مجادله آمریکا و ایران به هیچ وجه دوجانبه نیست

نویسنده: گَبی دویچ

دیپلماسی ایرانی: پس از چندین هفته تنش های شدید بین واشنگتن و تهران، دو تانکر نفتی در منطقه خلیج فارس و دریای عمان هدف حمله قرار گرفتند و مایک پمپئو، وزیر امور خارجه ایالات متحده ایران را در ارتباط با این حملات مقصر دانست و مورد سرزنش قرار داد.

اما به گزارش کتی گیلسینان، تشدید تنش ها بین ایالات متحده و ایران فقط محدود به همین دو کشور نمی شود. حمله روز پنج شنبه که با حملات ماه گذشته به تانکرهای نفتی عربستان سعودی، امارات متحده عربی و نروژ مشابه به نظر می رسید، نشان داد که  این تنش ها در حال افزایش و گسترش است و به مرور زمان پای کشورهای بیشتری به آن کشیده می شود. پاناما و جزایر مارشال که تانکرها از آنجا اجاره شده اند نیز در ماجرا درگیر هستند؛ سنگاپور و تایوان که مقصد محموله های کشتی های مربوطه بودند نیز هستند؛ ژاپن هم که کشوری است که شرکت مالک یکی از نفتکش ها در آن قرار دارد.

در زمان وقوع این حمله آبه شینزو، نخست وزیر ژاپن در ایران به سر می برد و در میانه دیدار با آیت الله علی خامنه ای، رهبر معظم این کشور بود. آبه شینزو، درباره این دیدار گفت که رهبر ایران به او گفته قصد ندارد سلاح های هسته ای بسازد یا از آنها استفاده کند.

پومپئو در واکنش به این حمله گفت: «ایران از کوره در رفته چون خواستار براندازی و خاتمه کمپین "موفق" اعمال فشار حداکثری ایالات متحده است.» اما علی واعظ، تحلیلگر ارشد گروه بین ‌المللی بحران در امور ایران معتقد است که به رغم تاثیرات شدید و واضح تحریم ها بر اقتصاد ایران، این کمپین اصلا موفق نبوده است: «برای تهران بر افراشتن پرچم سفید صلح در نتیجه تسلیم شدن در برابر تحریم ها از تحمل فشار تحریم ها غیر قابل تحمل تر است.» در همین حال، اگرچه پومپئو حملات منتسب به ایران را تهدیدی برای صلح و امنیت بین المللی خوانده، اما همچنان بر استفاده از گزینه های دیپلماتیک و اقتصادی به جای گزینه نظامی در مسیر پیش رو تاکید کرده است.

اَش کارتر، وزیر دفاع پیشین آمریکا در مصاحبه ای با «آتلانتیک» به طور مستقیم به بیانیه پومپئو پاسخ داده و گفته: «اگر من بودم دست کم آماده سازی های لازم برای گزینه پاسخ نظامی به ایران را انجام می دادم.» با این حال، او از ترسیم خط قرمز به عنوان نقطه ای که ایالات متحده باید با رسیدن به آن به استفاده از گزینه نظامی اقدام کند، خودداری کرده است.

حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران اخیرا تاریخ 7 ژوئیه را به عنوان مهلت پایانی اروپا برای تعیین شرایط جدید توافق هسته ای تعیین و اعلام کرده است که در صورت ناتوانی اروپایی ها در عمل به برجام، ایران هم به تعهدات خود طبق توافق عمل نخواهد کرد. اکنون با نزدیک شدن پایان این مهلت این سوال پیش آمده است که آیا ایران و گروه های تحت حمایت آن در خاورمیانه از جمله حوثی ها در یمن که حملات علیه ایالات متحده را تشدید کرده اند، تسلیم تهدیدهای آمریکا می شوند و به کمپین خود پایان می دهند؟ دونالد ترامپ که با خروج از توافق هسته ای و اعمال تحریم علیه ایران آغاز کننده همه تنش های موجود بوده، می گوید هنوز برای اینکه ایالات متحده دستیابی به توافق با ایران را مد نظر قرار دهد، خیلی زود است. اما با گذر زمان و تشدید درگیری ها به نظر نمی رسد گزینه دیگری غیر از توافق وجود داشته باشد.

منبع: شورای آتلانتیک / تحریریه دیپلماسی ایرانی 34