جامعه اطلاعاتی آمریکا به تحول نیاز دارد

نویسنده: اسکات ریتر

دیپلماسی ایرانی: اخیرا روسای جامعه اطلاعاتی ایالات متحده درباره «گزارش ارزیابی تهدیدهای جهانی» به کنگره توضیح دادند و شهادت آنها تقریبا با همه جنبه های سیاست خارجی دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا از جمله تصمیم به خارج کردن نیروهای آمریکایی از سوریه و افغانستان، اظهارات درباره تهدید ایران، خلع سلاح هسته ای کره شمالی و تقویت روابط با روسیه مغایرت داشت.

طبق روال معمول، ترامپ خشمگین شد و تحلیل جمعی جامعه اطلاعاتی را مورد انتقاد قرار داد و خودش هدف انتقادهای دموکرات ها و جمهوری خواهان به دلیل تحت تاثیر قرار دادن اعتماد عمومی به اظهارات و ارزیابی های آژانس های اطلاعاتی و آسیب زدن به امنیت ملی قرار گرفت. اما شاید در این یک مورد حق با ترامپ باشد و مخالفان او در اشتباه باشند.

فرماندهان کنونی اطلاعات ملی همانند پیشینیان خود توانایی زیادی ندارند. آنها کارمندانی هستند که نه به دلیل توانایی تحلیلی یا استعداد عملیاتی، بلکه در پی تمایل به تشکیل نظامی به سطوح بالا رسیده اند که هدفش به چالش کشیدن تصورات عمومی نیست و تنها می خواهد ثبات نسبی در شرایط را حفظ کند. سیاستمدارانی که به اندازه کافی در تاریخ معاصر و امور خارجه مهارت داشته باشند که تفکری ناب ارائه دهند یا جسارت به چالش کشیدن وضعیت موجود را داشته باشند، نادر هستند. ریچارد نیکسون و جورج اچ. دابلیو. بوش از جمله متفکران ناب و رهبرانی بودند که مسیر روابط با چین کمونیست را گشودند و فروپاشی صلح آمیز اتحاد جماهیر شوروی را نظاره گر شدند. یکی دیگر از آنهایی که وضعیت موجود را به چالش کشیده دونالد ترامپ است، سیاستمداری که به درستی یا به اشتباه، به دنبال به چالش کشیدن تابوهای قراردادی به شیوه ایست که هیچ سیاستمداری پیش از او نبوده.

برای یادآوری فساد فکری جامعه اطلاعاتی آمریکا هیچ نمونه ای بهتر از عملکرد آن پیش از حمله 2003 ایالات متحده به عراق نیست. جیمز کلپر معاون فعلی موسسه اطلاعاتی و مدیر سابق اطلاعات ملی انگیزه های نادرست برای حفظ شرایط موجود را در کتاب خود موسوم به «حقایق و ترس ها: واقعیت های دشوار به دست آمده از یک عمر زندگی در جامعه اطلاعاتی» به خوبی به تصویر کشیده است: «شنیدیم که معاون رئیس جمهوری پنتاگون را برای اطلاعاتی درباره تسلیحات کشتار جمعی عراق تحت فشار گذاشته و به آژانس نقشه برداری ملی هم دستور داده شده سایت های فعال در این زمینه را شناسایی کند. ما مشغول کار شدیم و شروع به تحلیل تصاویر کردیم تا در نهایت بیش از 950 سایت را شناسایی کردیم که طبق ارزیابی های ما می توانستند محل تولید تسلیحات کشتار جمعی یا با آن مرتبط باشند. ما همه این تحلیل ها را بر مبنای عکس های آژانس تصویربرداری و نقشه برداری ارائه کردیم و همه آنها اشتباه بودند.

یکی از نادرست ترین اقدامات ناشی از تفکر ناب در جامعه اطلاعاتی به بررسی کمیته اطلاعات مجلس سنا مربوط می شد که به نتیجه گیری غلط درباره تسلیحات کشتار جمعی عراق انجامید. طبق این گزارش، جامعه اطلاعاتی حتی یک مرتبه هم فرض مبنی بر اینکه عراق تسلیحات کشتار جمعی دارد را زیر سوال نبرد؛ بلکه همه ارزیابی ها بر مبنای فرض بر اینکه عراق چنین تسلیحاتی را در اختیار دارد، آغاز شدند.

