ظهور نئومحافظه کاران در عربستان و امارات

الدار ممدوف

دیپلماسی ایرانی: سال های اخیر شاهد افزایش پدیده ای بودیم که می توان از آن به عنوان نئومحافظه کاران عرب یاد کرد: رهبران بلندپرواز مانند محمد بن سلمان، شاهزاده عربستان سعودی و شاهزاده ابوظبی، محمد بن زاید. ویژگی متمایز آنها، وابستگی سنگین به قدرت نظامی است تا نقشه سیاسی خاورمیانه را به نفع خود؛ و با هدف اصلی فشار بر ایران، تغییر دهند. سیاستی که آنها با نئومحافظه کاران اصلی، در آمریکا شریک هستند.

با این حال، میزان موفقیت آنها نسبت به همتایان آمریکایی خود در مکان هایی مانند عراق از هیچ گونه برتری برخوردار نیست. جنگ یمن که توسط محمد بن سلمان  در سال 2014  معاون ولیعهد بود امری آسان تلقی می شد، حالا به باتلاقی غیر قابل بازگشت تبدیل شده که تصور پیروزی سعودی ها را به امری محال بدل ساخته است. تلاش های ریاض و ابوظبی برای منزوی ساختن قطر، این سرزمین کوچک را به ترکیه و ایران، دشمنان منطقه ای شان نزدیک تر کرده است. تلاش های عربستان سعودی برای دخالت در لبنان، حزب الله، دشمن شیعه ریاض را با فراهم کردن فرصتی برای بالا بردن اعتبار ملی گرایان این کشور، تقویت کرد. نتیجه نهایی این سیاست ها این است که ایران، نه تنها در منطقه به سمت انزوا نرفته بلکه در حال حاضر قوی تر نیز شده است.

همانطور که تجربه نشان می دهد، با این حال، نئومحافظه کاران عرب و پشتیبانان آمریکایی آنها احتمالا سیاست های خود را دو برابر می کنند و تغییری به رویکردهای خود نمی دهند. دلیل این امر این است که آنها توسط دولت ترامپ در واشنگتن که خود به سرعت اعتبار خود را از دست می دهد، جسارت یافته اند.

یکی از مسیرهایی که آنها انجام می دهند این است که با فشار بر اتحادیه اروپا از اروپایی ها می خواهند در مورد فشار بر ایران در خصوص برنامه های موشکی و سیاست های منطقه ای این کشور به آنها بپیوندد.

حتی اگر اتحادیه اروپا در برخی از نگرانی های آمریکا، اسرائیل و عربستان سعودی در رابطه با ایران سهیم باشد، باید به شدت در برابر این فشارها هم به طور جمعی و هم در سطح کشورهای عضو مقاومت کند.

اول از همه، شهروندان اتحادیه اروپا دولت های خود را انتخاب نکردند تا دونالد ترامپ، بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل، و محمد بن سلمان را راضی نگه دارند. استراتژی جهانی که توسط همه 28 کشور عضو تایید شده است، بر تعامل متوازن با ایران و شورای همکاری خلیج فارس (GCC) به عنوان بنیانی در دیدگاه اتحادیه اروپا برای منطقه خلیج فارس تأکید می کند. دولت فعلی ایران بارها تمایل خود را برای شرکت در دیپلماسی منطقه ای - بر مبنای اصولی که دور از تصورات اتحادیه اروپا نیست - نشان داده است. اصولی که بر منافع مشروع و امنیت جمعی همه دولت های منطقه ای تأکید دارد.

پایداری اختلافات میان اتحادیه اروپا، با ایران در برخی مسائل مانند موشک های بالستیک، سوریه یا حزب الله، الزاما به اقدامات جدید تنبیهی منجر نمی شود. تجربه توافقنامه هسته ای ایران (برنامه جامع اقدام مشترک یا برجام) نشان داد که فضایی برای رابطه دیپلماتیک با ایران وجود دارد. با بررسی های معقول، می توان این تجربه را در مسائل منطقه ای هم بکار برد. اتحادیه اروپا باید از طریق هماهنگ کردن روابط خود با همۀ بازیگران منطقه، از جمله ایران و عربستان سعودی، این کار را انجام دهد.

با این حال این پنجره فرصت برای همیشه باز نخواهد ماند. فضای سیاسی ایران نه راکد و نه یکپارچه است. فقدان مزایای مورد انتظار از توافقنامه هسته ای، چشم انداز بدبینانه ایرانیان در مورد آینده را تقویت کرده، همان گونه که در نتایج نظرسنجی دانشگاه مریلند نیز این امر تایید شد. تظاهرات اخیر که (در ابتدا) در مورد مسائل اقتصادی بود نشان داد که مخالفان سختگیر رئیس جمهور حسن روحانی، به ویژه طرفداران آیت الله مصباح یزدی، محافظه کار تندرو از این نارضایتی استفاده می کنند. سقوط ائتلاف فعلی اصلاح طلبان، میانه رو ها و اصولگرایان، حقیقتا می تواند این آونگ را به پوپولیسم احمدی نژادی تغییر دهد.

تضعیف و نهایتا از بین بردن اعتدالگرایان از صحنه سیاسی ایران که ممکن است دروازه ای برای واقعیت بخشیدن به یک رویای قدیمی برای تغییر رژیم را باز کند، چیزی که ممکن است برنامه نئومحافظه کاران آمریکایی و عربی باشد. با این وجود نتیجه چنین تحولی مخاطره غیر قابل قبول آشفتگی و جنگ بیشتر در خاورمیانه خواهد بود که پیامدهای مستقیم آن دامنگیر امنیت اروپا خواهد شد. این دلیلی دیگر برای مقاومت اتحادیه اروپا در برابر فشار برای یوستن به جبهه ضد ایران است.

منبع : لوبلاگ / ترجمه تحریریه دیپلماسی ایرانی / 33