بازهم «اس _٣٠٠» بازهم بدقولی روس‌ها

وقتی که پای روسیه در میان باشد، دولت ایران به صبور ترین و خوشبین ترین دولت های دنیا تبدیل می شود. در مورد برخورد با روسیه تفاوت چندانی میان دولت های اصلاح طلب، اصولگرا یا اعتدالی در ایران وجود ندارد، تمام دولت ها با روس ها قرارداد های مهم امضا می کنند و همه در مقابل بازی های روسی صبوری به خرج می دهند.

ابرقدرت سابق شرقی اما بازی های سودجویانه ای در خاورمیانه می کند؛ ٢٨ بهمن، خبرگزاری رسمی روسیه، اسپوتنیک، گزارش داد سامانه اس_٣٠٠ تا فردا به ایران تحویل داده می شود، در سال های گذشته این اولین بار بود که وعده تحویل این سامانه موشکی به آینده ای بعید موکول نشده بود. تقریبا تمامی رسانه های ایران این گزارش را منتشر کردند؛ اما یک روز بعد این خبر تکذیب شد.

تحویل سامانه ای که قرار بود ٢٩ بهمن ماه یعنی سه هفته پیش در ایران باشد، باز به آینده ای بعید موکول شده است؛ شهریور یا شاید مهر ماه، کلمه «یا» در قول و قرار های روسیه و ایران نقشی کلیدی بازی می کند؛ حضور این حرف ربط نشان می دهد که به این زودی ها خبری از تحویل سامانه اس_٣٠٠ نیست.

سرگئی چمیزوف، رئیس شرکت روستک اعلام کرده انتقال اولین سامانه دفاعی موشکی اس_٣٠٠ به ایران در ماه آگوست یا سپتامبر انجام خواهد شد. چمیزوف به روزنامه وال استریت ژورنال گفته: من فکر می کنم تا پایان سال (میلادی) سامانه اس_٣٠٠ را به ایران تحویل دهیم. تحویل اولین سامانه نیز در ماه آگوست یا سپتامبر انجام خواهد شد.

چمیزوف به وال استریت ژورنال گفته است سیستمی که قرار است به ایران تحویل داده شود، از نوع اس- ۳۰۰ پی ام یو۱ خواهد بود و این مدل پس از آن دیگر تولید نخواهد شد. کمپانی روستک در مقام یک کمپانی دولتی، یکی از بزرگ ترین سازندگان تسلیحات در روسیه به شمار می آید.

اما نکته ای که این بار بدقولی روس ها را از دفعات پیش متمایز می کند، این است که سه هفته پیش پس از انتشار خبر تحویل اس_٣٠٠ به ایران، روزنامه های رژیم اسرائیل مدعی شدند مدارکی به روسیه ارائه شده که مسکو همچنان از دادن سامانه های دفاع هوایی اس- ۳۰۰ به ایران خودداری می کند.

جروزالم پست در شماره هفدهم اسفند و معاریو در شماره پانزدهم اسفند، این خبرها را با استناد به گزارش منتشره روزهای گذشته در روزنامه کویتی الجریده بازنشر کرده اند. این گزارش ها مدعی شدند ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه، با هدف «تنبیه» تهران، شخصا تصمیم تعلیق ارسال اس- ۳۰۰ به ایران را اتخاذ کرده است. براساس این گزارش ها، رژیم اسرائیل مدارکی قطعی به روسیه داده که نشان دهنده انتقال تجهیزات پیشرفته ساخت روسیه به حزب الله از طریق ایران است.

٨ سال بدقولی
سال ٢٠٠٧ بود که قراردادی به ارزش ۸۰۰ میلیون دلار برای فروش پنج سیستم اس_٣٠٠ از سوی روسیه به ایران امضا شد؛ بدون اینکه موشکی به ایران تحویل داده شود. سال ٢٠١٠ دمیتری مدودف رئیس جمهور پیشین روسیه در اوج تحریم ها و تهدیدات غرب علیه ایران، اعلام کرد در راستای اجرای قطع نامه ۱۹۲۹ شورای امنیت، فروش هرگونه موشک و جنگ افزارهای دیگری چون تانک های جنگی، خودروهای زرهی، ادوات توپخانه ای کالیبربالا، کشتی ها و هواپیما و هلیکوپترهای نظامی به ایران ممنوع است و درواقع ایران را در اوج فشار های بین المللی تنها گذاشت. ایران درخواست غرامت چهار میلیارددلاری را به دیوان بین المللی داوری فرستاد، روس ها در تلاش برای صرف نظرکردن ایران از درخواست غرامت، سیستم تور ام-۱ را به جای آن پیشنهاد دادند که توسط ایران رد شد.

