تحریک دولت ترامپ به اقدام علیه اخوان المسلمین

جعفر قنادباشی، تحلیلگر مسایل خاورمیانه و شمال آفریقا

دیپلماسی ایرانی: برخی از منابع نزدیک به دونالد ترامپ اعلام کردند که مشاوران امنیت ملی آمریکا طرحی مبنی بر قرار دادن نام اخوان المسلمین در فهرست گروه های تروریستی وزارت امور خارجه و وزارت خزانه داری آمریکا تهیه کرده اند. کارشناسان می گویند برابر دانستن اخوان المسلمین با داعش و القاعده اشتباهی بزرگ است که گروه های مسلمان در آمریکا را با تهدید مواجه می کند. برای بررسی ریشه چنین تصمیمی باید به اواسط سال 1394 باز گردیم که در آن سال طرحی از سوی برخی اعضای کنگره مبنی بر تروریست خواندن گروه اخوان المسلمین مطرح شد که بر اساس آن محدودیت هایی علیه فعالیت این گروه در آمریکا، کشورهای غربی و سطوح بین المللی ایجاد شود. ریشه های شکل گیری چنین تفکری نیز به لابی های صهیونیستی و پیگیرتر از آن خاندان سعودی باز می گردد که نگران فعالیت های اخوان المسلمین در کشورهای خود و کشورهای اقماری هستند. خاندان سعودی نگران است با توجه به فعالیت های گسترده اخوان و طرفدارانش، زمینه های حرکت ضدپادشاهی در عربستان به وجود آید. از این رو دو لابی صهیونیستی و لابی تحت دلارهای عربستان و تشویق سناتورهای آمریکایی، زمینه چنین طرحی را فراهم آوردند. طرحی که در فروردین ماه امسال به صورت مشروطه در کنگره به تصویب رسید که بر مبنای آن اگر برائت اخوان از حرکت های تروریستی اثبات نشود، این گروه در فهرست گروه های تروریستی قرار می گیرد. این طرح تا زمان روی کار آمدن دونالد ترامپ مسکوت مانده بود. با آمدن ترامپ زمینه های اجرایی شدن این طرح مطرح شد. گفته می شود ممکن است طرحی که به تصویب کنگره رسیده به امضای رییس جمهوری آمریکا برسد تا اجرایی شود. دو دیدگاه در این باره وجود دارد:

نخست آن که جلب رضایت لابی های صهیونیستی و لابی های تحت تاثیر دلارهای نفتی عربستان

دوم اهدافی که ترامپ به شخصه آنها را دنبال می کند: اعمال محدودیت هایی علیه مسلمانان و مهاجران مسلمان. بنابراین با امضای طرح تروریستی خواندن اخوان،  فعالیت های آنها در آمریکا محدود می شود. هچنین حساب های بانکی مسدود و فعالیت های اخوان در مساجد آمریکا که در مجموعه تلاش های فرهنگی آنها انجام می شود، در آمریکا و غرب متوقف می شود.

در همین راستا، شاهد سکوت معنادار ترکیه و قطر به عنوان حامیان اصلی جریان اخوان المسلمین هستیم. البته همه کشورهای عربی در مقابل چنین اقدامی از سوی آمریکا سکوت کرده اند اما سکوت دو کشور یاد شده به دلیل حمایت های ویژه از اخوان قابل توجه است. قطر به عنوان محلی برای رفت و آمد اخوان و حضور برخی سران این گروه شناخته می شود. این کشور بیشترین حمایت از اخوان را طی یک دهه اخیر داشته است. همچنین در ترکیه حزب عدالت و توسعه به عنوان یک شاخه ای از جماعت اخوان شناخته می شود. از این رو سکوت این دو کشور مهم تر از دیگر کشورهای اسلامی و عربی است. به نظر می رسد در شرایط کنونی این دو کشور چندان علاقه مند نیستند که در برابر سیاست های ترامپ و سیاست های ضد اسلامی او ایستادگی جدی داشته باشند. این مساله به نوع مماشات دو کشور در برابر آمریکا مربوط می شود. شاید زمانی که این طرح از سوی رییس جمهوری آمریکا امضا شود، انتقادهایی از سوی مسئولان ترکی و قطری شنیده شود. اما سیاست های نرم خویی قطر در برابر آن چه علیه اخوان صورت می گیرد، و همچنین مساله اتحاد میان ترکیه و آمریکا، شاهد انتقادات جدی نباشیم. از سوی دیگر هم ترکیه و هم قطر متحدان عربستان به خصوص در قضیه سوریه هستند. ترکیه و قطر به حمایت از گروه های تکفیری در سوریه پرداخته اند. از طرفی عربستان مخالفت اخوان است. همچنین شاهد نوعی سازش میان ترکیه و قطر در مساله سوریه و فلسطین با اسرائیل هستیم. از این رو سکوت ترکیه و قطر در برابر این اقدام آمریکا نوعی دیگر از همکاری بین ترکیه، قطر و غرب است. ترکیه و قطر در بسیاری از موارد هم سو با جریان های ارتجاعی منطقه و هم سو با رژیم صهیونیستی حرکت کرده و این نوع رفتار را می توان در چارچوب همکاری دیگر تلقی کرد.