شرق ترکیه، شبیه جنگ داخلی است

دیپلماسی ایرانی: برای ششمین سال است که دیپلماسی ایرانی یادداشت های سرکیس نعوم را که در پی دیدارش با مقام های فعلی و سابق امریکایی نوشته است، منتشر می کند. امسال نیز بر اساس همان رویه دیپلماسی ایرانی تلاش دارد این یادداشت ها را ترجمه و منتشر کند. با این تفاوت که از لحاظ زمانی تلاش می شود نزدیک تر به زمان انتشار آن در روزنامه مرجع یعنی روزنامه النهار باشد و کاربردی ترین آنها در این جا انتخاب و منتشر شود. اهمیت این یادداشت ها در این است که به روز هستند و مطابق با تحولات جاری در منطقه تهیه شده اند و در آنها نکاتی مشاهده می شود که برای خوانندگان می تواند جذاب باشند. در این جا قسمت چهل و یکم آن را می خوانید: با یکی از بارزترین "ترک های" مقیم نیویورک، یکی از کسانی که به من می گفت آن چه در شرق ترکیه رخ می دهد، یک جنگ داخلی (با کردها) است، دیدار کردم. او گفت: «شاید بتوانیم آن چه در شرق کشور می گذرد را شبیه جنگ داخلی بدانیم. اما بر خلاف انتظارها گسترش نیافته و به دیگر انحای ترکیه نرسیده است. دولت و ارتش و ملت همگی با قدرت علیه کردها و ترورییست های "حزب کارگران کردستان P.K.K می جنگند. به این دلیل که دمیرتاش، رئیس "حزب خلق دموکراتیک" در انتخابات یکی مانده به آخر توانست حدود 50 نماینده از حزب خود را به مجلس بفرستد. او برد نه برای این که کرد است بلکه برای این که توانست فضای رای گیری را به سود خود گسترش دهد و هر کس به اسم او یا با پیوستن به او توانست نامزد شود از جمله لیبرال های ترک. این مساله توانست به او کمک کند. اما آن چه دمرتاش "بعد از این که سرش گنده شد"، کرد خیال پردازی های بسیاری بود که در راستای آن با P.K.K نشست و برخواست کرد، بعد از آن مواضع تندی گرفت. به این ترتیب جنگ با کردها از سر گرفته شد به خصوص بعد از این که حزبشان P.K.K یک گروه تروریستی اعلام شد. ترکیه در برابر هیچ تروریسمی ساکت نمی نشیند و این مساله ادامه خواهد یافت، شاید این مساله به درد اردوغان خورد به خصوص که ملت ترکیه پیروزی کردها را نمی پذیرند.»

پرسیدم: «نظرت درباره تروریسم غیر کردی چیست؟ حرف های بسیاری در جلسات بسته منطقه ای و بین المللی زده می شود مبنی بر این که ترکیه به همراه آن قطر و عربستان سعودی سهم مستقیم یا به نوعی غیرمستقیم در کمک به سازمان های تروریستی مثل داعش و النصره داشته اند. وقتی که تروریست ها لبنانی های شیعه را که از عتبات مقدسه در عراق می آمدند، در سوریه ربودند آنها را به اعزاز و شهرهای دیگر خیلی نزدیک به مرز ترکیه منتقل کردند. روزنامه نگاران لبنانی که از ترکیه دیدن می کردند به چشم خود می دیدند که چه روابط نزدیکی میان ترک ها با آدم رباها وجود دارد. می دیدند که توسط ترکیه آدم رباها درمان می شوند یا زخمی هایشان معالجه می شوند و آزادانه نیازهای آنها از ترکیه تامین می شود. به این چه می گویند؟»  جواب داد: «همه افرادی که علیه حکومت سوریه می جنگند تروریست یا وابسته به داعش و النصره نیستند. ترکیه به هیچ وجه با آنها تعامل نمی کند، و به هیچ کدام از مبارزان آنها کمک نمی کند. "احرار الشام" و افرادی مثل آنها تروریست نیستند و با آنها تعامل می شود. ما تصمیم گرفته ایم در برابر تروریسم بایستیم و قاطعانه با آن بجنگیم.»

