با کنار رفتن بنن، دولت بوش زنده می شود

دیپلماسی ایرانی: طی روزهای اخیر تغییرات بسیار مهمی در درون کاخ سفید روی داده است. تغییراتی که با توجه به سپری شدن تنها حدود 7 ماه از آغاز به کار دولت ترامپ در مقایسه با دیگر دولت های امریکا بی سابقه محسوب می شود. تا کنون سابقه نداشته در دولتی در امریکا ظرف این مدت کوتاه این گونه تغییرات شدید روی دهد، و مقامات بسیاری تنها چند ماه پس از آغاز به کارشان از سمت های خود استفعا دهند یا برکنار شوند.

مهمترین تغییری که روی داده استعفای استیو بنن، استراتژیست دولت ترامپ است. گفته می شود عمده تصمیم های سیاسی امریکا، چه در بعد داخلی چه در بعد خارجی، به طور خاص سیاست خارجی، با توصیه های بنن صورت می گرفت. حتی رویکردهای ضدایرانی و ضدبرجامی ترامپ جدای از نگاه ضدایرانی ترامپ، به توصیه او هم بوده است. گفته می شود در آخرین جلسه ای که دولت امریکا برگزار کرد تا نسبت به پایبندی ایران به برجام گزارشی را به کنگره ارائه دهد، بنن به شدت مخالف تایید برجام از سوی دولت امریکا بود و دائما می گفت تایید پایبندی ایران به برجام چه سودی برای ایالات متحده و منافع ملی آن دارد. وال استریت ژورنال گزارش داد که استیو بنن با هربرت مک مستر، مشاور شورای عالی امنیت ملی و رکس تیلرسون، وزیر امور خارجه امریکا دائما بحث و مشاجره شدید می کرد و حتی صدایش را بالا می برد و از آنها توضیح می خواست که ایالات متحده چرا باید پایبندی ایران به برجام را تایید کند و این اقدام چه سودی برای امریکا دارد.

آن چه می خوانید، اظهارنظرهای یک کارشناس امریکا نیست. آن چه گفته می شود صرفا چیزی است که یک روزنامه نگار با تعقیب اخبار امریکا و آن چه در رسانه ها منتشر می شود، برداشت می کند. بنابراین، بر اساس آن چه برداشت می شود، کنار گذاشتن استیو بنن، همان طور که خودش هم گفته است، تولد دولت جدید و کاخ سفیدی جدید متفاوت از دورانی است که استیو بنن در کاخ سفید بود. استیو بنن، دولتی افراطی نه از نوع جمهوریخواه نه از نوع نئوکان و نه حتی از نوع تی پارتی تشکیل داده بود. اگرچه دولتی که او سعی می کرد با توصیه هایش به ترامپ به وجود بیاورد صرفا از دل جمهوریخواهان به وجود آمده بود.

استیو بنن با نوجمهوریخواهان و جمهوریخواهان دولت ترامپ به شدت به مشکل برخورده بود. با رکس تیلرسون، وزیر امور خارجه، هربرت مک مستر، مشاور عالی امنیت ملی و جیمز متیس، وزیر دفاع مشاجره های شدید داشت و گفته می شد این قدر اختلاف ها شدید بود که در میهمانی ها و مراسم کاخ سفید فریادهای آنها بر سر هم به هوا می رفت.

