ترامپ کار را به اروپایی ها بسپارد

اریک بروئر، آرین طباطبایی

دیپلماسی ایرانی: یکی از اهداف اصلی سیاست خارجی دونالد ترامپ این است که دولت ایران را متقاعد و یا مجبور کند که دست از سیاست هایی که منافع آمریکا را تهدید می کنند، بردارد. از جمله این سیاست ها می توان به موشک های بالستیک و برنامه هسته ای و همچنین حمایت ایران از گروه هایی دانست که به ادعای امریکا تروریستی هستند. به این منظور، تا کنون دولت، آمریکا را از توافق هسته ای خارج و تحریم ها را دوباره بر ایران اعمال کرده و کمپینی برای وارد کردن فشار به راه انداخته است تا از آن طریق ایران را دوباره به پای میز مذاکره بکشاند.

با این حال، آمریکا اشتباه فکر می کند که می تواند با اعمال فشار های بیشتر به هدفش برسد. 

از چند ماه پیش از اعلام ترامپ مبنی بر خروجش از توافق هسته ای، بسیاری از ناظران حوزه ایران به نهادهای فعال در مسائل سیاست خارجی آمدند و در تایید و یا رد خروج آمریکا از توافق بحث کردند. آنها پیشنهادهایی می دادند مبنی بر اینکه آمریکا در قدم بعدی چه باید کند. از نظر طرفداران رویکرد خشن در قبال ایران، مانند مارک دوبوویتز، عضو فدراسیون دفاع از دموکراسی ها، تحریم های اقتصادی و انزوای سیاسی، در رسیدن به توافق جدید و بهتر، حیاتی هستند.

برخی از صاحب نظران معتقد بودند که آمریکا نباید فشارهایش را محدود به ایران کند. بلکه ترامپ باید متحدان اروپایی اش که حاضر به همراهی با واشنگتن نیستند را نیز تحت فشار قرار دهد و میزانی از تمایل برای همکاری با تهران از خود نشان دهد. دولت نیز به نظر می رسد از این رویکرد حمایت کرده است. اما چنین برنامه هایی کوته بینانه است و به جای اینکه متحدان را به آمریکا نزدیک کند باعث گسترش شکاف بین امریکا و آنها می شود. چنین رویکردی شاید بتواند فشارهای اقتصادی بر ایران وارد کند اما این کار باعث خواهد شد وقتی که زمان مناسب برای توافق جدید برسد، آمریکا امتیازاتش را از دست داده باشد: چند جانبه گرایی آمریکا و نفوذی که بر قدرت های اصلی بین المللی دارد هر دو از عوامل کلیدی برای هر اقدام دیپلماتیک در قبال ایران در طولانی مدت است.

در همین حین، ایران نیز از دستیابی به تکنولوژی هسته ای دست بر نخواهد داشت و ممکن است بار دیگر فعالیت هایی برای به دست آوردن سلاح هسته ای از سر بگیرد و به ویژه قدرت جامعه بین المللی در نظارت بر فعالیت های ایران کاهش پیدا خواهد کرد.

بر همین اساس، برخی از منتقدان از دولت خواسته اند تا سایر طرفین توافق را تحت فشار بگذارد تا جلوی فعالیت مجدد رآکتور تحقیقاتی آب سنگین اراک و تاسیسات زیرزمینی فوردو را بگیرند. برخی معتقد هستند که دولت ترامپ باید از تمام توانش برای متوقف کردن حمایت بین المللی از زیر ساخت های هسته ای ایران که می توانند تبدیل به سلاح هسته ای شوند، استفاده کند. اما حمایت های بین المللی دقیقا همان چیزی است که می تواند جلوی تبدیل شدن این زیر ساخت ها به سلاح را بگیرد. اگر سایر کشورها دست از حمایت از این پروژه ها بردارند و آنها را ناقص رها کنند، ایران انگیزه بیشتری برای برگرداندن این تاسیسات به موقعیت قبل از توافق خواهد داشت که خود خطر دستیابی به سلاح هسته ای را افزایش می دهد.

با توجه به این مسائل، رویکرد اعمال فشار، به آمریکا در وادار کردن ایران به توقف برنامه ی هسته ای اش کمک نخواهد کرد. بلکه در مقابل، احتمال گسترش برنامه هسته ای ایران بیشتر خواهد بود و باعث جدایی بیشتر بین امریکا و متحدانش خواهد شد و نهایتا احتمال درگیری را بیشتر خواهد کرد.

به جای این اقدامات، دولت باید متوجه باشد که شاید محدودیت هایی که توافق هسته ای بر برنامه هسته ای ایران اعمال کرده، کافی نباشد، اما زمان کافی را در اختیار آمریکا قرار داده است تا برای فشار وارد کردن بر ایران طرحی اصولی بریزد. و حالا که ترامپ به وعده کمپین انتخاباتی اش عمل کرده و از توافق هسته ای کنار رفته است و به سایر طرفین توافق اجازه داده تا آن را پیش ببرند، هزینه اندکی به رو دوش دولت خود خواهد گذاشت. برای بستن هر راه فراری، آمریکا می تواند اقداماتی را برای حفظ فشار بر ایران انجام دهد؛ مثلا هر گونه اطلاعاتی که از تخطی ایران از توافق حکایت دارد در اختیار متحدان اروپایی اش قرار دهد. واشنگتن همچنین باید این بار راهکارهای واقع بینانه و درستی، به غیر از جنگ در دستور کارش قرار دهد، شاید این اقدامات ایران دردسر ساز و ناخوشایند باشد، اما آن قدرها هم وخیم نیست.

منبع: فارین پالسی / ترجمه تحریریه دیپلماسی ایرانی / 33