پرسیدم: «نظرت درباره منطقه امن یا منطقه پرواز ممنوع که ترکیه همیشه خواهان اعمال آن در سوریه است، چیست؟ آیا همچنین چنین چیزی را مطالبه می کنید؟ آیا ترکیه عملیات نظامی انجام خواهد داد تا این طرح را پیاده کند؟» جواب داد: «همچنان ترکیه چنین چیزی را طلب می کند. اما اجرای چنین تصمیمی باید بعد از اجماع صورت بگیرد و همه در تشکیل آن کمک کنند. مثل "پیمان بین المللی مبارزه با تروریسم" که امریکا رهبری اجرای آن را بر عهده گرفته است.»

پرسیدم: «نظرت درباره روسیه و اختلافش با ترکیه بر سر سرنگونی جنگنده روسی که حریم هوایی ترکیه را نقض کرد، چیست؟» جواب داد: «حادثه ای که منجر به سقوط جنگنده روسی و کشته شدن خلبان آن شد، کاری بود که نهاد ترکیه و پیمان آتلانتیک شمالی انجام دادند. همه چیز با تمامی ادله های موجود روشن است، جنگنده روسیه حریم هوایی ترکیه را نقض کرد. این اولین باری نبود که چنین اتفاقی می افتاد. ترکیه نمی تواند در برابر نقض تمامیت ارضی اش سکوت کند. البته روسیه تصمیم هایی گرفت، اما نتوانست خیلی کار زیادی بکند برای این که توافقات قانونی میان دو کشور وجود دارد که نمی توان جز با پرداخت هزینه های مضاعف آنها را نقض کرد.»

بعد از آن موضوع حسابی که امریکا روی ترکیه یا اردوغان اسلام گرا کرد و از او برای تضعیف اسلام گراهای تندروی عرب حمایت کرد، صحبت شد. گفتم که بعد از مدتی امید بسیاری ها در این زمینه از بین رفت، در راس آنها سوری ها که ترکیه به آنها کمک های بسیاری برای رویارویی با رئیس جمهور بشار اسد و حکومت او می کرد، ترکیه ای که مواضعی سرسختانه و قوی و تهدیدآمیز و غیرقابل بازگشت علیه بشار اسد داشت.

سپس گفتم: «به نظر می رسد بر اساس آن چه در رسانه های ترکی و جهانی می آید که اردوغان آزادی ها و دموکراسی در کشور و همچنین سکولاریسم را زیر پا گذاشته است.» جواب داد: «در ایراد چنین اتهام هایی خیلی مبالغه شده است.» بعد پرسید: «به نظرت چه بر سر سوریه می آید؟»

جواب دادم: «به نظرم مذاکرات هدفمندی که برای رسیدن به تفاهم سیاسی برای حل بحران سوریه آغاز شده است برای مدت طولانی ادامه خواهد داشت. در این مدت سوریه شاهد تجزیه واقعی خواهد بود.»

نظر داد: «به نظر ما تشکیل کشور علوی در سوریه نمی تواند به حیات ادامه دهد. چه بر سر مسیحی ها و کلدانی ها و آشوری ها در عراق و سوریه می آید؟ بر سر مسیحی های عراق چه پیش خواهد آمد؟»

جواب دادم: «در عراق که تمام شدند، متاسفانه در سوریه هم در مسیر پایان هستند. اما در لبنان همچنان قدرت آن را دارند که اگر مدبر باشند نقش خود را حفظ کنند و پلی مستمر میان سنی و شیعه لبنان باشند.»

بعد پرسیدم: «نظرت درباره روابط ترکیه و ایران چیست؟» جواب داد: «در امور بسیاری با هم اختلاف دارند. اما ترکیه تصمیم به نجنگیدن با ایران گرفته است. ایران هم همین تصمیم را دارد. تعاملات تجاری میان آنها پابرجا است و همچنین همکاری های لازم میانشان برقرار است. ما از سال 1639 با ایران نجنگیده ایم. قبل از آن خیلی با آن جنگیدیم.»

ادامه دارد...