ترامپ فاشیست نیست، ضد دموکراسی است

کریستوف شویرمن

دیپلماسی ایرانی: او می توانست مدت ها قبل، از کار کناره گیری کند. در سن 81 سالگی، می تواند به سابقه ی درخشانش در دیپلماسی، کتاب های بی شمار و شرکت مشاوره موفقش نگاه کند. اما مادلین آلبرایت از آن دست انسان هایی نیست که پس از بازنشستگی، به کلی از کار کناره گیری می کنند. او همچنان بانوی اول سیاست خارجی آمریکا باقی مانده است، شغلی که وی با عنوان سفیر سازمان ملل در نیویورک از سال 1993 تا1997 آغاز کرد و پس  از آن وزیر امور خارجه ی پرزیدنت بیل کلینتون شد.

تمرکز او بر مناقشات خاورمیانه، توسعه روسیه پس از فروپاشی شوروی و برنامه ی هسته ای کره ی شمالی بود – تمام مسائلی که همچنان به قوت خود باقی هستند. او حتی امروز، همچنان به دقت رویداد های جهان را زیر نظر دارد. مهم ترین مسئله ای که اخیرا آلبرایت را به واکنش وا داشته، دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا است. کسی که آسیب جدی به روابط ترانس آتلانتیک وارد کرده و نظم سیاسی غرب را، که آلبرایت در ایجاد آن نقش داشته، هدف گرفته است. در اواسط ژوئیه، اخرین کتاب او با عنوان "فاشیسم: یک هشدار" در آلمان وارد بازار می شود.

اشپیگل: شما در پراگ متولد شده اید و در جنگ جهانی دوم از دست نازی ها به لندن، و پس از آن از دست کمونیسم به آمریکا گریختید. این تجربه، بعد ها چه تاثیری بر زندگی شما داشت؟

آلبرایت: من تفاوت را زمانی که آمریکا در مسائل جهانی دخالت دارد و زمانی که ندارد، می بینم. کنفراس سال 1938 مونیخ، نقطه ی عطف بود. توافقی بین فرانسه و انگلیس و آلمان و ایتالیا، بدون حضور چکسلواکی و آمریکا، بسته شد. این اجازه به هیتلر داده شد تا بخشی از چکسلواکی را اشغال کند. و زمانی که آمریکا وارد ماجرا شد، همه چیز فرق کرد. پس از سال 1945، در نتیجه ی چیدمانی که در طول جنگ اتفاق افتاده بود، اروپا به دو نیم تقسیم شد و کشوری که من در آن به دنیا آمده بودم، به مدت 40 سال پشت پرده ی آهنی ماند. بنابراین در مورد خودم می توانم بگویم زمانی که آمریکا در ماجرایی حضور ندارد، اتفاقات بدی می افتد. آمریکا نیاز دارد که همیشه حضور داشته باشد.

اشپیگل: اگر به شرایط کنونی غرب نگاه کنید، خوش بین هستید یا بد بین؟

آلبرایت: خب، من مثبت اندیشی هستم که مدام نگران است.

اشپیگل: عنوان کتاب شما "فاشیسم: یک هشدار" است. به نظر هشدار دهنده می آید. آیا واقعا خطر بازگشت به دوران فاشیسم وجود دارد؟

آلبرایت: قرار هم بود که هشدار دهنده باشد. اما من به وضوح بیان کردم که فکر نمی کنم پرزیدنت دونالد ترامپ فاشیست باشد. او ضد دموکراسی است. او به نهاد های دموکراتیک مانند رسانه ی آزاد احترام نمی گذارد و آن را "دشمن مردم" می خواند. در آخر کتاب من گفته ام: اگر از نظر مردم سخنان من هشدار دهنده می آید، به خاطر دورانی است که در آن زندگی می کنیم.

