«مودی» در سفر به تهران به دنبال چیست؟

 

به گزارش «تابناک»، همزمان با سفر نخست وزیر هند به تهران، مطبوعات و رسانه های هندی و همچنین شمار زیادی از دیگر رسانه های بین المللی، توجه زیادی به این سفر نشان داده و درباره آن به تحلیل و گمانه زنی پرداخته اند. از اهمیت انجام این سفر گرفته تا دستور کارهای اصلی مطرح در آن، همگی موضوعاتی است که در این چارچوب مورد توجه قرار گرفته است.

 

«بی بی سی» در یک گزارش تحلیلی که در این زمینه منتشر کرده، می نویسد روابط ایران و هند همواره چند وجهی و پیچیده بوده است. دو کشور، دارای پیوندهای فرهنگی و زبانی چند سده ای هستند و در دوران مدرن نیز روابط آن ها بیشتر اقتصادی و استراتژیک بوده است. 

 

تا سال 2011- 2012، ایران دومین تأمین کننده بزرگ نفت هند بود. افزون بر این، با توجه به قرار گرفتن ایران در منطقه استراتژیک خلیج فارس، این کشور به عنوان یک مسیر تجاری جایگزین به سمت افغانستان و آسیای مرکزی در نظر گرفته شود. 

 

در مقابل، هند پس از ایران، دومین جمعیت شیعه بزرگ در دنیا را دارد و نفوذ ایران بر این جمعیت 45 میلیون نفری شیعه، مهم و قابل توجه ارزیابی می شود. علاوه بر این، با توجه به حصول توافق هسته ای و رفع تحریم ها، ایران به عنوان یک فرصت سرمایه گذاری بزرگ برای شرکت های هندی در نظر گرفته می شود. 

 

با این وجود، در پی وضع تحریم های بین المللی علیه ایران در موضوع هسته ای، روابط دو کشور دستخوش عقب گردهایی شد. به موازات نزدیک تر شدن روابط دولت هند با آمریکا، روابط این کشور با ایران در درجه دوم اهمیت قرار گرفت و همین امر، اسباب نارضایتی ایران را فراهم کرد. افزون بر این، در سال 2009 و زمانی که هند در آژانس بین المللی انرژی اتمی علیه ایران رأی داد، این امر اسباب نارضایتی ایرانی ها را فراهم کرد. همچنین فشارهای آمریکا سبب شد هند واردات نفت خود از ایران را به شدت کاهش دهد.

 

به هر حال، تمرکز مودی در دو سال اول نخست وزیری اش بیشتر بر کشورهای مجاور و همچنین کشورهای حوزه اقیانوس هند بوده است. این در حالی است که روابط با آمریکا و غرب نیز همچون گذشته از اولویت برخوردار بوده است. به اعتقاد برخی تحلیلگران، این حس در هند وجود دارد که این کشور باید بیش از گذشته به روابط با کشورهای اسلامی بها بدهد و سفرهای مودی به عربستان، امارات، اکنون ایران و سپس قطر نیز در همین راستا ارزیابی می شود.

 

زمانی که تحریم های بین المللی برقرار بود، هند نمی توانست پول نفت وارداتی از ایران را پرداخت کند و به همین دلیل، هنوز مبلغ قابل توجهی به ایران بدهکار است. البته روز گذشته اعلام شد که در آستانه سفر مودی، هند 750 میلیون دلار از بدهی خود را به ایران پرداخت کرده است.

 

علاوه بر موارد فوق، باید اشاره کرد که هند، از اینکه چین در دوره پس از تحریم ها درصدد توسعه روابط اقتصادی هرچه بیشتر با ایران است، آگاهی دارد. شی جین پینگ، رئیس جمهور چین، در ماه ژانویه به ایران سفر کرد و در حال حاضر، پکن بزرگترین شریک تجاری ایران است. به همین دلیل، هند می خواهد در این زمینه از چین عقب نماند.

 

از جمله دیگر اهداف سفر مودی، موضوع افغانستان است. به موازات بدتر شدن شرایط امنیتی در افغانستان، هند به دنبال راه هایی جهت تقویت نفوذ خود در این کشور به منظور مقابله با نفوذ رقیب خود، یعنی پاکستان است. با توجه به اینکه مسیر زمینی هند به افغانستان از طریق پاکستان قابل دسترسی نیست، دهلی برای توسعه روابط تجاری خود با افغانستان به ایران متوسل شده است. 

 

باید اشاره کرد که هند تاکنون مبلغ 150 میلیون دلار برای توسعه بندر چابهار در جنوب شرقی ایران هزینه کرده و امیدوار است که این بندر بتواند یک مسیر ترانزیتی به افغانستان در اختیارش قرار دهد. افزون بر این، هند قصد دارد در آینده گاز طبیعی را از آسیای مرکزی به افغانستان انتقال دهد. پروژه چابهار همچنین می تواند دسترسی دریایی به افغانستان را در اختیار هند قرار دهد. 

 

به هر حال، با توجه به مجموعه این ملاحظات، مودی در سفر خود به تهران قصد دارد از شرایط جدید شکل گرفته پیرامون ایران در دوره پس از تحریم ها استفاده کرده و روابط کشورش با ایران را بهبود و تعمیق ببخشد.