نه من تصمیم گیرنده هستم نه قاسم سلیمانی

کریستینا هافمن

دیپلماسی ایرانی: توافق هسته ای حتی با وجود خروج آمریکا از آن کج دار و مریز به راه خود ادامه می دهد. اشگیپل با محمد جواد ظریف، وزیر خارجه ایران در خصوص این توافق، گزینه های پیش روی اروپا و نفوذ رو به افزایش ایران در خاورمیانه مصاحبه کرده است. اشپیگل همچنین  مسائل مربوط به تظاهرات علیه مسائل اقتصادی و بازداشت دختران معترض به حجاب را نیز با مسئول دستگاه دیپلماسی ایران به بحث گذاشته است.

آقای وزیر، اگر ایالات متحده به توافق باز گردد چه اتفاقی می افتد؟

این اقدامی ضروری است. اقدامی است که باعث می شود برگزاری مذاکرات در نظر گرفته شود.

یکی از مسائلی که ترامپ مایل است درباره اش صحبت کند سیاست خارجی تهاجمی ایران در خاورمیانه است.

این موضوع هیچ ربطی به توافق هسته ای ندارد. تنها زمانی که اروپایی ها اطمینان خاطر دهند که توافق هسته ای واقعا اجرایی شده ایران تعیین خواهد کرد که آیا عقلانی است در خصوص مسائل دیگر صحبت شود یا نه.

در چند سال گذشته، ایران قدرت خود را در منطقه گسترش داده و اینک نفوذ ایران از افغانستان تا مدیترانه است. یا از طریق قوای خودش و یا از طریق نیروهای نیابتی.

تقصیر ما است؟ آیا تقصیر ما است که تصمیمات درستی گرفتیم. تصمیم گرفتیم که از  همان ابتدا  از القاعده در سوریه حمایت نکنیم و علیه داعش بجنگیم؟

خیلی از کشورها نگران نفوذ رو به افزایش ایران هستند.

ایران مرتبا در منطقه از خود احتیاط و خویشتن داری نشان داده است. ما هم نگرانی های بسیاری از سیاست های غرب در منطقه داریم. متحدان اروپا هم داعش و هم جبهه النصرت را تجهیز نظامی کرده اند.

به عربستان سعودی اشاره می کنید.

اروپا درباره صدها هزار شهروندی که در یمن گرسنه هستند خاموش مانده است. و چه کسی این همه تسلیحات را به منطقه می رساند؟

موشک های ایرانی نبود که از یمن به خاک عربستان سعودی شلیک شدند؟

این یک ادعا است. یمنی ها تسلیحات زیادی در اختیار دارند. نیازی به موشک های ایران ندارند. ما درخواست صلح را مطرح کردیم اما عربستان سعودی بر پیروزی نظامی اصرار دارد.

شما حتی با ریاض صحبت هم نمی کنید.

قرار است چه کار کنیم؟ ما پیشنهاد مذاکره دادیم اما برخی کشورهای منطقه امید دارند که ایالات متحده را به جنگ با ایران ترغیب کنند. آنها تنش افزایی می کنند. 

اسرائیل هم ناراضی است. نیروهای سپاه در سوریه در دوره ای در نزدیکی مرز اسرائیل دست به عملیات می زدند.

تهدید ها از جانب اسرائیل است. نه از سوریه یا لبنان.

ایران اسرائیل را توده ای سرطانی می داند که باید از میان برداشته شود.

ما هیچ وقت اسرائیل را تهدید به خشونت نکرده ایم. می گوییم سیاست هایی که رژیم صهیونیستی در پیش گرفته است به نابودی اش ختم خواهد شد. نگفته ایم ما این کار را انجام می دهیم.

آیا این برداشت را دارید که ایالات متحده در پی تغییر رژیم در ایران است؟

همه نشانه ها حاکی از این است که آنها به این توهم پناه برده اند.