اگر آن طور که برخی متخصصان و اهالی خبره می گویند، ایالات متحده را به دو بخش ساحل نشین ها و ایالت های مرکزی تقسیم کنیم و بگوییم عموم اهالی فرهنگ و تحصیل کرده و نخبگان اقتصادی و فرهنگی و روشنفکران در سواحل زندگی می کنند و مردم عادی و ساده و عموما بیگانه با فرهنگ و کتاب و تحصیلات عالیه و طرفدار نژادپرستی که در فیلم ها با ظاهری عجیب و غریب می بینیم در مرکز ایالت های مرکزی ایالات متحده زندگی می کنند، آن گاه به این واقعیت می رسیم که دونالد ترامپ نه نماینده مردم ساحلی و تحصیلکرده و اهل فرهنگ امریکا بلکه نماینده مردم مرکزی امریکاست که برای شعارهایی که اکنون می بینیم سر می دهد و همه را آشفته کرده است، به قدرت رسیده است. مردمی که مخالف وضع موجود بودند و ترامپ را انتخاب کردند تا آن وضعیت حاکم بر کشور را که به اعتقادشان ترکیبی از زدوبند شرکت های بزرگ و بانکداران و سیاستمداران فاسد بود به هم بزند. استیو بنن هم دقیقا نماینده و بلندگوی همین جماعت است. خودش مثل آنها فکر می کند و می خواهد حرف آنها را تکرار کند. می توان پیروزی ترامپ را نه بزرگ امریکایی ها نه به دموکرات ها و نه به جمهوریخواهان دانست. به عبارت دیگر ترامپ پول داد و بلیط اتوبوس جمهوریخواهان را خرید تا صرفا با اتوبوس آنها به قدرت برسد نه این که نماینده آنها باشد. تظاهرات شارلوتزویل در ایالت ویرجینیا که می توان آن را رویارویی طرفداران ترامپ با مخالفان او قلمداد کرد، این واقعیت را بیان کرد که این جریان همچنان زنده است و از دولت ترامپ انتظار دارد. این تظاهرات با استعفاها و برکناری های دولت ترامپ هم زمان شد و پس از آن مواضع نژادپرستانه ترامپ را هم شاهد بودیم. اظهاراتی که باعث واکنش شدید و انتقادآمیز رهبران جمهوریخواه از جمله جان مک کین، رئیس کمیته نیروهای مسلح سنا، باب کورکر، رئیس کمیته روابط خارجی سنا، پل رایان، رئیس کنگره امریکا، خانواده بوش و دیگران شد. تا آن جا که باب کورکر ترامپ را فاقد شایستگی های لازم برای ماندن در سمت ریاست جمهوری امریکا دانست.

کنار رفتن استیو بنن از کاخ سفید یک معنای بزرگ دارد؛ شکست پوپولیست ها و نژادپرست های امریکایی در برابر جمهوریخواهان و نخبگان آنها در درون دولت امریکا. به این ترتیب پیش بینی می شود که دولت ترامپ بیش از پیش تسلیم جمهوریخواهان شود و در اختیار آنها قرار بگیرد. از حالا به بعد باید منتظر اجرای سیاست های نه شخص ترامپ بلکه مک مستر و جیمز متیس و رکس تیلرسون باشیم. به عبارت دیگر با این اتفاقات جمهوریخواهانی که اکثریت دولت امریکا را به دست می گیرند ترامپ را در برابر یک دو راهی بزرگ قرار می دهند: یا با مایی یا علیه مایی.

در عین حال پیش بینی می شود سیاست هایی معتدل تر از جانب دولت ترامپ شاهد باشیم، سیاست هایی معتدل تر نسبت به سیاست های استیو بنن. اعتدال واژه ای نسبی است. احتمالا رنگ و بوی سیاست های نژادپرستانه در دولت ترامپ کم رنگ شود و بسیاری از مواضع جنجالی در زمینه های مختلف را شاهد نباشیم. اما با وجود افرادی در درون دولت که سابقه کار در دولت های قبلی امریکا به ویژه جورج بوش پسر را دارند، می توانیم تصور کنیم دولت بوش دوباره زنده می شود. جیمز متیس، مایک پنس، مایک پمپئو و مک مستر همگی سابقه فعالیت در دوران جورج بوش در سمت های مختلف را دارند و در عراق و افغانستان مسئولیت هایی بر عهده داشتند. شکی نیست که دولت بوش پسر در بسیاری از مسائل دولتی افراطی بود چرا که برآمده از نوجمهوریخواهانی بود که سیاست های آنها دیگر برای همه روشن است.

انتشار اولیه: سه شنبه 7 شهریور 1396 / انتشار مجدد: سه شنبه 21 شهریور 1396