قدم بعدی در مذاکرات با ایران چیست؟

جیمز فیلیپس

دیپلماسی ایرانی : روز جمعه، ترامپ، رئیس جمهور آمریکا، از تصمیم خود پرده برداشت و قرارداد هسته ای ایران را تأیید نکرد و به این صورت استراتژی دولت خود را برای محدود کردن سیاست خارجی خصومت بار ایران نشان داد.

کنگره مقرر کرده بود که دولت وقت ایالات متحده باید هر 90 روز یک بار، تأیید کند (یا نکند) که ایران هنوز کاملا به توافقنامه هسته ای پایبند بوده و اینکه تعلیق نگه داشتن تحریم ها، در راستای منافع ایالات متحده است.

پیش از این، ترامپ دو بار قرارداد را تأیید کرده بود، اما همچنان اعلام کرده بود که تمایلی به تأیید دوباره آن ندارد. ایران اعلام کرده است که اجازه بازرسی پایگاه های نظامی خود را نخواهد داد؛ صدور اجازه این بازرسی ها، بر اساس توافقنامه، اجباری است. به باور ترامپ این موضع ایران به دور از "شفافیت، مورد اطمینان بودن، و پایبندی کامل" است.

علاوه بر این، (دولت آمریکا معتقد است که) تأیید این امر که صرف میلیاردها دلار برای تعلیق تحریم ها در راستای منافع آمریکاست، بسیار دشوار است. ایران هنوز راهپیمایی هایی برای گفتن شعارهای "مرگ بر آمریکا" ترتیب می دهد، متحدان ایالات متحده را تهدید می کند، جنگ افزارهای نیروی دریایی ایالات متحده در خلیج فارس را تهدید می کند و از تصمیم شورای امنیت سازمان ملل در مورد آزمایش های موشکی بالستیک، واردات اسلحه و صادرات اسلحه تبعیت نمی کند.

همه این اقدامات، در بهترین حالت "روح" برجام را نقض می کند. اما مسئله مهمی که ترامپ، رئیس جمهور آمریکا باید در سخنرانی های خود به آن پاسخ دهد، گام بعدی، پس از تصمیم عدم تأیید توافق هسته ای ست. آیا دولت ترامپ این توافقنامه را به صورت یک جانبه لغو می کند یا سعی در اصلاح نقص های آن دارد؟

عدم تأیید قرارداد، خود به خود، موجب از بین رفتن برجام نمی شود، اما زمینه را برای بازبینی شرابط و نتایج به دست آمده از این توافقنامه مهیا می کند. اکنون کنگره برای بحث در مورد بازگرداندن تحریم هایی که به موجب برجام به تعلیق در آمده اند، شصت روز فرصت دارد.

عقب نشینی از برجام، به ایران برای دستیابی به سلاح هسته ای کمک می کند. تهران هم اکنون نیز 100 میلیارد دلار، از حساب هایی که پیش از این بلوکه شده بود، به دست آورده، و به لطف برداشته شدن تحریم ها، صادرات نفت خود را افزایش داده است. لغو این توافقنامه، به ایران کمک می کند از تعهد خود به برجام شانه خالی کند، اما در صورتی که ایران پیش از آن، برجام را نقض نکرده باشد، نمی توان برای اعمال مجدد تحریم های سازمان ملل در شورای امنیت سازمان ملل متحد حساب کرد.

ترامپ همچنین می خواهد برای بازرسی از تاسیسات نظامی پارچین، که احتمال می دهد ایران در آن مشغول کارهای غیرقانونی برای پیشبرد برنامه تسلیحات هسته ای خود است، فشار آورد. اگر ایران این درخواست را رد کند، تحریم های سازمان ملل متحد دوبار اعمال خواهد شد.

گزینه دیگر دولت آن است که تلاش کند ایران را بار دیگر به پای میز مذاکره بکشاند. می تواند از کنگره درخواست کند، تا زمانی که مشخص شود آیا دستیابی به توافق هسته ای امکان پذیر است یا خیر، اعمال مجدد تحریم های هسته ای را به تعویق بیاندازد. البته این کار، هدف دیپلماتیک دشواری است و تهران درخواست مذاکره را رد کرده است. اما حالا که قرارداد تأیید نشده و کنگره آماده است تحریم ها را بار دیگر اعمال کند، احتمال دارد در موضع خود تجدید نظر کند.

دولت همچنین می تواند در صورت لزوم برای جلوگیری از فعالیت های هسته ای ایران، به عنوان آخرین راه حل از گزینه نظامی استفاده کند. اما تنها در صورتی مذاکره مجدد کارساز است که ایران را برای همیشه از رسیدن به سلاح هسته ای منع کند. ترامپ اقدامات زیر را در دستور کار قرار می دهد:

- منع ایران از فعالیت های غنی سازی اورانیوم و تولید پلوتونیوم؛

- تخریب بخش های قابل توجهی از زیرساخت های هسته ای ایران، بویژه تاسیسات غنی سازی فوردو و نطنز و راکتور آب سنگین اراک؛

- بازرسی های سخت سرزده و نظارت بر تاسیسات هسته ای ایران؛

- تعیین یک فرآیند شفاف و سریع برای اعمال مجدد تحریم ها در صورت عدم پایبندی ایران؛

منبع : نشنال اینترست / ترجمه دیپلماسی ایرانی / 33

انتشار این مطلب به معنای تایید آن از سوی دیپلماسی ایرانی نیست و صرفا جهت اطلاع خوانندگان دیپلماسی ایرانی از نظرات نشریات نزدیک به آرای دولت امریکا منتشر شده است.