آیا ترامپ به جنگ با ایران می رود؟

کریشنا کالامور

دیپلماسی ایرانی: پرزیدنت ترامپ، روز یکشنبه در پستی توئیتری به ایران گفت بترسد از عواقبی که بر سر اندک افرادی در طول تاریخ آمده است و به نظر می رسد این حرف، احتمال درگیری نظامی با یکی از قدرتمند ترین کشور های نظامی خاورمیانه را افزایش داده است. این پست ترامپ پاسخی بود به سخنان روحانی خطاب به دیپلمات های ایران که "آمریکا باید بداند صلح با ایران، مادر تمام صلح ها و جنگ با ایران مادر تمام جنگ ها است."

توئیت خطاب به رئیس جمهور ایران، روحانی: هیچ وقت، هیچ وقت ایالات متحده را دوباره تهدید نکن وگرنه عواقبی را متحمل خواهی شد که بر سر کمتر کسانی در طول تاریخ آورده ایم. ما دیگر آن کشوری نیستیم که حرف های جنون آمیز شما را در مورد خشونت و مرگ تحمل کنیم. حواست باشد!

• دونالد جی. ترامپ، 23 ژوئیه 2018

با این پیام تهدید آمیز ترامپ، ممکن است به نظر برسد که جنگ با جمهوری اسلامی اجتناب ناپذیر است. اما همانطور که روحانی در سخنانش به مسئله ی "مادر تمام صلح ها" اشاره کرد، پیغام ترامپ یادآور تهدیدهای او علیه "مرد دیوانه"، کیم جونگ اون، است. او رهبر کره ی شمالی را با استفاده از عبارت "آتش و خشم" تهدید کرد و گفته بود رهبر کره ی شمالی "چنان آزموده خواهد شد که کسی تا به حال به خاطر نداشته باشد." تنها چند ماه بعد از کشیدن این خط و نشان ها، ترامپ با کیم در سنگاپور دیدار کرد و آغازگر پروسه ی دیپلماتیکی شد که گرچه هنوز چندان نتیجه ای نداشته است، اما به آن خوش بین هستند. با توجه به تاریخچه ی روابط ایران و آمریکا، که انقلاب سال 1979 آن را تیره و تار کرد، رسیدن به نتیجه ای مشابه با تهران محتمل نیست. اما سیاست خارجی مستقل و غیر قابل پیش بینی ترامپ به این معنی است، همانطور که خودش در نوامبر گذشته گفت، که او "تنها کسی است که مهم است."

می شود گفت صحبت های روحانی و پاسخ های ترامپ، از ماه مِه، زمانی که آمریکا از توافق هسته ای با ایران کنار رفت، آغاز شده است. دولت ترامپ معتقد است که این بزرگترین دستاورد سیاست خارجی دولت اوباما، به دخالت های ایران در سوریه، عراق، یمن و لبنان، برنامه ی موشکی ایران و سایر اقدامات خرابکارانه اش نپرداخته است. سایر کشورها و شخصیت هایی که هنوز پایبند به برجام هستند، بر این باورند که این توافق قرار بود منحصرا به برنامه ی هسته ای ایران بپردازد – و در واقع به این هدف هم رسید.

ماه گذشته، دولت ترامپ اعلام کرد که از تمام کشورهای وارد کننده ی نفت ایران انتظار دارد که واردات نفتشان از ایران را تا 4ام نوامبر به صفر برسانند و گرنه مشمول تحریم های آمریکا خواهند شد. سایر تجارت ها با ایران نیز به همین شکل هدف قرار گرفته است. دولت ترامپ اعلام کرده است که در این تحریم ها هیچ استثنایی، حتی برای متحدان اروپایی آمریکا که با ایران داد و ستد می کنند، قائل نمی شود. ایران اعلام کرده است تا زمانی پایبند به برجام خواهد ماند که سایر کشورهای دخیل در توافق، به قولشان به سرمایه گذاری در ایران عمل کنند. اتحادیه ی اروپا قانونی تصویب کرده است که شرکت های اروپایی که به خاطر تحریم های آمریکا نمی خواهند با ایران تجارت کنند را مجازات خواهد کرد. اما برای شرکت های اروپایی که با کل دنیا داد و ستد می کنند و کارمندانی از تمام کشور ها دارند، دسترسی به سیستم مالی آمریکا (که در صورت تحریم ها قطع خواهد شد) و همچنین بازار مصرف آمریکا بسیار مهم تر از هر گونه همکاری با ایران است. در واقع در حالی که اتحادیه ی اروپا و کشورهای عضوش می گویند که پایبند به توافق خواهند ماند، اما راهکارهای واقع بینانه ی اندکی برای حفظ توافق دارند.

نهایتا اینکه ایران نمی تواند از پس جنگ با آمریکا بر بیاید چون دستش در سوریه، عراق و به میزانی کمتر در یمن و لبنان بند است. ایران بخشی از بودجه ی حزب الله و حماس را تامین می کند. علاوه بر این اقتصاد ایران در شرایط بدی قرار دارد و قطعا بدتر هم خواهد شد. با این حال، تنها کاری که ایران می تواند انجام دهد این است که کار را برای ترامپ در منطقه دشوار کند. ایران نفوذ گسترده ی سیاسی و فرهنگی در عراق دارد، که علی رغم تظاهرات در حال انجام پس از سال ها درگیری به ثبات رسیده است. ایران همچنان از رژیم اسد در سوریه دفاع می کند و می تواند در افغانستان بی ثباتی ایجاد کند. آمریکا از تمام این ها با خبر است. حتی اگر جنگ طلب ترین افراد دولت ترامپ موافق جنگ با ایران باشند، خود رئیس جمهور مخالف اقدامات ماجراجویانه ی ارتش امریکا است. و همانطور که خودش گفته، او "تنها کسی است که مهم است."

منبع : آتلانتیک / ترجمه دیپلماسی ایرانی / 33