البته سامانه اس_٣٠٠ سامانه چندان عجیب و پیچیده ای نیست؛ روس ها اولین بار ٣٧ سال پیش یعنی در سال ١٣٥٧ از این سامانه استفاده عملیاتی کردند؛ این سامانه بیشتر کاربرد دفاعی دارد. اس_٣٠٠، یک سامانه موشکی زمین به هوای دوربرد و خودکششی با قابلیت استفاده در تمامی ارتفاع هاست و درواقع نوع تکمیلی سامانه پدافندی ارتفاع بالای اس٢٠٠ به شمار می رود.
این سامانه اواخر دهه ۱۹۷۰ توسط شرکت همکاری های صنعتی آلماز برای نیروی دفاع هوایی شوروی ساخته شد. مدل های مختلف این موشک در سازمان ناتو با نام های سام ۱۰، سام ۱۲ و سام ٢٠ شناخته می شوند.

۲۴ فروردین ماه ۹۴ هم زمان با سفر علی شمخانی به روسیه و در اوج گفت وگوهای هسته ای میان ایران و غرب، خبرگزاری روسی اینترفکس خبر داد ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور این کشور، فرمانی را امضا کرده که در آن ممنوعیت تحویل سامانه ضدهوایی اس- ۳۰۰ به ایران از خاک روسیه یا از راه حریم هوایی و دریایی روسیه برداشته می شود. این اقدام واکنش های رسانه ای زیادی در داخل و خارج از کشور به دنبال داشت.

لغو تحریم فروش اس_٣٠٠ در اوج مذاکرات هسته ای ایران و غرب و حساسیت های کنگره آمریکا حلقه ا ی به هم پیوسته با دیگر تحولات در روابط خارجی روسیه بود. روسیه به دلیل مسائل اوکراین، تحت تحریم های بین المللی قرار داشت و عملا از اس_٣٠٠ به عنوان برگ برنده ای در مقابل غرب استفاده کرد. مسئله ای که همان زمان با واکنش باراک اوباما رئیس جمهوری آمریکا مواجه شد. اوباما در توییتر خود نوشت: من در سال ٢٠٠٩ از ولادیمیر پوتین که آن زمان نخست وزیر روسیه بود خواستم تا تحویل این موشک ها به ایران را پنج سال به تعویق بیندازد و الان از اینکه آنها این کار را واقعا این همه به تعویق انداخته اند، شوکه شده ام. اوباما دلیل تعجب خود را مرتبط نبودن تحریم ها به فروش این تسلیحات به ایران دانست و گفت: واقعا تعجب می کنم که با وجود اینکه تحریم ها از فروش این تسلیحات تدافعی ممانعت نمی کرد، آنها این کار را این همه به تأخیر انداختند خصوصا اینکه اقتصاد روسیه تحت فشار است و این موضوع می توانست یک معامله قابل توجه برای روس ها باشد.

نکته قابل توجه در بدقولی اخیر روس ها این است که روسیه همواره ادعای حمایت از ایران را داشته و مهم ترین طرف قرارداد های کلان با ایران بوده است.

براساس گزارش های اخیر روسیه این بار به خاطر رژیم اسرائیل، بزرگ ترین دشمن ایران در دنیا، واگذاری اس_٣٠٠ را به تأخیر می اندازد و درواقع توان نظامی و قدرت ملی ایران را به قمار با دولت راست گرا و تندروی اسرائیل برده است.

آیا باز هم ایران باید در مقابل روس ها صبوری و خوشبینی به خرج دهد؟

سرگئی چمیزوف، رئیس شرکت تسلیحاتی روستک روز گذشته گفته ایران همچنین خواستار خرید «فهرست بلندی» از تجهیزات نظامی ساخت این شرکت و روسیه است!