در دیدار با یک هیات پارلمانی انگلیس اظهار داشت که دولت سوریه قصد دارد روابط طبیعی خود را با ایران حفظ کند و هر گونه پیشنهادی مبنی بر قطع رابطه با این کشور، درخواست معقولی نخواهد بود، اما سوریه در عین حال می خواهد برای بازپس گیری بلندیهای جولان با اسراییل مذاکرات غیر مستقیم داشته باشد.

 

اسد در این دیدار خطاب به هیات پارلمانی انگلیس گفت که اگر روابط سوریه و ایران برای اسراییل دغدغه خاطر به شمار می رود، روابط اسراییل با برخی کشورها به ویژه امریکا نیز می تواند برای سوریه دغدغه باشد.

 

رییس جمهوری سوریه همچنین بر ضرورت برقراری صلح عادلانه و پایدار تاکید کرد.

 

لازم به ذکر است هیات پارلمانی انگلیس که چارلز کلارک، وزیر کشور اسبق این کشور نیز در آن حضور داشت، به منظور آگاهی از موضع سوریه در قبال تحولات خاورمیانه به دمشق سفر کرده است.

 

برخی از اعضای پارلمان اسراییل این اقدام ایهود اولمرت را حرکتی در جهت تغییر مسیر توجه ها از پرونده اختلاس ایهود اولمرت به سمت پروسه صلح می دانند. این در حالی است که ایهود اولمرت ادعای دریافت پول از یک بازرگان آمریکایی در سالهای 1990 تا سال 2003 را رد کرده است.

 

اما این بازرگان آمریکایی روز گذشته، 27 می، در دادگاه شهادت داد که وی به ایهود اولمرت رشوه داده است. پلیس اسراییل تاکنون دو نوبت از ایهود اولمرت به خاطر رشوه خواری درباره این پرونده بازجویی کرده است.

 

در یک نظر سنجی که در تاریخ 21 می توسط شبکه دو تلویزیون اسراییل پخش شد نشان داد که مردم در مقابل پس دادن بلندیهای جولان مقاومت می کنند. نتایج این نظرسنجی نشان داد که 57 درصد از مردم اسراییل معقتدند ایهود المرت پیشنهاد صلح را تنها با خاطر مشکلات سیاسی خود مطرح کرده است. 70 درصد از مردم با پس دادن بلندیهای جولان به سوریه مخالفت کردند و این درحالی است که 22 درصد از مردم موافق این طرح بودند.

 

آمار این نظر سنجی ها در روزهای اخیر کمی تغییر کرد و در آخرین نظرسنجی انجام شده در اسراییل 53 درصد با بازگرداندن بلندی های جولان به سوریه مخالفت کردند.

 

باید این نکته را نیز اضافه کنیم که با وجود توافقنامه آتش بس موقت بین اسراییل و سوریه در سال 1974 این دو کشور به طور تکنیکی سال هاست که در جنگ با یکدیگر به سر می برند.مسئولان ترکیه و اسراییل، اعلام کرده اند که مذاکرات غیر مستقیم صلح میان دمشق و تل آویو با میانجیگری آنکارا طی 10 روز آینده در استانبول از سر گرفته خواهد شد.