موسویان: آژانس انرژی اتمی از ابتدا سیاسی عمل کرده

سید حسین موسویان پژوهشگر دانشگاه پرینستون و عضو سابق تیم مذاکره کننده هسته ای در میزگرد شورای روابط خارجی‌ اروپا گفت: شکی نیست که آژانس بین المللی انرژی اتمی از ابتدای بحران هسته ای ایران، سیاسی عمل کرده است.

به گزارش ایرنا، در این میزگرد که «ایلان گولدنبرگ» مقام پیشین آمریکا در دولت اوباما و «ناصر هادیان» استاد دانشگاه تهران نیز شرکت داشتند ، موسویان ابراز داشت: برجام یک توافق بین المللی است که مصوبه شورای امنیت سازمان ملل را دارد، ایران حدود سه سال آن را بطور کامل اجراء کرد، هیچکدام از شش قدرت جهانی به تعهدات خود طبق برجام عمل نکردند، آمریکا از برجام خارج شد و تحریم های مرتبط با هسته ای و بسیار فراتر از آن را مجدد تحمیل کرد.

وی افزود: ایران حتی یکسال بعد از خروج آمریکا از برجام، آن را اجراء کرد. برجام یک توافق یکطرفه نبود. ایران اعلام کرد که اگر حتی سایر پنج قدرت امضاء کننده منهای آمریکا، برجام را امضاء کنند، باز هم به آن متعهد خواهد ماند. اما یکسال منتظر ماند و هرچه بیشتر شفافیت و همکاری بخرج داد، بیشتر تحریم و مجازات شد. لذا ایران تصمیم گرفته که این روند را تغییر دهد.

ناصر هادیان نیز در پاسخ به این پرسش که آیا با ماکرون موافق است که گام چهارم ایران یک تغییر اساسی در روند اجرای برجام است؟ گفت: نه! من معتقدم ایران اقدام بزرگی نکرده است. من معتقدم ایران باید غنی سازی 20% را انجام می داد تا زمان گریز کوتاه و فضای لازم برای دیپلماسی باز شود. تا زمانیکه چنین فضایی درست نکنیم، دیپلماسی نتیجه نخواهد داد. اروپا نباید اقدام فعلی ایران را یک گام اساسی تلقی کند. ضمن اینکه این طرف مقابل بوده که چنین شرایطی را ایجاد کرده است و لذا اروپایی ها باید از اقدام ایران به عنوان یک فرصت برای دیپلماسی استفاده کند.

گولدنبرگ نیز در این میزگرد گفت : فردو برای آمریکا و اروپا بسیار حساس تلقی می شود. لذا اقدام فعلی ایران خیلی نگران کننده است. اما برای ترامپ فرقی نمی کند چون او فقط یک ملاقات و یک معامله با روحانی می خواهد در حالی که ایران هم نمی پذیرد چون به او اعتماد ندارد. لذا قدم چهارم ایران، محاسبات ترامپ را تغییر نخواهد داد و فشار را بیشتر خواهد کرد.

موسویان در پاسخ به پرسشی در مورد آژانس بین المللی انرژی اتمی خاطر نشان ساخت : من معتقدم آژانس از ابتدای بحران هسته ای ایران، سیاسی عمل کرده است. بیشترین بازرسی های تاریخ آژانس از تاسیسات هسته ای ایران بوده است؛ تمام گزارشات آژانس ذکر می کند که شواهد مسلمی در تغییر مسیر برنامه هسته ای ایران به سمت بمب وجود ندارد، اما هنوز موضوع هسته ای ایران دستور کار اول آژانس است. برجام شامل گسترده ترین نظام بازرسی ها است و محدودیت هایی که ایران برای اعتماد سازی پذیرفته نیز بی نظیر است چون فراتر از " ان پی تی" است. با وجودی که ایران بیشترین بازرسی و همکاری ها را با آژانس داشته، هنوز فشار هسته ای علیه ایران ادامه دارد. لذا روشن است که این یک بازی سیاسی است. چرا هیچ کس درمورد بمب اسرائیل حرف نمی زند! اسراییل ان پی تی را نپذیرفته و بمب هسته ای هم دارد. اما همه جنجال ها علیه ایران است درحالیکه ایران هم عضو ان پی تی است، هم بمب هسته ای ندارد و هم بیشترین بازرسی ها را به آژانس داده است و بالاترین سطوح بازرسی درجهان را پذیرفته. لذا شکی نیست که موضوع هسته ای ایران یک موضوع سیاسی است.

