حیثیت آمریکا در گرو زورآزمایی مادورو و گوایدو

نویسنده: پت بوچانان

دیپلماسی ایرانی: لوسیوس سپتیموس سوروس از ژنرال‌های رومی که از ۱۹۳ تا ۲۱۱ میلادی به عنوان امپراتور فرمانروایی کرد، در واپسین لحظات مرگش به پسرش توصیه ای کرد: «حقوق سربازارن را بپرداز. باقی مسائل اهمیتی ندارد.» به نظر می رسد نیکلاس مادورو به اندرز امپراتور رومی به خوبی عمل می کند. بقای سیاسی این راننده اتوبوس سابق و رئیس جمهوری کنونی در حال حاضر به این مساله بستگی دارد که نیروهای مسلح ونزوئلا در کنار او با بایستند یا در برابر او قرار بگیرند و از خوان گوایدو، رئیس مجلس ملی و رهبر مخالفان حمایت کنند.

گوایدو پیروزی مادورو در انتخابات ریاست جمهوری ماه مه گذشته و ماندن در قدرت برای یک دوره 6 ساله دیگر را ساختگی دانسته و به عنوان رئیس جمهوری موقت ونزوئلا سوگند یاد کرده است. در پی این تحولات، ژنرال ولادیمیر پادرینو لوپز، وزیر دفاع و فرمانده ارتش ونزوئلا گوایدوی 35 ساله را دست نشانده ایالت متحده خواند و وفاداری خود را به مادورو اعلام کرد. این در حالی است که مایک پومپئو، وزیر امور خارجه آمریکا در جلسه اضطراری شورای امنیت سازمان ملل متحد با موضوع ونزوئلا گفت: «زمان آن فرا رسیده است که همه کشورها طرف خود را انتخاب کنند... یا در کنار نیروهای آزادی می ایستید، یا با مادورو و نیروهایش در یک طرف می مانید.» 

اما جهانیان پیش از اظهارات پومپئو طرف خود را انتخاب کرده بودند. روسیه و چین و ترکیه که متحد غرب در ناتو به حساب می آیند، طرف مادورو را گرفتند. مکزیک، نیکاراگوئه، کوبا و بولیوی نیز از مادورو حمایت کردند.

همسایگان ونزوئلا یعنی اکوادور، برزیل و کلمبیا، ایالات متحده آمریکا و کانادا و سازمان کشورهای آمریکایی هم پشت گوایدو درآمدند. بریتانیا، فرانسه، آلمان و اسپانیا ابتدا یک ضرب الاجل دیپلماتیک برای مادورو تعیین کردند و به او 8 روز برای برنامه ریزی انتخابات مهلت دادند و پس از بی توجهی مادورو به این ضرب الاجل، حمایت رسمی خود را از گوایدو اعلام کردند.

دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا گفته همه گزینه ها روی میز است. روسیه هم اقدام گوایدو را «شبه کودتا» توصیف کرده و هشدار داده است که مداخله می تواند «عواقب فاجعه بار» داشته باشد. 

شرایط برای همه طرفین درگیر به شدت مهم است. روسیه پیمانکارانی در ونزوئلا دارد که میلیاردها دلار به دولت مادورو کمک کرده اند. چین ده ها میلیارد دلار به ونزوئلا وام داده است که بازپرداخت آنها به صورت محموله های نفتی صورت می گیرد. کوبا افسران نظامی و اطلاعاتی را برای حفظ امنیت داخلی ونزوئلا فرستاده است. هوگو چاوز، فیدل کاسترو را پدر معنوی خود می دانست و ونزوئلای جدید را بر مبنای کوبای کاسترو بنا نهاده که البته نتایج مشابهی هم داشته است. درست همانند دهه 1960 که صدها هزار نفر از انقلاب کاسترو گریختند، 3 میلیون ونزوئلایی هم به اکوادور، برزیل، کلمبیا و دیگر کشورهای آمریکای جنوبی و ایالات متحده آمریکا فرار کرده اند.