این روند هنوز در جامعه اطلاعاتی ایالات متحده قابل مشاهده است.دن کوتز مدیر کنونی اطلاعات ملی پیش از جنگ عراق سفیر ایالات متحده در آلمان و مسئول راضی کردن آنها به حمله بود. جینا هاسپل رئیس سیا یک افسر عملیاتی است که در سال های 2001 تا 2003 و درست زمانی که ایالات متحده به دنبال روابط دروغین عراق و القاعده بود، به عنوان معاون رئیس گروه مرکز مبارزه با تروریسم خدمت می کرد. این فهرست طولانی است و بسیاری از دیگر عناصر تاثیرگذار در حمله آمریکا به عراق اکنون در سطوح بالای جامعه اطلاعاتی هستند.

رهبران جامعه اطلاعاتی آمریکا در فاصله بین حمله به عراق در سال 2003 تا زمان شهادت در کنگره تقریبا در همه عملیات مبتنی بر اطلاعات نقش داشته و از مداخله های نظامی شکست خورده در لیبی، افغانستان، عراق و سوریه حمایت کرده اند. آنها همچنین در تحلیل هایی که پایه و اساس ارزیابی های از تهدیدهای کره شمالی، ایران، چین و روسیه را تشکیل داده اند، نقش داشتند. رئیس جمهوری این گروه را برگزیده و اشتباه هم نکرده است.

رئیس جمهوری آمریکا رهبران جامعه اطلاعاتی را در رابطه با موضوع ایران «منفعل و ضعیف» می خواند. در حالی که آنها امروز به درستی از تعهد ایران به توافق هسته ای سخن می گویند، درباره برآوردهای اطلاعاتی پیشین مبنی بر برنامه ایران برای تولید تسلیحات هسته ای تا پیش از 2003 و ادامه برخی بخش ها از این برنامه دست کم تا 2007 به کلی سکوت می کنند. در حقیقت ایالات متحده در دوران ریاست جمهوری باراک اوباما بدون رسیدگی به این برآوردها وارد توافق هسته ای با ایران شد و این در حالی بود که ایران به طور مداوم وجود چنین برنامه ای را رد می کرد.

اقدام ترامپ در پرداختن به این تناقض اشتباه نیست. او به طور منطقی می گوید اگر زمانی ایران برنامه تسلیحات هسته ای را دنبال می کرده و به این مساله رسیدگی نشده، در نتیجه احتمال اینکه قابلیت ادامه چنین فعالیتی پس از منقضی شدن توافق هسته ای را داشته باشد، وجود دارد. ترامپ در رابطه با تناقض موجود در موضع گیری جامعه اطلاعاتی حق دارد، اما اشتباه او در اینجاست که نمی پذیرد هرگز برنامه تولید تسلیحات هسته ای در ایران وجود نداشته و اطلاعات اولیه اشتباه بوده اند، نه اطلاعات کنونی.

در خصوص دیگر مسائل سیاسی و تناقض های بین اقدامات ترامپ و ارزیابی های جامعه اطلاعاتی نیز همین روند رخ داده است. بزرگ نمایی درباره تهدید داعش در سوریه و عراق چیزی بیش از یک صحنه سازی برای ادامه عملیات نظامی در این کشورها نیست. ارزیابی ها درباره نیت هسته ای کره شمالی هم ظاهرا تلاشی برای جبران اشتباهات تحلیلی گذشته و در نظر گرفتن این احتمال است که شاید کره شمالی درباره خلع سلاح هسته ای جدی باشد.

وقتی مساله به سیاست خارجی مربوط می شود، دونالد ترامپ نمی تواند همانند ریچارد نیکسون یا جورج اچ. دابلیو. بوش باشد؛ اما او بیل کلینتون، جورج دابلیو بوش یا باراک اوباما هم نیست که به دلیل فقدان دید و تمایل به پذیرفتن ارزش ظاهری تصویر نقش شده توسط جامعه اطلاعاتی در تله بیفتد. ترامپ حق دارد آنها را مورد انتقاد قرار دهد. آنها باید درباره سیاست خارجی و مسائل امنیت ملی به او اطلاع رسانی کنند، اما نمی توانند سیاست گذاری را به او دیکته یا از او انتقاد کنند. سابقه جامعه اطلاعاتی آمریکا چندان روشن نیست و همانطور که رئیس جمهوری ایالات متحده گفته، شاید بد نباشد که درس هایشان را از نو بیاموزند.

منبع: راشا اینسایدر / مترجم: طلا تسلیمی