اشپیگل: به نظر شما دموکراسی به عنوان یک اندیشه ی بزرگ، در حال محو شدن است؟

آلبرایت: نه. نشانه های فاشیسمی که من می بینم، دقیقا همان فاشیسمی که در قرن 20 ام شاهدش بودیم، نیست. رایش سوم دوباره ظاهر نخواهد شد. تاریخچه ی دموکراسی به یونان باستان باز می گردد و شیوه های مختلفی از تحقق دموکراسی را در طول تاریخ شاهد بودیم. و در نهایت، دموکراسی لیبرال، رایج شد. "سازش" کلمه ی خوبی است، یکی از عناصر دموکراسی محسوب می شود. اما هستند آن دسته از رهبرانی که با تشدید اختلافات در جامعه، به دنبال منافع خود می گردند. با این کار، آنها احتمال یافتن زمینه مشترک را از بین می برند.

اشپیگل: چرا شما فکر می کنید که بیشتر مردم به دولت منتخبشان اعتماد ندارند؟

آلبرایت: همیشه این بحث وجود داشته است که اول پیشرفت سیاسی اتفاق می افتد یا پیشرفت اقتصادی. مهم ترین مسئله این است که دموکراسی اجرایی شود. و این احساس وجود داشته که در بعضی مناطق، این دموکراسی به شکاف روز افزون بین ثروتمندان و فقرا، آن طور که باید نپرداخته است. مردم کار، سیستم سلامت کارآمد و تحصیل می خواهند.

اشپیگل: آیا شما شانسی برای بقای توافق هسته ای ایران، قائل هستید؟

آلبرایت: امیدوارم که این اتفاق بیافتد. من به وضوح گفته ام که حامی توافق بوده ام اگرچه که می دانستم نمی شود به تمام مسائل به یک باره پرداخت.

اشپیگل: تنش پیرامون توافق ایران، تنها مشکل موجود بین دولت ترامپ و اروپا نیست. ترامپ در حال آغاز جنگی تجاری علیه اتحادیه ی اروپا است. او در مورد متحدان طوری صحبت می کند انگار که دشمن هستند. به نظر می رسد هیچ چیز خشم او را فرو نمی نشاند. آیا ما شاهد پایان دیپلماسی هستیم؟

آلبرایت: نه من اینطور فکر نمی کنم. ما همه کشورهای دموکراتیکی هستیم و در روزها و هفته های اخیر، برخی از اعضای مجلس نمایندگان و سنا، قدم پیش گذاشتند تا قدرت رئیس جمهور را درباره ی برخی از سیاست های تجاری محدود کنند. اما آنچه من را نگران می کند این است که مردم به خاطر این اختلافات سطحی، از تلاش برای حل مشکلات اساسی منحرف شوند.

اشپیگل: پرزیدنت ترامپ، خواستار همکاری و تعهد بیشتری از جانب متحدان اروپایی اش است، درست در زمانی که در حال ایجاد روابط صمیمانه با ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه است. آیا شما نگران این مسئله نیستید که ناتو نقش خود را در دفاع از کشور های اروپایی از دست بدهد؟

آلبرایت: علی رغم اختلافات اخیر، ناتو هنوز قدرتمندترین و همه جانبه ترین نهاد جهان در نوع خود است. تمام اعضاء اتحادیه ی اروپا، در گذشته، موافقت کرده بودند که 2 درصد از تولید ناخالص داخلی خود را صرف امور دفاعی کنند. پرزیدنت ترامپ با حمایت از این استاندارد، تنها موضع روسای جمهور پیشین امریکا و همچنین رهبران ناتو را تکرار کرده است. هیچ مسئله ی قابل توجهی هم درباره ی دیدار رهبران آمریکایی و یا اروپایی با رئیس جمهور روسیه وجود ندارد. هرچند که بسیار مهم است رهبران دو سوی اقیانوس اطلس برای تاکید بر پایبندی به مشارکت سازنده، با یکدیگر دیدار کنند.

اشپیگل: با توجه به بدتر شدن شرایط، اتحاد ترانس آتلانتیک و چین در رشدی که دارد قدرتمندتر هم می شود، آیا ما زمان کافی در اختیار داریم؟

آلبرایت: به نظرم این امر نیازمند تمام توجهات ما است.

اشپیگل: آیا ترامپ در سال 2020 دوباره انتخاب خواهد شد؟

آلبرایت: می دانم به چه چیز امید دارم، اما نظری درباره اش ندارم.

منبع : اشپیگل / ترجمه تحریریه دیپلماسی ایرانی / 33