واقعا چه کسی مسئول سیاست خارجی ایران است؟ شما به عنوان وزیر خارجه یا سپاه قدس به رهبری فرمانده قدرتمندش قاسم سلیمانی؟

سیاست خارجی ایران را نه من تعیین می کنم و نه آقای سلیمانی. بلکه شورای عالی امنیت ملی تعیین می کند. آن جا است که بحث ها در می گیرد و تصمیم ها اتخاذ می شود. آن زمان که مذاکره می کردیم هم می گفتند: ظریف فقط سخنگو است، توافق هرگز اجرایی نمی شود چرا که دولت هیچ قدرتی ندارد. اما ما توافق را اجرا کردیم.

اوضاع اقتصادی در ایران به مراتب بدتر شده است. از آغاز سال 2018 ریال دو سوم ارزش خود در برابر دلار را از دست داده است. نتیجه آن ماه ها تظاهرات بوده است. پاسخ شما به تظاهرات چیست؟

حق مردم است که نگرانی ها و خشم خود را از طریق تظاهرات نشان دهند. قدرت ما در این است. هر روز در مقابل پارلمان در تهران تظاهرات برگزار می شود.

چقدر این تظاهرات را جدی می گیرد؟ آیا ممکن است ایران نیز سناریویی مشابه سوریه را تجربه کند؟

خیر. ولی ما تظاهرات را بسیار جدی می گیریم. برخی از نگرانی های تظاهرکنندگان کاملا به حق است، به ویژه آنها که به مسائل اقتصادی مربوط است. شاید (دولت) اشتباهاتی کرده است که باید اقداماتی برایش انجام شود.

چرا اوضاع اقتصاد تا این حد به هم ریخته است؟

دلایل اقتصادی و روانی در کار است. ما ذخایر ارزی عظیمی در ایران داریم. اما به دلیل هراس زیاد از فشار ایالات متحده این پول در اقتصاد وارد نمی شود. دولت اینک باید از ابزار معناداری استفاده کند و دارد رویش کار می کند.

تظاهراتی علیه حجاب اجباری در ایران برپا شد. برخی از خانم ها شالشان را در آوردند و بلافاصله بازداشت شدند. چرا دستگاه قضائی ایران این اقدامات تند را علیه آنها انجام می دهد؟

هر جامعه ای قوانین و مقرراتی دارد. آنها نتیجه روندی دموکراتیک است. و دستگاه قضائی دست به اقداماتی می زند تا مطمئن شود از این قوانین اطاعت می شود.

زنان با مجازات های سنگینی روبه رو شدند. از آن گذشته نقض استانداردهای لباس اسلامی با جریمه نقدی هم مواجه می شود. حالا این زن ها به تبلیغ علیه نظام و حمایت از فساد متهم می شوند. این ربط چندانی به دموکراسی ندارد.

ما در دولت شاید اختلاف هایی با دستگاه قضائی در خصوص شدت عمل، تفسیر قانون و اعمال آن داریم. اما قانون باید مورد تبعیت قرار گیرد. نمی شود همین طوری تصمیم بگیرید مالیات ندهید به این دلیل که سیستم مالیاتی را نمی پسندید.

اصولگرایان به شدت از شما به خاطر توافق هسته ای انتقاد کردند. از چشم انداز امروز که به ماجرا نگاه می کنید؛ آیا به نظرتان اشتباه کردید؟

خیر. توافق هسته ای اشتباه نبود. هرچه نباشد دولت ایالات متحده بود که از بسیاری دیگر از توافق های بین المللی عدول کرد. آیا توافق اقلیمی پاریس اشتباه بود؟  ترانس پاسفیک اشتباه بود؟ اگر کسی از چراغ قرمز عبور کند به این معنا است که چراغ قرمز اشتباه بوده است؟
منبع: اشپیگل / ترجمه تحریریه دیپلماسی ایرانی/ 33