ترامپ نماینده آمریکا نیست

نویسنده: صادق ملکی، تحلیلگر و کار شناس ارشد سیاسی
دیپلماسی ایرانی: همانقدر که اعتماد به آمریکا ساده لوحی است، باور به نمایندگی آمریکا از سوی ترامپ نیز ساده لوحی خواهد بود. این دوره ای گذرا است. ترامپ نمی تواند دوام آورد. اگر روی کار آمدن ترامپ یک محاسبه سیستمی نباشد، شاید حتی یک دوره نیز نماند. آمریکا بیش از آنکه محصول افراد باشد، حاصل سیستم خردگرایی مبتنی بر منافع است. رویا و تصوری، آمریکا را آمریکا کرد که توانست اوبامای سیاه پوست را راهی کاخ سفید نماید. ترامپ می خواهد پایان بخش مهمی از این رویا گردد.
آمریکا هویت تاریخی ندارد. این کشور می تواند بالقوه برای همه، سرزمین فرصت ها باشد. سرزمین مهاجران، قطعه جغرافیایی پهناوری است که بیش از اینکه به هویت تاریخی خود ببالد، به هویت تاریخ ساز خود بالیده است. بر خلاف بسیاری که تاریخ کوتاه آمریکا را یک نقیصه برای این کشور می دانند، از منظری این یک مزیت بوده است. دنیای آمریکایی نیز تا حدودی مدیون این مزیت خاص فرهنگی- تمدنی خویش است. عمده ساکنان مهاجر آمریکا، از کشورهای اروپایی بودند، اما این کشور شبیه هیچ یک از کشورهای اروپائی نبوده و نیست. در آمریکا، اوبامای افریقای تبار می تواند راهی کاخ سفید شود، اما در اروپا، تصور اینکه یک الجزایری تبار به الیزه راه یابد، همچنان دور از ذهن است. در دستیابی به هویت آمریکایی، تعلقات یا هویت تاریخی چندان رنگ ندارد. رسیدن به جایگاه سیاسی و اجتماعی بیش از هر چیز محصول تلاش است. جایگاه سیاسی و اجتماعی برژینسکی، البرایت، آرنولد شوارتزنگر  و... حاصل این بستر باز است. ترامپ نیز در حالی وارد کاخ سفید شده است که عموزاده های او در اروپایند. بر خلاف شوروی سابق، فارغ از عوامل تاثیرگذاری نظام آزاد اقتصادی، عدم فروپاشی آمریکا مدیون پویایی فرهنگی حاصل از جامعه باز بوده و می باشد. ترامپ با این فرهنگ و سرزمین بیگانه است. او نه معیار ها و چارچوپ اقتصاد آزاد جهانی را رعایت می کند و نه مدافع پویایی فرهنگ ناشی از پذیرش مهاجران است. ترامپ در دهکده جهانی که بیش از همه حاصل نظام سرمایه داری آمریکاست، یک انتخاب اشتباه است. انتخاب اشتباه را نباید مطلق گرفت. بنظر می رسد ترامپ نتواند روند حاکم بر نظام بین الملل را تغییر دهد. ترامپ اگر اصلاح نشود یا به سرنوشت کندی دچار شده و یا اگر دوام بیاورد، رئیس جمهور یک دوره ای آمریکا خواهد شد. در حالی که در فروریزی دیوار برلین، نقش محوری با آمریکا بود، ساختن دیوار مکزیک، بیش از هرچیز، به یک شوخی و طنز تلخ شبیه است. در نظام آزاد که قدرت سیال سرمایه، نقش تعیین کننده در آن دارد، پذیرش سپردن و ماندگاری سرنوشت آمریکا و از نگاهی جهان، به دست دیوانه ای که آمریکا را نه به پیش، بلکه به پس براند، سخت است.
نکته آنکه در این دوره گذر، باید محتاط بود. نباید واکنشی هیجانی و احساسی عمل کرد. هزینه های این دوره را حتی آمریکای پس از ترامپ نیز قبول نکرده و از آن عذرخواهی خواهد کرد. نباید برای ترامپ متحمل هزینه شد. در عین رعایت عزت، باید با حکمت به مصلحتی اندیشید که به راهکار عبور با کمترین هزینه از این دوران منجر گردد.
اما در مورد منع ورود ایرانیان و عدم محدودیت برای سعودی ها به آمریکا باید گفت، نگاه واشنگتن در تنظیم روابط خود با کشور ها، به رفتار دولت هاست. ریاض دوست و تهران دشمن است. آمریکا از ریاض هیچ صدای مرگی را نمی شنود. همانگونه که هدف تحریم های اقتصادی فشار به مردم برای دستیابی به اهداف خاص بوده و می باشد، هدف ممانعت از ورود ایرانیان به خاک آمریکا نیز فشار بر نظام ایران است.