بحران سوریه، لبنان و عراق در گرو نتایج مذاکرات وین

نویسنده: عصام نعمان

دیپلماسی ایرانی: بحران‌های عراق، سوریه و لبنان شدید و به هم پیوسته است و حل و فصل یا عدم حل و فصل آنها در گرو موفقیت مذاکرات وین یا شکست آن است.

بحران‌های سیاسی، اقتصادی و اجتماعی در عراق، سوریه و لبنان شدت می‌گیرند. در ظاهر این بحران‌ها ویژگی خاص خود را دارند اما در واقع به یکدیگر مرتبطند؛ زیرا علل و عوامل مشترکی دارند و بازیگران منطقه‌ای و بین المللی طبق منافع خود آنها را پیچیده یا حل می‌کنند.

برجسته‌ترین بازیگران بین المللی پنج کشور امضای کننده توافق هسته‌ای با ایران و برجسته ترین بازیگران منطقه‌ای علاوه بر ایران، ترکیه و اسرائیل هستند که در درگیری شدیدی در غرب آسیا مشارکت دارند. این درگیری بر عراق، سوریه و لبنان تاثیر می‌گذارد.

کسی نمی‌تواند نتیجه مذاکرات وین را پیش‌بینی کند؛ اما هر ناظری می‌تواند تحرکات، مانورها و سناریوها در عرصه‌های درگیری به ویژه در عراق، سوریه و لبنان را که با این مذاکرات همراه است، رصد کند.

ایالات متحده آمریکا به موازات نگه داشتن نیروهایش در عراق، نیروهایش در شمال شرق سوریه (حسکه و رقه) و شرق آن یعنی دیر الزور و جنوب شرقی (پایگاه التنف) را تقویت می‌کند. افزون بر این پشتیبانی خود از نیروهای قسد را افزایش داده است. هدف آمریکا از این اقدامات در درجه نخست اعمال فشار بر ایران از طریق تهدید متحدان منطقه‌ای این کشور با این امید است که جایگاه مذاکراتی خود را در وین تقویت کند. در درجه دوم هدف آمریکا حمایت از متحدانش در داخل عراق و سوریه در درگیری آنها با دولت های بغداد و دمشق با هدف دستیابی به حل و فصل هایی است که به نفع این متحدان و آمریکا است.  در درجه سوم آمریکا به ویژه در سوریه می‌خواهد اسرائیل را از طریق پایان دادن به نفوذ ایران و پایگاه‌های موشکی‌اش خرسند کند و از تمام این‌ها به عنوان برگه‌ای علیه تهران در مذاکرات وین استفاده کند.

در لبنان آمریکا می‌خواهد حزب الله را محاصره کند و این حزب را از دولت بیرون کند یا حداقل نفوذش در قدرت را از میان ببرد. آمریکا با حمایت از نهادهای جامعه مدنی در انتخابات آتی درصدد است آنها 20 الی 25 کرسی را در مجلس برنده شوند. به نظر واشنگتن این تعداد کرسی کافی است تا دشمنان سیاسی آمریکا اکثریتشان در مجلس نمایندگان را از دست بدهند. فراتر این که آمریکا امیدوار است با سیطره بر مجلس و در نتیجه دولت بعدی نفوذ دشمنان سیاسی حزب الله را تقویت کند و قدرت آنها را افزایش دهد به طوری که آنها بتوانند به سمت اجرایی کردن قطعنامه 1559 شورای امنیت پیش بروند که طبق آن جریان‌های مسلح لبنانی خلع سلاح می‌شوند.

خلاصه اینکه آمریکا در عراق، سوریه و لبنان در راستای منافع خود عمل می‌کند به این ترتیب که بر ایران و متحدان منطقه‌ای این کشور فشار می‌آورد تا از ثمرات سیاسی آن در مذاکرات وین بهره ببرد و همچنین نگرانی اسرائیل را از افزایش قدرت ایران و متحدانش در محور مقاومت از میان ببرد. این امر به واشنگتن امکان می‌دهد با تهران به توافقی دست یابد که از سوی کنگره و اسرائیل مورد قبول است. در مقابله با آمریکا، ایران و همچنین روسیه، سوریه و جریان‌های مقاومت در راستای به تعطیلی کشاندن مانورهای این کشور و فشارهایش در عراق، سوریه و لبنان عمل می‌کنند. به نظر می‌رسد تهران از یک سو در حمایت از متحدان منطقه‌ای خود و عدم عقب نشینی آنها در برابر دشمنان داخلی‌شان و از سوی دیگر در عدم اتخاذ موضع سیاسی سختگیرانه به گونه‌ای که باعث خروج آمریکا از مذاکرات وین شود، موفق بوده است.

تمام این تحولات و حقیقت‌ها باعث می‌شود ناظران و پیگیران به این نتیجه برسند که بحران‌های عراق، سوریه و لبنان شدید است و حل و فصل یا عدم حل و فصل آنها در گرو موفقیت یا شکست مذاکرات باشد.

منبع: القدس العربی / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11