آمریکا رویکرد خود در قبال ایران را تغییر داده است؟

نویسنده: ست جی. فرانتزمان

دیپلماسی ایرانی: مایک پومپئو، وزیر امور خارجه آمریکا در نیمه ماه اوت از ایجاد «گروه اقدام ایران» خبر داد. تشکیل این گروه جدایی واشنگتن از سیاست های نامناسب و ناهماهنگ کنونی واشنگتن در قبال تهران محسوب می شود. این سیاست جدید نه تنها برآمده از تمایل شدید دونالد ترامپ به خارج کردن ایالات متحده از توافق هسته ای ایران ناشی می شود، بلکه در قانون اختیارات دفاع ملی کنگره امضا شده در هفته اول ماه اوت ریشه دارد.

تمرکز این قانون بر ایران در زمان تصویب آن در کنگره در ماه جولای تقریبا نادیده گرفته شد. این قانون نمایانگر تلاش آمریکا برای مواجهه با چندین وجهه از سیاست گذاری های ایران در خاورمیانه از جمله تهدید موشک های بالستیک ایران، نقش ایران در عراق، سوریه و لبنان است. به نظر می رسد کنگره با تصویب این قانون سعی داشته زمینه لازم را برای اقدامات بیشتر دولت فراهم کند. بخش 1237 این قانون به این مساله اختصاص دارد که «وزیر دفاع با همکاری وزیر امور خارجه می توانند با شرکای خارجی آمریکا برای مقابله با فعالیت های بی ثبات کننده ایران یک استراتژی بریزند.» این لحن در اظهارات پومپئو در زمان اعلام خبر تشکیل کارگروه ایران نیز قابل مشاهده بود. او گفت: «تهران در یک سری رفتارهای خشونت آمیز و بی ثبات کننده علیه ایالات متحده، متحدان ما، شرکای ما و حتی مردمان ایران، مسئول بوده است.» 
اما آنچه جالب توجه است، پرداختن قانون اختیارات دفاع ملی به نقش ایران در عراق به طور ویژه است. بخش 1234 این قانون به دنبال قطع هرگونه تامین مالی گروهی است که گفته می شود با سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران ارتباط دارد. سپاه پاسداران و نیروهای قدس تحت فرماندهی قاسم سلیمانی به شدت در منطقه فعال بوده اند. در عراق این فعالیت ها از طریق همکاری با متحدان دیرینه همچون هادی عامری، فرمانده سپاه بدر صورت می گرفته است. واشنگتن نگران این مساله است که بودجه آموزش و تجهیز نیروهای امنیتی عراق به دست نیروهای شبه نظامی مردمی یا جنگجویان شیعه همچون گروه بدر برسد. نمونه لایحه اختیارات دفاع ملی که در مجلس نمایندگان به تصویب رسیده بود، یک بند دیگر را نیز شامل می شد که دو گروه شبه نظامی تحت حمایت ایران در عراق را هدف می گرفت. این مساله نشان می دهد که کنگره به خوبی از برنامه اعمال تحریم ها علیه گروه های مرتبط با ایران آگاه و حتی نسبت به آنها مشتاق است.

اقدامات کنگره برای سیاست گسترده ایالات متحده در مواجهه با ایران در سخنرانی پومپئو در ماه مه در ارتباط با خروج ایالات متحده از توافق هسته ای ایران نیز قابل مشاهده بود. پومپئو در آن سخنرانی به فعالیت های بیشمار ایران در منطقه که ایالات متحده بر آنها تمرکز دارد، اشاره کرد. تمرکز آمریکا اول از همه بر نیروهای متحد و نیابتی ایران است. حزب الله در لبنان یکی از عناصر اصلی محسوب می شود. پومپئو حزب الله را به دلیل حمایتش از سوریه محکوم می کند. یکی دیگر از گروه های تحت حمایت ایران که در قانون اختیارات دفاع ملی مورد تمرکز قرار گرفته، نیروهای حوثی در یمن هستند که با ائتلاف تحت فرماندهی عربستان سعودی مبارزه می کنند.

اظهارات پومپئو و قانون اختیارات ملی در مجموع اهداف گسترده ای را در اختیار برایان هوک، رئیس کارگروه ایران قرار می دهند تا روی آنها متمرکز شود. یکی دیگر از موارد اصلی که ایالات متحده بر آن متمرکز می شود، سوریه است به این دلیل که سوریه پیچیده ترین تکه در پازل مواجهه با ایران محسوب می شود. سوریه به مثابه لوح سفیدی است که دولت آمریکا می خواهد روی آن اثر بگذارد. دولت ترامپ جنگی ناتمام با داعش را از دولت قبلی به ارث برد و سعی دارد در حین کسب اطمینان از جلوگیری از افزایش نفوذ ایران، به این جنگ ادامه دهد.

در مجموع، باتوجه به درخواست قانون اختیارات دفاع ملی از وزارت دفاع برای یک استراتژی جدید علیه ایران، گروه اقدام ایران تشکیل شده توسط وزارت امور خارجه، نقش فعالانه ائتلاف تحت فرماندهی آمریکا در سوریه و سفر جان بولتون، مشاور امنیت ملی ترامپ به اسرائیل، یک سری سیاست گذاری های گسترده در ارتباط با ایران در حال شکل گیری است.

اکنون این سوال پیش می آید که آینده سیاست گذاری ایالات متحده به کجا می انجامد؟ آمریکا از حضور در شرق سوریه برای تحت فشار گذاشتن ایران و وادار کردن آن به ترک خاک سوریه استفاده می کند؟ در چنین شرایطی مسیر تسلیحاتی حزب الله قطع می شود یا به بیروت منتقل می شود؟ در عراق چه اتفاقی رخ خواهد داد؟ هر دولتی هم که روی کار بیاید، نفوذ ایران در این کشور از بین نخواهد رفت. دولت آمریکا اکنون ابزار و حمایت کنگره را برای تحت فشار گذاشتن دولت ایران در اختیار دارد، اما هنوز برای پیش بینی نتیجه این سیاست گذاری ها خیلی زود است.

منبع: نشنال اینترست / مترجم: طلا تسلیمی