ناامیدی از مذاکره با کابینه تندروی اسرائیل

نویسنده: بن کاسپیت

دیپلماسی ایرانی: پس از توقف مذاکرات با اسحاق هرتزوگ، رهبر حزب مخالف کار در اسرائیل و ورود حزب اسرائیل بیتنا به رهبری آویگدور لیبرمن به کابینه  در مقام وزیر دفاع، بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل با عبدالفتاح السیسی، رئیس جمهوی مصر، تماس تلفنی گرفت. به عنوان یک یادآوری، این نکته بر کسی پوشیده نیست که لیبرمن (حداقل در حال حاضر) یکی از تندرو ترین سیاستمداران جناح راست به شمار می رود.

نتانیاهو در شرایطی با السیسی تماس گرفته که قاهره شدیدا از نخست وزیر اسرائیل دلخور است. عبدالفتاح السیسی پیش از پیوستن لیبرمن به کابینه نتانیاهو، امیدوار بود که اسحاق هرتزوگ میانه رو به کابینه اسرائیل بپیوندند و به همین دلیل همسو با تلاش های بین المللی آستین های خود را برای آغاز مجدد مذاکرات صلح با حمایت ۲۴ عضو کنست بالا زده بود.

بنیامین نتانیاهو که روابط نزدیک و اتحاد امنیتی بی سابقه ای را با السیسی ایجاد کرده، متوجه شد که رئیس جمهوری مصر از این که او به تمام توافق ها و وعده های خود که در چند ماه اخیر مطرح کرده، پشت پا زده بسیار خشمگین است. یک منبع مطلع و بسیار نزدیک که از محتوای مکالمات نتانیاهو و السیسی مطلع است، به المانتیور گفته است که نتانیاهو در تماس با رئیس جمهوری مصر گفته است: «تمام آنچه که گفته ام همچنان به قوت خود باقی است» و زمانی که السیسی پرسیده چگونه تحقق این توافق ها و وعده ها با انتصاب شخص تندرویی چون آویگدور لیبرمن ممکن است، نتانیاهو پاسخ داده: «با او صحبت کرده ام و او از این مسائل مطلع است.»

به گفته یک منبع مطلع سیاسی به روزنامه هاآرتص، نزدیک به ۱۰ روز پیش، یواف گالانت، وزیر مسکن اسرائیل، در گفت وگویی محرمانه با یکی دیگر از رهبران صهیونیستی در نیویورک گفته بود: «سیاست دولت ساخت و ساز در کرانه باختری رود اردن نیست.» بنابراین، برای نخستین بار یک وزیر اسرائیلی به این توقف شهرک سازی اعتراف می کند، ساخت و سازهایی که در مناطق غربی در دست انجام بود.

به گفته دیپلمات های غربی، نتانیاهو یک تعهد دوجانبه به السیسی داده است: یکی انجام اقداماتی که نشان دهنده تعهد اسرائیل به طرح تشکیل دو دولت است و دیگری، به رسمیت شناختن طرح ۲۰۰۲ اعراب به عنوان اساسی برای مذاکرات صلح، با تغییرات مورد نیاز.

این تعهد یک روی دوم هم دارد که به گفته نتانیاهو همچنان معتبر است: این که مصری ها خود متعهد شده اند به همراه دیگر کشورهای عربی، کنفرانس بین المللی را در قاهره تشکیل دهند که گامی بلند برای آغاز مجدد مذاکرات صلح خواهد بود. این کنفرانس احتمالا مذاکرات دوجانبه میان اسرائیلی ها و فلسطینی ها را تجدید کرده و طرح صلح اعراب را بار دیگر در دستور کار قرار می دهد.

از زمانی که طرح صلح اعراب بر روی میز قرار گرفت، این برای نخستین بار است که دولت های عربی تمایل نشان می دهند گام هایی را در مسیر عادی سازی روابط با اسرائیل برداشته و همزمان بدون انتظار برای نتیجه گیری از مذاکرات، وارد گفت و گو ها شوند. (به نظر می رسد) این پیشرفت جدی بیانگر آغاز عادی سازی روابط میان اسرائیل و عربستان سعودی است و احتمالا هر گامی که اسرائیل بردارد با پاسخ مناسبی از طرف اعراب مواجه خواهد شد.