وی همچنین افزود : من همیشه حامی برجام بوده ام بشرطی که طرف های مقابل نیز متعهد به آن باشند. ترامپ معاهده ان پی تی را زیر سئوال برده زیرا حق ایران برای غنی سازی را منکر شده است. دوم اینکه ترامپ بارها گفته که برجام یک توافق فاجعه بار است و از برجام خارج شده و خواستار یک توافق جدید هسته ای با ایران شده است. اگر من جای اقای روحانی بودم، اولا: تعهدات ایران درقالب ان پی تی تعلیق می کردم چون ترامپ حق ایران درقالب ان پی تی را منکر شده است، ثانیا: یا مثل ترامپ از برجام خارج می شدم و یا حداقل تعهدات ایران در قالب برجام را تعلیق می کردم. چون آمریکا از برجام خارج شده و دیگر قدرتها هم تسلیم تحریم های آمریکا شده اند، ثالثا: همزمان با این دو اقدام، شش کشور 1+5 را دعوت می کردم و در مورد یک توافق جدید هسته ای مذاکره می کردم.

موسویان اضافه کرد: ایران عضو ان پی تی است و با برجام تعهدات حداکثری هسته ای را پذیرفته درحدی که هیچ کشور دیگری نپذیرفته است اما با این وجود باز هم آمریکا هیچکدام را قبول ندارد و سایر قدرت های جهانی هم در عمل از تحریم های آمریکا پیروی می کنند، لذا دلیلی ندارد که ایران یکطرفه به ان پی تی و برجام متعهد بماند.

گولدنبرگ در این باره اظهار داشت :ایران قبلا ان پی تی را نقض کرد که بحران هسته ای ایران ایجاد شد. الان هم من معتقدم ایران نباید ان پی تی را ترک کند چون از نظر جهانی منزوی می شود و از امتیازات فعلی محروم میشود

وی در اظهار نظر موسویان مبنی بر اینکه ایران اکنون که هم ان پی تی و برجام را اجراء می کند اما آمریکا بجز تحریم و فشار چه کرده؟ گفت : همه امتیازاتی که اکنون در موضوع هسته ای دارید بخاطر برجام است.

هادیان نیز اشاره داشت : سئوال اصلی در تهران این است که اگر قرار است برجام برای ما منفعت و امتیازی نداشته باشد، چرا به آن متعهد بمانیم.

گولدنبرگ نیز گفت : بین خروج از برجام و خروج از ان پی تی فرق است.

هادیان گفت : من با نظر اقای موسویان مخالف هستم. ایران در صورتی از ان پی تی خارج خواهد شد که پرونده هسته ای ایران مجدد به شورای امنیت سازمان ملل برود. لذا اروپایی ها باید از این فرصت برای دیپلماسی استفاده کنند.

وی خاطرنشان کرد: اروپا ظرفیت لازم را ندارد. ایران چهار گام را برداشته تا دست اروپا برای چانه زنی با ترامپ باز شود و دیپلماسی موفق شود.

گولدنبرگ در این مورد و اینکه آیا ترامپ چنین چیزی را قبول می کند؟ گفت :ترامپ به تحریم ادامه می دهد وحتی برخی از تحریم ها را سه بار اعمال می کند. زیرا ترامپ یک ملاقات رسمی با روحانی می خواهد تا در مقابل هم برخی از تحریم ها را بردارد.

هادیان در واکنش به اظهار نظر گولدنبرگ اضافه نمود: آیا واقعا معتقدید که با ملاقات روحانی، ترامپ برخی از تحریم ها را برمی دارد؟ اگر اینطور است چرا طرح ماکرون را نپذیرفت؟

موسویان در این رابطه اظهار نظر کرد : چون نمی خواست که اعتبار توافق احتمالی نصیب رییس جمهور فرانسه شود. ترامپ دنبال این است که اعتبار توافق احتمالی را خودش کسب کند نه کشور ثالث.