شرایط اقتصادی وخیم است. اگرچه ونزوئلا بزرگ ترین ذخایر نفتی در جهان را دارد، اما تولیدات آن خیلی کمتر از گذشته است. خویشاوند سالاری و فساد همه گیر است. تورم به شدت ارزش ارز ملی را کاهش داده و فقر، سوء تغذیه و کمبود اقلام ضروری در زندگی مدرن زندگی را برای ونزوئلایی ها دشوار کرده است. اما هنوز یک سوال مهم و تعیین کننده وجود دارد: سربازان چه می کنند؟ و اگر ارتش همچنان طرف مادورو بماند و مادورو حاضر به کناره گیری نشود، آمریکایی ها برای برکناری او چه خواهند کرد؟

حمله نظامی؟ این گزینه می تواند آغاز یک فاجعه باشد. ونزوئلا، پاناما، هائیتی یا گرنادا نیست. این کشور که از ایالت تگزاس بزرگ تر است، بیش از 30 میلیون نفر جمعیت دارد. به علاوه، نیروهای ایالات متحده در حال حاضر در سراسر جهان پراکنده و درگیر هستند.

محاصره و تحریم؟ این گزینه هم بیشتر از آنکه دولت مادورو را تضعیف کند، رنج مردم ونزوئلا را تشدید و طولانی تر می کند. اینکه متحدان آمریکا از محاصره حمایت کنند هم یک مساله دیگر است. و وقتی سال ها رنج کشیدن مردم ونزوئلا قدرت مادورو را تضعیف نکرده، چه چیزی باعث می شود امیدی به تشدید فشارها وجود داشته باشد؟

به مادورو و ارتش وعده داده شده در صورت کناره گیری صلح آمیز، مشمول عفو می شوند. اما اگر مادورو از ونزوئلا بگریزد، سرنوشت او چگونه خواهد بود؟ اگر در پی تهدیدهای آمریکا از قدرت کناره گیری کند، کار او تمام شده و از او به عنوان یک بزدل یاد خواهد شد. برایش بهتر نیست که در میانه یک مبارزه سقوط کند؟ و اگر فرماندهی نیروهای نظامی مادورو را رها کند، همچنان افسران جوان و جاه طلبی هستند که احتمالا آینده روشن خود را در تلاش برای نجات دولت او ببینند. احتمال وقوع جنگ داخلی در ونزوئلا وجود دارد؟ یا ممکن است ارتش در کاراکاس شروع به تیراندازی به مردم کند؟ واقعیت این است که هیچ کسی به احتمالات گوناگون درباره ونزوئلا و چگونگی واکنش به آنها فکر نیاندیشیده است.

ایدئولوژی مادورو یک ملت را به نابودی کشانده است؛ اما اگر بتواند گویش ماجرا را از مواجهه نیروهای نظامی تحت فرمان خود با ونزوئلایی ها به دفاع از کشور در برابر یانکی های امپریالیست تغییر دهد، آنگاه به یک قهرمان در آمریکای لاتین تبدیل خواهد شد. و طبق شواهد موجود، مادورو قصد دارد در برابر ایالات متحده ایستادگی کند و در این مسیر همه ضدآمریکایی ها در جهان را با خود همراه کند.

ادعای خوان گوایدو بر ریاست جمهوری ونزوئلا طبق قانون اساسی طرحی بوده که با توافق واشنگتن صورت گرفته و مایک پومپئو، وزیر امور خارجه، جان بولتون، مشاور امنیت ملی و سناتور مارکو روبیو آن را تایید کرده اند و ترامپ هم بر آن مهر تایید زده است. این نقشه «آ» بود. اما اگر نقشه «آ» موفق نشود و مادورو از قدرت خود دفاع کند، چه خواهد شد؟ پای حیثیت ایالات متحده در میان است. نقشه «ب» چیست؟

باراک اوباما، رئیس جمهوری پیشین ایالات متحده درباره جنگ سوریه گفت: «اسد باید برود.» اسد هنوز هم قدرت را در دست دارد و اوباما رفته است. درباره مادورو هم این اتفاق تکرار خواهد شد؟

منبع: راشا اینسایدر / مترجم: طلا تسلیمی