روسیه و چین در برابر امریکا از ایران حمایت می کنند

نویسنده: پپه اسکوبار

دیپلماسی ایرانی: مهم ترین اتفاق در نشست بریکس در ژوهانسبورگ این بود که برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی، مهره های مهم جنوب جهانی، یک جانبه گرایی و حمایت گرایی را به شدت متهم کردند. در اعلامیه ژوهانسبورگ جای هیچ شک و تردیدی نیست: «ما این مساله را به رسمیت می شناسیم که نظام تجارت چندجانبه با چالش های بی سابقه ای مواجه است. ما بر اهمیت اقتصاد جهانی آزاد تاکید می کنیم.»

بررسی موشکافانه سخنرانی شی جین پینگ، رئیس جمهوری چین برخی جزئیات کنایی آن را آشکار می کند. او به ویژه بر پیشبرد هر چه بیشتر همکاری راهبردی بریکس تاکید کرد که به معنای افزایش تجارت، سرمایه گذاری و ارتباطات اقتصادی و مالی چند جانبه در داخل بریکس و ورای آن بود. او همچنین گفت: «مهم است که به توسعه بر مبنای ابتکارعمل و ایجاد مشارکت بریکس به صورت انقلاب جدید صنعتی را ادامه دهیم و همکاری ها در زمینه سیاست گذاری های اقتصاد کلان همکاری داشته باشیم... و رقابت گرایی بین کشورهای بریکس، بازارهای نوظهور و کشورهای در حال توسعه را تقویت کنیم.» مشارکت در انقلاب جدید صنعتی در حقیقت بستری کلی برای جنوب جهانی است.

شی در اشاره ای نه چندان پنهانی به اقدام یک جانبه دولت ترامپ در خارج کردن آمریکا از توافق هسته ای ایران، از همه طرفین خواست «قوانین بین الملل و استانداردهای اولیه اداره روابط بین الملل را رعایت و مناقشات را از طریق گفت و گو و اختلافات را از طریق مشورت حل» کنند و افزود که بریکس ناگزیر برای «نوع جدیدی از روابط بین الملل» تلاش خواهد کرد. روابط این چنینی به طور قطع یک جانبه گرایی یک ابرقدرت علیه یک بازار نوظهور یا مهره ای کلیدی در جنوب جهانی در اعمال موانع در مسیر صادرات انرژی را که اقدامی در جهت جنگ اقتصادی است، شامل نمی شود.

شی به دنبال ارتقاء «شبکه ای از مشارکت و همکاری های نزدیک» است و این درست همان جایی است که با عبارت بریکس پلاس مناسبت دارد. چین در نشست سال گذشته در شیامن از بریکس پلاس برای اشاره به تعامل بیشتر بین پنج عضو گروه و دیگر بازارهای نوظهور و کشورهای در حال توسعه استفاده کرد. شی به تعامل بریکس پلاس با سازمان ملل متحد، گروه بیست و دیگر چارچوب‌ها به دیده تشدید حاشیه مانور نه تنها بازارهای نوظهور، بلکه کل جنوب جهانی می‌نگرد. سوال این است که ایران چگونه در این چارچوب می‌گنجد؟

جای هیچ شک و تردیدی نیست که روسیه و چین که از اعضای کلیدی بریکس هستند، در مناقشات آمریکا با ایران از ایران حمایت خواهند کرد. اول، مشارکت روسیه در صنایع هسته ای و هوا فضای ایران مطرح است و پس از آن، همکاری روسیه و ایران در روند آستانه برای حل تراژدی سوریه. در مورد چین نیز ایران یکی از تامین کنندگان اصلی انرژی این کشور محسوب می شود و نقشی کلیدی در ابتکارعمل کمربند و جاده دارد. روسیه و چین همچنین در بازار ایران حضور چشمگیری دارند و تمایلات آنها به دور زدن دلار آمریکا مشابه ایران است.

اهمیت اجلاس ژوهانسبورگ بریکس در تثبیت برنامه اقدام جنوب جهانی بود که ایران یکی از مهره های اصلی آن است. بریکس پلاس یک بستر متحد از برنامه‌ریزی‌ها برای تعامل منطقه‌ای را شامل می‌شود که بسیار فراتر از توافق‌های منطقه‌ای است. این به معنی بستری برای یکپارچه‌سازی اتحادیه آفریقا، اتحادیه اقتصادی یوروآسیا، سازمان همکاری شانگهای و غیره است. ایران عضو آتی سازمان همکاری شانگهای محسوب می‌شود و پیشتر توافقی با اتحادیه اقتصادی یوروآسیا امضا کرده است. ایران همچنین یکی از اعضای مهم کوریدور حمل و نقل شمال و جنوب است که نقشی اساسی در ایجاد ارتباط عمیق‌تر در یوروآسیا دارد.

وانگ یی، وزیر امور خارجه چین بریکس پلاس و تجمع گروه های ادغام منطقه‌ای (بیمز) را گسترده‌ترین پلت‌فرم‌ها برای همکاری جنوب-جنوب با نفوذ جهانی می‌داند. جنوب جهانی اکنون یک نقشه راه برای ادغام دارد و اگر چنین اتفاقی رخ دهد، حمله به ایران نه تنها حمله به بریکس پلاس و بیمز خواهد بود، بلکه حمله به کل جنوب جهانی محسوب می‌شود.

منبع: آسیا تایمز / تحریریه دیپلماسی ایرانی 34