چرا بانک‌های اروپایی حاضر به همکاری با ایران نیستند؟

نویسنده: باربارا اسلاوین 

دیپلماسی ایرانی: بزرگترین بانک ایران مایل است که بار دیگر پیوندهای خود با بانک های مهم اروپایی را برقرار کند، اما تنها موسسات مالی و چک هستند که مشتاق بازگشت به بازار ایران پس از توافق هسته ای و در دوران رفع تحریم ها هستند.

مصطفی بهشتی، مدیر اجرایی بانک پاسارگاد در حاشیه کنفرانس زوریخ در گفتگو با خبرنگار المانیتور عدم تمایل بانک های بزرگ اروپایی به همکاری با ایران را در ارتباط با میلیاردها دلار جریمه ای دانسته است که در دوران پیش از رفع تحریم ها از سوی وزارت دادگستری آمریکا به آنها تحمیل شده بود. وی پیشنهاد داده است که اداره کنترل دارایی های خارجی وزارت خزانه داری آمریکا می تواند به این بانک ها تضمین دهد که همکاری با ایران هیچ گونه منع قانونی ندارد.

مقامات ایرانی بارها از دریافت ناچیز و کند منافع حاصل از توافق و رفع تحریم ها گلایه کرده اند. یکی از مهم ترین موانع در این مسیر، دشواری دسترسی مجدد ایران به سیستم مالی بین المللی است.

به گفته بهشتی تحریم ها بانک های ایرانی را ضعیف کرده و تامین مالی امور تجاری به ناچار از روش های پیچیده دیگر صورت می گرفت. سهم بانک پاسارگاد که در سال های 2011 و 2012، 11 میلیارد از حجم مبادلات تجاری را پوشش می داده، در سال های تحریم به تنها یک میلیارد دلار رسیده است.

به گفته وی باید به بانک ها اجازه داده شود که امور مالی را در دست بگیرند و فعالیت های آنها به راحتی قابل رصد و ردیابی است.

به گفته این مقام بانک خصوصی پاسارگاد، این بانک در این دوره فعالیت خود را با احتیاز کامل انجام داده و همواره دقت می شده است که هیچ یک ازطرفین مبادلات مالی در لیست تحریم ها قرار نداشته و تبادلات مالی مربوط به اموری نباشد که به هر دلیل ممنوع شده اند. به عقیده وی چنین فعالیت هایی در بردارنده هیچ ریسک و خطری نیست.

مقامات آمریکایی همچنین از عدم دسترسی مستقیم خود به سیستم مالی آمریکا گلایه کرده و معتقدند که این محرومیت مانع از دسترسی آنها به میلیاردها دلار از درآمدهای نفتی بلوکه شده آنها در بانک های آسیایی می شود.

به گفته جورج کلینفلد، وکیل و کارشناس امور تحریم، دفتر کنترل دارایی های وزارت خزانه داری آمریکا می تواند با صدور مجوزی اجازه استفاده موردی از دلار که باعث مبادله سرمایه از موسسات آمریکایی به ایران نمی شود را بدهد.

کلینفلد عدم رغبت بانک های بزرگ اروپایی به همکاری با ایران را بیش از آنکه مربوط به ترس از جریمه شدن بداند، به تحریم های آمریکا و منع ورود شهروندان آمریکایی به هرگونه تجارت با ایران مرتبط می داند.

در این میان دولت اوباما مدعی است که به همه تهعدات خود طبق برجام پایبند بوده است. جرت بلانک، هماهنگ کننده ارشد وزارت خارجه آمریکا در امور اجرای برجام نیز معتقد است: «ما در حال حرکت به سمت جلو هستیم. اما آمریکا نمی تواند به این بانک ها دستور دهد که وارد فعالیت هایی شوند که آن را پر ریسک می داند.»

طبق برنامه ریزی ها اقتصاد ایران باید در سال جاری ۵-۴ درصد رشد داشته باشد. این نرخ رشد، در صورت تحقق بالاترین نرخ رشد اقتصادی منطقه خواهد بود. بانک های ایرانی هم اکنون با مبالغ هنگفتی وام های معوقه رو به رو هستند که میراث دولت قبلی جمهوری اسلامی در دوران اوج قیمت نفت است.

به گفته مدیر اجرایی بانک پاسارگاد بازپس گیری این وام ها در دستور کار قرار گرفته است و بانک مرکزی نیز از موسسات مالی ایران خواسته است که 13 درصد از سپرده های خود را در بانک مرکزی با نرخ بهره 1 درصد نگاه دارند. این در حالیست که بانک ها همچنان موظفند به سپرده گذاران خود با نرخ بهره 2 رقمی سود پرداخت کنند. اگر چه این مورد بر خلاف میل بانکداران است، اما می تواند گامی موثر برای تضمین سلامتی سیستم یانکی ایران در آینده باشد.

منبع: المانیتور / ترجمه: تحریریه دیپلماسی ایرانی/ ۲۵