دلایلی واهی برای تحریک تندروی
پاسخی به مدعیان تندرویی که می خواهند مذاکرات وین شکست بخورد
نویسنده: بن آرمبروستر (Ben Armbruster)
دیپلماسی ایرانی: تندروهای بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها تلاش کردند با دستاویز قرار دادن اسناد اطلاعاتی آشکار اروپایی‌ها، گفت وگوهای برجام را متوقف کنند اما نگاه دقیقتر نشان از حیله‌گری آنان دارد.
تندروهای بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها در مقاله‌ای که هفته گذشته در پولیتیکو یوروپ (Politico Europe) به چاپ رسید، در تلاش برای پیشگیری از بازگشت ایران و آمریکا به برجام، وانمود کردند که ایران در حال حاضر در پی ساخت سلاح هسته‌ای است و دیپلماتهای آمریکایی باید از مذاکرات برجام خارج شوند.
نویسندگان این مقاله یعنی بنجامین وینتهال (Benjamin Weinthial) و علیرضا نادر با استناد به برخی از گزارش های اطلاعاتی آشکار اروپایی اعلام کردند که «یافته‌های اطلاعاتی اروپایی‌ها درباره فعالیتهای غیرقانونی جمهوری اسلامی در زمینه تسلیحات اتمی نشان می‌دهد که تهران در سال 2020 در پی دستیابی به فناوری مورد نیاز برای ساخت تسلیحات هسته‌ای و سایر سلاح‌های کشتار جمعی بود.»
چنین ادعایی هر مخاطب معمولی را به آسانی فریب می‌دهد و باعث می‌شود که چنین مخاطبانی باور کنند که ایران درست زیر نگاه دیپلماتهای آمریکایی، اروپایی، روس و چینی مشغول ساخت سلاح هسته‌ای است. اما شواهدی که این دو نفر از میان گزارش های اطلاعاتی اروپا به آن استناد می‌کنند، چنین چیزی را اثبات نمی‌کند.
نخستین گزارشی که در مقاله این دو نفر به آن استناد شده، گزارشی علنی از سرویس امنیتی سوئد است که در آن چنین نتیجه‌گیری شده است: «ایران همچنین به جاسوسی صنعتی مبادرت می‌کند که عمدتا صنعت فناوری برتر سوئد و محصولات سوئدی را هدف گرفته است، صنعت و محصولاتی که می‌توان از آنها در برنامه‌های تسلیحات هسته‌ای استفاده کرد. ایران در این زمینه سرمایه‌گذاری‌های هنگفتی انجام داده است و برخی از این منابع در سوئد مورد استفاده قرار گرفته‌اند.»
جمله‌ای کلیدی که وینتهال و نادر می‌خواهند مخاطب بر آن تمرکز کند این جمله است: «صنعت و محصولاتی که می‌توان از آنها در برنامه‌های تسلیحات هسته‌ای استفاده کرد» - با به بیان دیگر، فناوری‌های «دو منظوره». اما در گزارش کشور سوئد مستقیما گفته نشده که ایران از این فناوری به سرقت رفته برای ساخت تسلیحات هسته‌ای استفاده می‌کند، بلکه امکان چنین رویدادی را اعلام کرده است.
وینتهال و نادر همچنین در مقاله‌شان به این نکته اشاره نمی‌کنند که در گزارش اطلاعاتی سوئد اعلام شده که روسیه، چین و ایران تلاش کردهاند «اطلاعات و دانش را از دانشگاه‌ها و کالج‌های سوئد جمع آوری کنند» و در این گزارش فقط به فعالیتهای روسیه و چین، و نه ایران، در زمینه تمرکز بر «پژوهش‌های نظامی» اشاره شده است.
اعضای بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها سپس در مقاله‌شان ادعا می‌کنند که طبق یافته‌های گزارشی اطلاعاتی از هلند، «ایران در پی دستیابی به فناوری برای تسلیحات هسته‌ای و سایر جنگ‌افزارهای کشتار جمعی بود». اما بازهم سند مورد نظر این دو نفر تاییدکننده این نتیجه‌گیری نیست. آنها به گزارشی استناد می‌کنند که در آن آمده است: «واحد مشترک ضداشاعه‌ی سرویس‌های اطلاعات ارتش و سرویس امنیتی هلند در حال واکاوی چگونگی تلاش برخی از کشورها برای دسترسی به دانش و کالاهای موردنیازشان برای ساخت سلاح‌های کشتار جمعی است. کشورهایی مانند سوریه، پاکستان، ایران و کره شمالی نیز در سال گذشته تلاش کردند این کالاها و فناوری‌ها را از اروپا و هلند به دست آورند.»
