مداحان ایرانی و قاب جنگ سوریه

نویسنده: آرش کریمی
دیپلماسی ایرانی: خوانندگان مذهبی، مداحان، جایگاه منحصر به فردی در چشم انداز سیاسی ایران دارند. آنها در اجتماعات مذهبی سخنرانی و مداحی می کنند به خصوص در طول ماه محرم، هنگامی که مسلمانان شیعه سوگوار شهادت امام سوم خود حسین (ع) هستند. مداحان به سرعت در حال تبدیل شدن به یک طبقه سیاسی قدرتمند هستند. تلاش های اخیر آنها حیاتی ترین دستور کار در جمهوری اسلامی ایران است تا انگیزه های مذهبی و معنوی به هزارن نفر از مبارزان شیعه در سوریه فرستاده شود.
به گفته محمد فراهانی رئیس سازمان بسیج مداحان، بسیاری از مداحان خواستار رفتن به سوریه هستند تا برای مبارزان شیعه مداحی کنند. فراهانی گفت که این مداحان در دمشق در مسجد سیده زینب و مسجد سیده رقیه برنامه اجرا کرده اند. فراهانی اشاره کرد که مداحانی که همراه با نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به سوریه سفر کرده اند مسئول عملیات خارجی این سازمان در عراق، سوریه و لبنان هستند. فراهانی مدعی است که حضور مداحان و مراسم آنها «قدرت و انگیزه» مبارزان را افزایش داده و «روحیه مبارزه» آنها را تقویت می کند. شنوندگان آنها افرادی منفعل نیستند بلکه در مراسم سینه زنی و زنجیرزنی شرکت می کنند و شعارهایی ریتم دار را سر می دهند.
استفاده از مداحان برای افزایش روحیه مبارزان نشان می دهد که تهران چگونه تلاش های جنگی خود را در سوریه شکل می دهد. این منطقه ژئوپلیتیک برای دفاع از رئیس جمهور سوریه بشار اسد، به خوبی پوشش داده شده است. سوریه قدیمی ترین متحد عرب ایران است و به مانند کریدوری برای حمایت ایران به همراه جنبش حزب الله در لبنان، عمل می کند. بدون در نظر گرفتن چنین دلایلی، تلاش های نظامی ایران در سوریه، بدون شک شامل شرایط مذهبی نیز می شود. علاوه بر این ها سه دهه قبل سوریه تنها کشور عربی بود که در طول جنگ تحمیلی هشت ساله از ایران حمایت کرد.
بنابراین جای تعجب ندارد که ایران یک کشور عمدتا شیعه، انتخاب کند که شکل جنگ در سوریه با شرایط مذهبی شیعه در ایران، هماهنگ باشد. مبارزان شیعه ایرانی و دیگر شیعیان در سوریه خود را «مدافعان حرم» می نامند به ویژه در دفاع از حرم سیده زینب. برای شیعیان زیارتگاه های اهل بیت پیامبر از نظر مذهبی و سیاسی از اهمیت بسیار بالایی برخوردار هستند. در مقابل این رفتار مورد قبول سنی ها نیست و اغلب قسم خورده اند که این مکان ها را از بین ببرند. رزمندگان ایرانی کشته شده در جنگ سوریه «شهید» نامیده می شوند و همان مقام و منزلتی را دارند که شهیدان جنگ ایران و عراق، یکی از خونین ترین جنگ های قرن بیستم، دارند. جنگی که هنوز بعد از گذشت 30 سال، هنوز نفوذ فراوانی در سیاست داخلی ایران دارد.
مفهوم ارسال اجراکنندگان برنامه ها برای بالا بردن روحیه نیروهای مستقر در خارج از کشور به ایران محدود نمی شود. به عنوان مثال سازمان ارائه خدمات برای تقویت روحیه نیروهای آمریکایی در خارج از کشور در سال 1941 تاسیس شد. هنرمندانی مانند باب هوپ در جنگ جهانی دوم و استفان کولبرت در عراق در سال 2010 از این نمونه ها هستند. این هنرمندان شوخ طبعی های ملایم خود را برای سربازان هدیه می بردند اما این نوع برنامه ها به طور ویژه با اهداف مذهبی جمهوری اسلامی در جنگ داخلی سوریه در تضاد هستند. در عوض بسیاری از مبارزان به دنبال مبلغانی مذهبی هستند که روی عقاید آنها در انتخاب راهی که هزاران مایل از خانه دورشان کرده است، تاکید کنند.
مداحان مذهبی ایران با داستان هایی از ایثار و شهادت اهل بیت پیامبر به سادگی هشدار می دهند که چه اتفاقاتی خواهد افتاد اگر دولت سوریه از هم فروبپاشد: در وهله اول، اسلام گراهای سنی، شیعیان را نابود خواهند کرد. علوی ها و دیگر اقلیت ها در جوار زیارتگاه ها از بین خواهند رفت. فراهانی مخالفان رژیم سوریه را تکفیری ها می نامد ـ مسلمانانی که دیگر مسلمانان را مرتد می دانند ـ و می گوید که او معتقد است مداحان «تاثیر مثبتی در جهاد» علیه آنها خواهند داشت.
فراهانی همچنین می گوید که تلاش مداحان مذهبی در سوریه داوطلبانه است. هیچ کس آنها را وادار به رفتن به سوریه نکرده است. رهبر معظم ایران، آیت الله خامنه ای، مداحان را تشویق می کند که نقش بزرگتری در سوریه و در ایران بازی کنند. «مداحانی که برای دفاع از حرم مداحی می کنند کار بسیار ارزشمندی انجام می دهند و شکی در آن نیست.» آیت الله خامنه ای در سخنرانی خود در جمع مداحان مذهبی گفت: «علاوه بر این کار مهم تری نیز وجود دارد و آن تقویت اعتقادات جوانان است. دشمن در حال کار روی اعتقاد به اسلام، اعتقاد به اثربخشی نظام اسلامی و اعتقاد به ادامه یک سیستم اسلامی است.»
سعید حدادیان یکی از مداحان اهل بیت نامیده می شود. سفر او در ماه ژانویه به سوریه، رسانه های ایران را شگفت زده کرد. او اولین مداح مذهبی نبود که به سوریه سفر می کرد اما انتشار عکس هایی از او در حالی که لباس نظامی پوشیده بود و پخش ویدیویی از او در حال مداحی برای مدافعان حرم، آغازگر دوره جدیدی برای مداحان بود. با افزایش نفوذ سیاسی آنها و عدم وجود پایانی برای جنگ داخلی سوریه، به نظر می رسد که نقش آنها در جنگ سوریه همچنان افزایش پیدا کند.

منبع: المانیتور/ مترجم: روزبه آرش

انتشار اولیه: پنج شنبه 4 آذر 1395 / انتشار مجدد: شنبه 20 آذر 1395