سناریوهای اهل تسنن برای انتخابات عراق

دیپلماسی ایرانی: احزاب سنی عراق خود را آماده کرده اند تا برای انتخابات پیش روی سراسری عراق با ایاد علاوی، چهره شیعی لیبرال هم پیمان شوند به این امید که بتوانند آن چه در انتخابات سال 2010 روی داد و توانستند اکثریتی قابل توجه به دست آورند را تکرار کنند. این در حالی است که بعضی از چهره های سنی دیگر ائتلاف مستقلی تشکیل داده اند.

قرار است انتخابات سراسری مجلس و استانداری های عراق به طور هم زمان در ماه مه آینده برگزار شود.

حزب اسلامی به رهبری سلیم الجبوری، رئیس پارلمان عراق و حزب «العربیه» به رهبری صالح المطلک با ایاد علاوی، معاون رئیس جمهوری که ائتلاف «الوطنیه» را در حال حاضر رهبری می کند، ائتلاف کرده اند. در حالی که اسامه النجیفی، رئیس سابق پارلمان و معاون رئیس جمهوری عراق با خمیس الخنجر، بازرگان اهل تسنن هم پیمان شده و این گونه معروف شده که این دو طرح ایجاد اقلیم سنی را در انتخابات پیش می برند.

آن چه از نقشه پیمان های جدید اهل تسنن بر می آید حکایت از آن دارد که پیمان آنها از هم اکنون از چند صدایی و عدم مقبولیت فراگیر اجتماعی رنج می برد. پیمان های اهل تسنن بعد از انتخابات مجلس سال 2014 از هم جدا شدند و هر کدام علیه یکدیگر برخواستند که به اعتقاد بسیاری نقش به سزایی در تضعیف اهل تسنن و هجوم گروه تروریستی داعش و اشغال مناطق اهل تسنن داشت که ویرانی گسترده ای را بر استان های الانبار و موصل و صلاح الدین تحمیل کرد.

«حزب اسلامی» به رهبری سلیم الجبوری، رئیس پارلمان عراق، ائتلاف «متحدون» به رهبری اسامه النجیفی، معاون رئیس جمهوری، ائتلاف «العربیه» به رهبری صالح المطلک، جنبش «الحل» به رهبری جمال الکربولی، حزب «الوطنیه» به رهبری ایاد علاوی، معاون رئیس جمهوری و «المشروع العربی» به رهبری خمیس النجر، بازرگان عراقی از سال 2003 تا کنون جریان های اصلی سیاسی اهل تسنن عراق محسوب می شوند.

«حزب اسلامی» در انتخابات سال 2014 متحمل شکست سنگینی شد و مجبور شد در آن موقع با اسامه النجیفی که شخصیتی بود که به تازگی ستاره اش رو به صعود بود، ائتلاف کند، اما این حزب که شاخه اخوان المسلمین در عراق است در چهار سال گذشته به فضل رهبری سلیم الجبوری توانسته تا اندازه بسیاری با نزدیک شدن به احزاب شیعی در رویارویی با اسامه النجیفی محبوبیت مردمی خود را بازیابد تا آن جا که الجبوری به دشمن النجیفی تبدیل شده است.  

الجبوری اعلام کرد که پیمان جدیدی به اسم «تجمع مدنی برای اصلاح» بدون استفاده از نام «حزب اسلامی» تشکیل داده است تا به این ترتیب با احساسات مردمی جریان های مدنی که اصلاحات در عملیات سیاسی را مطالبه می کنند، هم صدا شود، در حالی که صالح المطلک شخصیت سنی سکولار پیمان جدیدی به اسم «الجبهه العراقیه» را ایجاد کرده است. الجبوری و مطلک تصمیم گرفته اند با دوست قدیمی شان، ایاد علاوی متحد شوند.

به نظر می رسد که افزایش جایگاه مردمی جریان های مدنی و سرخوردگی عراقی ها از احزاب اسلامی احزاب سنی را بر آن داشته است تا مجددا به فکر اتحاد با علاوی بیفتند. آنها در انتخابات سال 2014 علاوی را رها کرده و با یکدیگر به اختلاف خورده بودند که این مساله سبب شد تا ثقل خود را در پارلمان عراق از دست بدهند.

