ترامپ نمی تواند به راحتی باب دوستی با پوتین را بگشاید

دیپلماسی ایرانی: امسال برای هفتمین سال متوالی است که دیپلماسی ایرانی یادداشت های سرکیس نعوم را منتشر می کند. این یادداشت ها بعد از سفر وی به امریکا و دیدارش با مقامات فعلی و سابق امریکایی به طور مرتب در روزنامه النهار منتشر شده است. به دلیل تغییراتی که در روزنامه النهار ایجاد شده نتوانستیم به همه این یادداشت ها دسترسی داشته باشیم اما آن دسته از یادداشت هایی که امکان دسترسی به آنها وجود داشته و از اهمیت و جذابیت بالایی برخوردار بوده است را تهیه و منتشر می کنیم. در این جا سومین بخش از این یادداشت ها را می خوانید:

دوست امریکاییم که اطلاعات بسیاری درباره امریکا دارد و سابقه کار در این حوزه را دارد و امور داخلی و خارجی را به طور دائم دنبال می کند و اساسا وابسته به حزب جمهوری خواه است، می گوید خوش بینی کمی به سیاست خارجی دولت جدید دونالد ترامپ دارد، می گوید گویی که یک "تیم امنیتی" همه اعضای آن را به خوبی انتخاب کرده اند، با وجود این که می داند سازمان امنیت همیشه نقش نفوذی در همه جا داشته است. همچنین می گوید که از آن چه رسانه ها پوشش می دهند و اطلاعاتی که منابع دیگر در اختیارش می گذارند، دریافته که اعتماد متحدان امریکا و حتی شرکای امریکا در "پیمان آتلانتیک شمالی" به ترامپ کم است. این مساله را وزرای دفاع و امور خارجه، جیمز متیس و رکس تیلرسون در دیدارهای جداگانه شان از پایتخت های مهم اروپایی از جمله بروکسل، مقر اتحادیه اروپا، لمس کرده اند. این بی اعتمادی را هیچ کس جز خود ترامپ نمی تواند رفع کند. یعنی این که باید بعد از خلاءهای بسیاری که به وجود آورده، یک سفر فوری به اروپا انجام دهد، انجام این سفر گریزناپذیر است تا بتواند رهبران و شخصیت های مهم اروپایی را از بابت خود مطمئن کند.

دوست امریکایی من اما درباره ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه و جمهوری خلق چین، می گوید معتقد است که امریکا در حال حاضر با دو تهدید مواجه است، و نمی تواند جز با یکی از آنها با موفقیت تعامل کند. آن یک مورد هم چین است. این به آن معناست که برای ترامپ و دولتش بهتر است که از چین دیدن کند تا روابط خوب با آن را بازسازی کند، به ویژه بعد از این که در زمان سلفش، باراک اوباما، روابط دو کشور رو به تیرگی گذاشت، البته بدون این که به رویارویی سریع و حتی مستقیم نظامی یا نیابتی رو بیاورند، در حالی که مواضع اوباما بعد از این که به کاخ سفید رسید نسبت به چین تهاجمی تر شد. اولویت دادن به چنین سفری می تواند کلید مهمی برای گشودن مناطق بزرگتر باشد، با وجود این که، کشورهای "کلیدی" دیگر مثل هند و ژاپن و فیلیپین و بسیاری از کشورهای دیگر در کنار امریکا هستند. همچنین این اولیت می تواند این پیام را به چینی ها بدهد که او نمی خواهد نظام جهانی فعلی را دگرگون یا نابود کند. اما درباره روسیه، تعامل ترامپ و دولتش با آن بسیار ضرورت دارد. اما این اولویتش نیست، باید این را در اولویت قرار دهد. پوتین، رئیس جمهوری روسیه می داند که قضایای اختلافی بسیاری است که می تواند روابط را تعطیل کند یا حداقل مانعی برای حل مشکلات موجود در روابط دو طرف باشد، و نمی تواند خیلی زود یا در کوتاه ترین زمان ممکن مشکلات را حل کند. او از دولت اوباما یا افراد پیرامون او مستقیما این پیام را دریافت کرده که عادی سازی روابط روسیه با ایالات متحده تا زمانی که تمامی قضایای اختلافی حل نشود، ممکن نیست. قضایای اختلافی: شبه جزیره کریمه و شرق اوکراین و سوریه هستند. همچنین رفع ابهامات و تحرکات تحریک کننده ای که رئیس جمهوری روسیه انجام داده که به گونه ای وانمود کرده که تنها او طرف قضایاست. به نظر می رسد او دوباره به سیاست متحد تهاجمی به امریکای جدید ترامپ رو آورده است. این را از رسانه های روسی که اخباری درباره مجموعه کارشناسان روس که گزارش های موثقی از شخصیت ترامپ Personality Profile) تهیه کرده اند، فهمیدم. برآوردهای اولیه اعضای دور و بر او نشانه می دهد که ترامپ را آدم ساده ای می دانند. البته اگر پوتین بخواهد دوباره جبهه اوکراین را شعله ور کند این نشان می دهد که به سیاست تهاجمی بازگشته است، الآن او می گوید که به سیاست آرام سازی تکیه دارد، پوتین منتظر است که امریکا از موضع ضعف به توافقاتی با آن مطابق با مصالحی که به آن اعتقاد دارد، برسد.

بعد این رفیق امریکاییم سوالی را مطرح کرد و گفت: آیا پوتین تلاش می کند ترامپ را در فضای فشار قرار دهد تا تصمیم به دیدار و تشکیل نشتی با او بگیرد، به عبارت دیگر پوتین می خواهد او را وادار کند که روسیه اولویت اوست نه چین؟ البته تا الآن هیچ کس نمی تواند جوابی در این رابطه بدهد. اگر چه برگزاری چنین نشستی هم تا زمانی که کمیته ویژه کنگره تحقیقات خود درباره اتهام هک روسیه در جریان انتخابات ریاست جمهوری با هدف تاثیرگذاری بر نتایج انتخابات را به پایان نرسانده است، انجام نمی شود.

پرسیدم درباره خاورمیانه سیاست ترامپ چیست؟ جواب داد: همه منتظرند ببینند توصیه های تیم نظامی ترامپ با هدف شکست گروه های تندروی اسلامی به کجا خواهد انجامید. آیا دست به ماجراجویی خواهد زد؟ شاید. البته متیس به عراقی ها اطمینان داده که کشورش از آنها حمایت کامل می کند. اما آن چه بسیاری از آن می ترسند این است که جنگ بازپس گیری موصل با تسلط شیعیان و کردها در حالی تمام شود که خسارت های سنگینی در آن شهر به دنبال داشته باشد. آن چه بسیاری ترجیح می دهند این است که ترامپ تصمیم بگیرد "منطقه امنی" در شمال شرق سوریه ایجاد کند که بر آن متحدان عرب سنی و کردها مسلط شوند. البته واکنش اسد و پوتین به چنین کاری همچنان نامشخص است، ولی شاید بابی برای مذاکرات بگشاید.

ادامه دارد...