با این حال، اجازه دهید فراموش نکنیم که این طرح ها، در این مرحله، تنها بر روی کاغذ هستند. نتانیاهو در گذشته هم به افراد بسیاری، وعده های زیادی داده اما هرگز به آن ها عمل نکرده است. تقریبا مشابه همین طرح مصر را سعودی ها دو سال پیش پیشنهاد کردند که نتانیاهو آن را نادیده گرفت. اما (به نظر می رسد) حال که پای مصر و عبدالفتاح السیسی در میان است نتانیاهو تلاش دارد تا کاری انجام دهد. البته این نتانیاهو نیست که تغییر کرده، این واقعیت های موجود است که او را مجبور به این کار کرده است. تلاش های بین المللی و طرح فرانسه، نگرانی از کارهای (ضداسرائیلی) که ممکن است باراک اوباما در فاصله میان انتخابات ریاست جمهوری در ماه نوامب رو ادای سوگند رئیس جمهوری جدید انجام دهد، همگی نتانیاهو را مجبور کرده که برای حفظ بقا در شرایط دشوار، (حداقل در ظاهر) به دنبال مذاکرات و نشان دادن پیشرفت هایی در مذاکرات صلح باشد.

مساله دیگری که کار را برای نتانیاهو دشوار می کند، انتشار طرحی موسوم به «برنامه دفاع فراگیر برای صلح در خاورمیانه» است. گفته شده، کار شناسان اسرائیلی و آمریکایی بسیاری در ماه های اخیر با پشتکار زیاد برای این طرح کار کرده اند. این افراد همچنین با منابع مطلع و مرتبط از جمله مصری ها، فلسطینی‎ ها و اردنی ها مشورت کرده اند. این طرح قرار است در یک کنفرانس خبری ویژه با حضور نویسندگان آن مطرح شود. از طرف اسرائیلی ها افرادی چون ژنرال سابق گادی شامنی، رئیس سابق فرماندهی مرکزی، و آمنون رشف، فرماندهان ارشد امنیتی سابق حضور دارند. از طرف آمریکایی ها نیز ایلان گولدنبرگ، که در مذاکرات صلح ۱۴-۲۰۱۳ شرکت داشت، و جان آلن یکی از اعضای تیم سابق جان کری در مذاکرات صلح خاورمیانه حضور دارند.

گفته می شود در مراحل اولیه تدوین این طرح موشه یعالون، وزیر دفاع وقت اسرائیل، به کار شناسان و فرماندهان اسرائیلی دستور داده بود که با کار شناسان آمریکایی همکاری نکنند، نظرات خود را اعلام نکرده و در تبادل نظر ها مشارکت نکنند. آن ها تنها مجاز بودند که در جلسات گوش کنند. گفته می شود جان آلن ماه ها برای تدوین طرحی جامع تلاش کرد، طرحی که سرویس اطلاعاتی اسرائیل آن را رد کرد. تا آن زمان آمریکایی ها قانع شدند که سازمان اطلاعات و ماموران ارشد این سازمان با طرح پیشنهادی موافق هستند اما این سیاستمداران و تصمیم ‎ سازان در تل آویو به رهبری نتانیاهو هستند که آنان را از ابراز عقیده منع کرده اند. این در حالی است بود که آلن با فلسطینی ها و اردنی ها به توافق های بسیاری دست یافته است. به عنوان مثال، اردنی ها موافقت کرده اند که برای ایجاد یک فرودگاه در سرزمین های فلسطینی همکاری داشته باشند.

حال (به رغم مخالفت و نارضایتی نتانیاهو و تیم او) این برنامه قرار است به زودی منتشر شود. این در حالی است که علاوه بر حمایت جامعه جهانی، افکار عمومی اسرائیل نیز احتمالا از این طرح حمایت خواهد کرد و انتظار از دولت نتانیاهو این خواهد بود که این طرح را اجرا کند. اما اجرایی شدن این طرح توسط کابینه به شدت راست افراطی نتانیاهو چگونه ممکن است؟ این مشکلی است که نخست وزیر اسرائیل در حال حاضر با آن روبه روست.

منبع: المانیتور/ ترجمه: تحریریه دیپلماسی ایرانی/ ۳۰

انتشار اولیه: جمعه 14 خرداد 1395 / انتشار مجدد: چهارشنبه 26 خرداد 1395