هادیان گفت : روحانی برای ملاقات با ترامپ موافق بود بشرط اینکه قبلش از توافق و پذیرش ترامپ برای رفع تحریم مطمئن شود.

گولدنبرگ نیز افزود : این یک موضوع کلاسیک دیپلماسی است که در مورد تقدم و تاخر گام های دو طرف باید توافق شود. لذا شانس توافق هست. من معتقدم با تلاش بیشتر می توان به توافقی رسید. انجام این کار در جریان نشست سازمان ملل خیلی راحت تر بود. درعین حال گام های ایران در خروج از برجام، تغییری درسیاست ترامپ ایجاد نخواهد کرد چون او ملاقات با روحانی را می خواهد وتا این دیدار انجام نشود، تحریم ها را برنمی دارد.

وی در پاسخ به سووال مجری مبنی بر اینکه یکی از عواقب سیاست های ترامپ این است که بعد از حمله به آرامکو، برخی از کشورهای مثل امارات مواضع خود را در مورد ایران تعدیل کنند، اضافه کرد :بله درست است. اینکه این کشورها فکر کنند که دولت ترامپ به هر قیمتی پشت آنها خواهد ایستاد، درست نیست. اکنون فرصتی برای دیپلماسی پیش آمده تا آنها در روابط خود با ایران تجدید نظر کنند. اما نگران هم هستم. ممکن است کشورهایی مثل عربستان برای بازدارندگی در مقابل حملات ایران، بسمت بمب هسته ای بروند.

موسویان در این باره که روحانی درنیویورک طرح صلح هرمز را برای صلح و همکاری با کشورهای همسایه خلیج فارس را مطرح کرد. آیا ایران صادق است و این طرح بجایی می رسد؟ تصریح کرد :سیاست ایران بعد ازجنگ تحمیلی عراق، بر مبنای صلح و همکاری با کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس بوده است. بعد از جنگ عراق، در سال 1991 مرحوم گنشر وزیر خارجه وقت آلمان به ایران آمد و دیداری با مرحوم آقای هاشمی رییس جمهوری وقت داشت. منهم در ملاقات بودم. گنشر پیشنهاد سیستم همکاری مشترک ایران و کشورهای حاشیه خلیج فارس را داد. آقای هاشمی استقبال کرد. گنشر شوکه شده بود که آقای هاشمی چنین انعطاف و حسن نیتی را نشان داد. گنشر به واشنگتن رفت و آمریکایی ها مخالفت کردند. منتهی آقای هاشمی، آقای ولایتی وزیر خارجه وقت را عازم دیدار با سران کشورهای حاشیه خلیج فارس نمود و پیام آمادگی ایران برای چنین همکاری مشترکی را به اطلاع آنها رساند. ایران همیشه آماده بود که نگرانی های عرب حاشیه خلیج فارس را برطرف کند و د رقالب یک سیستم همکاری جمعی منطقه ای با آنها مشارکت کنند. آقای روحانی هم با طرح صلح هرمز همین سیاست را بطور شفاف به جهان اعلام کرده است. اما کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس همیشه به آمریکا تکیه داشته اند و یک روابط استراتژیک با آمریکا به قصد مقابله با ایران شکل داده اند. تا زمانی که این استراتژی ادامه یابد، هیچ طرح صلحی در خلیج فارس به نتیجه نخواهد رسید.

هادیان در این پرسش که آیا ایران به خاطر بحران در درلبنان و عراق عصبانی است؟ گفت: ایران نگران اوضاع دو کشور است ضمن اینکه تحولات عراق مهمتر است. هم خواست های مشروع مردمی وجود دارد و هم دخالت کشورهایی مثل آمریکا و عربستان. در لبنان موضوع زودتر و آسانتر حل خواهد شد اما در عراق مشکلتر است. البته مردم عراق جنگ داخلی نمی خواهند و ظرف چند ماه موضوع عراق هم حل خواهد شد.

گولدنبرگ در این باره اظهار داشت : بحران های عراق ولبنان را باید به عنوان مشکلات داخلی این دو کشور دید نه به عنوان مشکلی مربوط به ایران. در واشنگتن کسانی هستند که می خواهند از این فرصت علیه ایران استفاده کنند اما واقعا مشکل این دو کشور در مورد فساد و عدم کار آمدی حکمرانان است نه رابطه آنها با ایران.