هدف ترامپ مقابله با نفوذ ایران است

دیپلماسی ایرانی - بهاره سلطانپور: در پی سفر دونالد ترامپ به ریاض، آمریکا و عربستان سعودی توافق تسلیحاتی ۱۱۰ میلیارد دلاری امضا کردند. عربستان اولین مقصد سفر خارجی رئیس جمهور آمریکا بود که طی آن حملات تندی متوجه ایران کرد و مدعی شد تهران عامل بی ثباتی خاورمیانه است. اما چرا ترامپ در اولین سفر رسمی خود عربستان را برگزید و روابط ریاض و واشنگتن متکی بر چه عواملی است؟ پاسخ این سوالات را از جعفر قامت استاد روابط بین الملل دانشگاه جویا شدیم:

چرا عربستان اولین مقصد سفر خارجی دونالد ترامپ است و رئیس جمهور آمریکا در این سفر چه هدفی را دنبال می کند؟

ترامپ در این سفر به دنبال تنظیم سیاست خاورمیانه ای خود است. او در راستای سیاست ها و اصول اعلام شده در دوره تبلیغات انتخاباتی می خواهد سیاست های خاورمیانه ای خود را اجرا کند اما شاید این ترامپ که امروزه در کاخ سفید است با ترامپی که در زمان تبلیغات ریاست جمهوری ایالات متحده بود بسیار فرق داشته باشد. ترامپ با توجه به اهداف خود سفرش را از عربستان شروع می کند. شاید اولین هدف ترامپ در این سفر کسب منابع سرشار انرژی است که در عربستان به وضوح قابل درک است. به همین علت عربستان در این موضوع مهره خوبی برای آمریکا به حساب می آید. هدف دومی که ترامپ در این سفر دنبال می کند محورهای مذاکراتی است که می تواند در مورد بحران های منطقه ای مانند یمن که عربستان امروزه درگیر آنهاست گفت و گو کند. یکی دیگر از اهداف ترامپ در این سفر ایران است. در نشست هایی که ترامپ انجام می دهد سعی می کند بیشتر کشورهای منطقه از جمله ترکیه را علیه ایران هماهنگ کند بنابراین به احتمال زیاد ترامپ می تواند در راستای تبادل نظر میان واشنگتن و ریاض در رابطه با ایران کار کند. ایرانی که با آمریکا در جنگ نیابتی و با عربستان هم در موضوعاتی مانند یمن درگیر است. علاوه بر این ترامپ بعد از عربستان به سرزمین های اشغالی سفر می کند و حتی به اسرائیل رفته و با مقامات این رژیم گفت و گو می کند.

به نظر شما حضور ایران در منطقه به عنوان قدرت برتر می تواند یکی از عوامل ارتباط گسترده میان واشنگتن و ریاض باشد؟

قطعا همین طور است. ایران به عنوان یک کشور مهم در منطقه تلقی می شود که می تواند تهدیدی برای منافع آمریکا و عربستان به حساب بیاید. کمااینکه باراک اوباما در دوره ریاست جمهوری اعلام کرد عربستان باید برای ایران در منطقه نقشی قائل شود. این پیام اوباما حکایت از توان و ظرفیت اثرگذاری ایران در تحولات منطقه داشت. بنابراین سفر آقای ترامپ به عربستان در راستای کنترل قدرت منطقه ای ایران است.

ارزیابی شما از روابط اقتصادی دو کشور که از طریق نفت عربستان تامین می شود، چیست؟ آیا این روابط در زمان ریاست جمهوری ترامپ همچنان گسترده تر می شود؟

عربستان یکی از کشورهایی است که نقش اساسی و پایه ای در سیاست آمریکا داشته و دارد. با توجه به تحولاتی که در منطقه وجود دارد کماکان عربستان به عنوان یکی از منابع تامین انرژی در منطقه خاورمیانه باقی خواهد ماند.

با وجود اینکه بعضی از تحریم های اقتصادی علیه ایران لغو شده و چهره ایران در منطقه از حالت انزواگرایی درآمده است آیا عربستان همچنان می تواند به عنوان پایگاهی برای آمریکا در منطقه خاورمیانه باشد؟

این سوال مربوط به تحولات داخلی ایران است. در صورتی که در ایران فردی روی کار بیاید که با نظام بین الملل از سر تفاهم و همکاری وارد شود شاید اوضاع کمی تغییر کند ولی اگر فرد تندرویی روی کار بیاید و بخواهد مسائل دنیا را به چالش بکشد قطعا عربستان برای آمریکا در نقش قطعه اصلی پازل منطقه خواهد بود. پس یکی از عواملی که باعث می شود عربستان پایگاهی برای آمریکا در خاورمیانه باشد به انتخابات ایران بستگی دارد. انتخاباتی که با پیروزی روحانی باعث شد در منطقه چهره ایران باز هم معتدل تر شناخته شود ولی همچنان عربستان برای آمریکا نقش اساسی را در منطقه ایفا می کند.

ترامپ در زمان تبلیغات ریاست جمهوری اش بارها اعلام کرده بود روابط با کشور های عربی برای آمریکا هیچ سودی ندارد. با این صحبت ها چرا ترامپ نمی خواهد روابط کشورش با عربستان سست شود؟

نیاز آمریکا به انرژی منطقه و عربستان باعث شده هیچ یک از روسای جمهور آمریکا نتوانند روابطشان با عربستان را قطع کنند. ترامپ به حل مسئله اعراب و اسرائیل در زمان تبلیغات ریاست جمهوری اش اشاره کرده بود. ترامپ از زمانی که وارد کاخ سفید شد فرد واقع گرایی شده و ملاحظات بین المللی را به خوبی درک می کند. از این رو می توان چنین نتیجه گرفت که رابطه واشنگتن و ریاض همیشه پابرجاست تا زمانی که آمریکا بتواند در منطقه خاورمیانه برای خود متحدی جایگزین عربستان کند که ممکن است این روابط کمی متزلزل شود.

انتشار اولیه: دوشنبه 1 خرداد 1396 / انتشار مجدد: سه شنبه 16 خرداد 1396