در اینجا نیز وینتهال و نادر بر عبارت «سلاح‌های کشتار جمعی» تمرکز کردهاند که لزوما به معنای سلاح‌های هسته‌ای نیست. واقعیت این است که سلاح‌های کشتار جمعی شامل گروه کثیری از جنگ‌افزارها، از جمله سلاح‌های هسته‌ای، رادیولوژیکی، شیمیایی، بیولوژیکی و غیره است. این سند در زمینه اثبات هدف ایران برای ساخت سلاح هسته‌ای حتی ضعیف‌تر از سند سوئدی است.
در سند هلندی گفته نشده که ایران چه اقدام خاصی را برای ساخت سلاح هسته‌ای انجام داده، بلکه فقط تاکید کرده که این کشور همراه با سه کشور دیگر اقداماتی کاملا کلی را در راستای دستیابی به «دانش و کالاهای» مربوط به سلاح‌های کشتار جمعی نامشخص انجام داده است.
اعضای بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها در ادامه به گزارش های اطلاعاتی دو ایالت آلمان یعنی باواریا و شلسویگ – هولشتاین استناد می‌کنند که در آنها «فهرستی از تلاش‌های تهران برای دسترسی به مواد سلاح‌های کشتار جمعی در خاک آلمان در سال 2020» ارائه شده است.
اما در این گزارش‌ها نیز ایران همراه با کره شمالی، سوریه و پاکستان به عنوان کشورهایی معرفی شده‌اند که برخی فعالیتهای ناهنجار کلی مرتبط با سلاح‌های کشتار جمعی نامشخص انجام می‌دهند. برخلاف ادعای ویتنهال و نادر، در هیچ یک از این گزارش‌های اطلاعاتی آلمان تاکید نشده که ایران در پی دسترسی به فناوری برای «ساخت تسلیحات هسته‌ای» است.
حتی اگر این ادعاها درست هم باشد، معلوم نیست که چرا ایالات متحده باید به مذاکرات بازگشت به برجام پایان بدهد، توافقی که می‌تواند ایران را از استفاده از این فناوری‌ها برای ساخت بمب هسته‌ای بازدارد. البته اهدافی که در گزارش های اطلاعاتی اروپا از ایران به آنها اشاره شده است، خوشایند نیستند، اما مقابله با این اقدامات نباید به بهای فدا شدن دیپلماسی انجام شود و امکان محدود کردن رسمی و همیشگی برنامه هسته‌ای ایران از بین برود.
وینتهال و نادر در پایان ادعا می‌کنند که مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی «زنگ هشدار را به صدا درآورده» و اعلام کرده که آژانس «نشانه‌هایی از اورانیوم را پیدا کرده که در مناطق مختلف هدف فرآوری صنعتی قرار گرفته و ایران چنین چیزی را اعلام نکرده است». اما ویتنهال و نادر به مخاطبانشان نمی‌گویند که آنچه رافائل گروسی نسبت به آن هشدار داده کاملا مخالف ادعای آنان است.
مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در این سخنانش به فعالیتهای کنونی ایران اشاره نکرد. بلکه منظور او فعالیت‌هایی بود که ایران در سال 2003 میلادی و پیش از توقف برنامه تسلیحاتی‌اش انجام داده بود.
واقعیت این است که وینتهال و نادر از قبل نتیجه‌گیری خاصی را در ذهن دارند و به دنبال شواهدی برای اثبات آن هستند. در حقیقت آنها با اشاره به این که «روزنامه‌نگاران غربی توجه اندکی» به گزارش‌های اطلاعاتی کشورهای اروپایی داشته اند، ساختگی بودن ادعای خودشان را نشان می‌دهند. در حقیقت برای بی‌توجهی روزنامه‌نگاران غربی به گزارش‌های یاد شده دلیل روشنی وجود دارد: چراغ قرمز ردیاب اخبار جعلی اغلب روزنامه‌نگاران غربی با مشاهده این اطلاعات روشن شده است.
به‌علاوه، در گزارش سالانه جامعه اطلاعاتی آمریکا از ارزیابی تهدیدات امنیتی که در آوریل منتشر شد، آمده است: «ارزیابی ما همچنان حاکی از آن است که در حال حاضر، ایران در زمینه ساخت سلاح‌های هسته‌ای هیچ فعالیت کلیدی ندارد که بر مبنای آن بتوانیم بگوییم این کشور لزوما ابزاری هسته‌ای تولید خواهد کرد.»
سخن آخر این که، اعضای بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها در مقاله‌شان به دنبال ارائه واقعیت به شیوه‌ای بی‌طرفانه و منصفانه نیستند، بلکه آنها در پی ارائه دستاویزی دیگر برای مخالفان دیپلماسی با ایران و بازگشت به مسیر تغییر رژیم یا جنگ هستند.
منبع: اندیشکده کوئینسی برای ریسپانسیبل استیتکرفت / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11
نظر شما :