میسون الدملوجی، سخنگوی رسمی ائتلاف «الوطنیه» در این باره گفت: «پیوستن نیروهای سنی به پیمان ما به معنای این نیست که ما از اصول خود که مخالف سهم بندی های طایفه ای هستیم، کوتاه آمده ایم، ما همچنان بر حفظ یکپارچگی عراق تاکید داریم و تلاش می کنیم که دولت شهروندی را به عنوان هدف اصلیمان عملی کنیم.»  

وی در ادامه افزود: «ائتلاف الوطنیه درهای خود را برای انضمام همه احزاب سیاسی که ما را در این هدف یاری می کنند گشوده است، و هیچ پیش شرطی برای هیچ کس نداریم و تنها شرطمان این است که هیچ کس با ساخت کشور و استقلال قانون اساسی تعارض نداشته باشد، پیمان امروز ما بیش از سی حزب و جنبش سیاسی را شامل می شود.»

از سوی دیگر احزاب سنی که طرح اقلیم سنی را پیش می برند و می خواهند استان های اهل تسنن را به اقلیم های مستقل تبدیل کنند تحت عنوان پیمان واحدی به اسم «القرار العراقی» گرد هم آمده اند که اسامه النجیفی، رهبر ائتلاف متحدون، خمیس الخنجر، رئیس جنبش «المشروع العربی» و احمد المساری، رئیس حزب «الحق الوطنی» و سلمان الجمیلی، رئیس حزب «المستقبل الوطنی» را شامل می شود.

بعد از اشغال موصل و دیگر شهرهای استان های اهل تسنن النجیفی و الخنجر متهم شدند که علیه دولت مرکزی توطئه کرده و پشت فروپاشی شهرهای اهل تسنن و سقوط آنها به دست تروریست های افراط گرا بودند. آنها در آن موقع بر ضرورت تبدیل شدن استان های اهل تسنن به اقلیم های مستقل بر اساس قانون شوراهای استانداری که اجازه تشکیل اقلیم همانند اقلیم کردستان می دهد، تاکید داشتند، اما این خواسته آنها با اعتراض های گسترده مردمی در میان تمامی طایفه ها از اهل تسنن همراه بود.

در همین رابطه حزب اسلامی علیه متحدون بر سر نفوذ سیاسی در موصل درگیر شده، حزب الوطنیه نیز با جنبش الحل ضد حزب اسلامی در الانبار درگیر شده است، جبهه الحوار الوطنی و حزب اسلامی نیز با حزب الوطنیه در صلاح الدین درگیر هستند.

این در حالی است که پیمان هایی که علاوی و النجیفی رهبری آنها را بر عهده گرفته اند تصمیم به تشکیل پیمان های دوجانبه در داخل استان های اهل تسنن گرفته اند تا به این ترتیب بتوانند کرسی های بیشتری را در پارلمان از آن خود کنند.

در این میان احزاب جدیدی نیز شکل گرفته اند که تلاش می کنند با احزاب سنتی اهل تسنن در این استان ها رقابت کنند. قدرتمندترین جریان های سیاسی جدید مبارزان عشایری هستند که در کنار ارتش و جریان های شیعی با تروریسم داعش مبارزه کردند، اکنون آنها تلاش دارند با حمایت احزاب شیعی در انتخابات شرکت کنند. در این میان برخی از وزیران و نمایندگان اهل تسنن با احزاب شیعی با هدف ماندن در مناصبشان اتحاد خود را اعلام کرده اند. پیمان «عابرون» به رهبری قاسم الفهداوی به همراه عبداللطیف همیم، رئیس دیوان وقف سنی، بارزترین این نیروها هستند که هم پیمانی خود را با حیدر العبادی، نخست وزیر عراق در پیمان «النصر» اعلام کرده اند.

نوره البجاری، نماینده پارلمان عراق از شهر موصل در این باره گفت: «چهره های سیاسی اهل تسنن خودشان در انتخابات شرکت می کنند اما یک تفاوت عمده وجود دارد، و آن به شیوه پیمان ها بر اساس پایگاه های مردمی شان باز می گردد، انتظار می رود که این پیمان ها بعد از انتخابات رقابت قوی تری را با نیروهای دیگر داشته باشند.»

منبع: میدل ایست آنلاین / ترجمه: علی موسوی خلخالی

انتشار اولیه: دوشنبه 16 بهمن 1396 / انتشار مجدد: چهارشنبه 2 اسفند 1396