عربستان درصدد خودکشی سیاسی

دیپلماسی ایرانی: وقتی که روز پنج شنبه شب استفان دی میستورا، نماینده سازمان ملل در امور سوریه اعلام کرد، مذاکرات ژنو به طور موقت تعلیق خواهد شد و احتمالا سه هفته دیگر آن را برگزار خواهد کرد، بسیاری حدس زدند که مذاکرات به بن بست رسیده و تحولی جدید در شرف وقوع است. البته تحول جدید را در ابتدا ارتش سوریه رقم زد. پیشروی های ارتش سوریه با کمک نیروهای حزب الله و حمایت نیروی هوایی روسیه سبب شد تا نیروهای وفادار به بشار اسد بعد از سه سال به مرز ترکیه برسند و با شکستن محاصره شهرهای نبل و الزهرا که به دلیل موقعیتشان از شهرهای استراتژیک در شمال سوریه محسوب می شوند، و همچنین پیشروی هایش در جنوب که به زودی می رود شهر درعا را به طور کامل از کنترل تروریست ها خارج کند، بزرگترین تحولی بودند که بی شک بر مذاکرات ژنو 3 تاثیر مستقیم گذاشتند. پیشروی هایی که مخالفان و حامیان اصلی آنها یعنی ترکیه و عربستان سعودی را به شدت شوکه کرد و سبب شد تا آنها با فشارهای خود و حتی مخالفت با فشارهای امریکا و روسیه مذاکرات ژنو 3 را به شکست بکشانند، ترکیه و عربستان به طور غیرمستقیم اشاره می کردند که پیشروی های ارتش سوریه را قابل قبول نمی دانند و خواستار توقف فوری حملات ارتش سوریه به شهرهای تحت تصرف مخالفان سوری هستند. رسیدن ارتش سوریه به مرز ترکیه شکستی سیاسی برای ترکیه محسوب می شود، ترکیه ای که تمام نیروی خود را صرف جلوگیری از حضور کُردها در نشست ژنو 3 کرده بود و حتی آنها را وادار کرد تا نشست ژنو را ترک کنند اکنون می بیند حامیانش در سوریه شکست سختی خورده اند و می رود تا برگه سوریه را به طور کامل از دست بدهد. پیروزی های ارتش سوریه واکنش ترکیه و عربستان را به دنبال داشته است که گویا قصد دارند، دست به یک اقدام متهورانه بزنند. در این میان آن چه باعث شگفتی شده احتمال ورود ارتش عربستان به خاک سوریه است. البته هنوز اخبار دقیقی از ورود ارتش عربستان سعودی به خاک سوریه مخابره نشده است. برخی منابع خبری می گویند که هزار نفر از ارتش عربستان به اسم مبارزه با داعش وارد خاک سوریه شده اند اما هنوز به سمت شهر یا منطقه ای از سوریه پیشروی نکرده اند.

سناریوهای ورود نظامی عربستان

ماریا زاخارووا، سخنگوی وزارت امور خارجه روسیه می گوید: «عربستان سعودی درصدد است که شکست خود در تمامی جبهات در یمن را در سوریه جبران کند.» روزنامه انگلیسی گاردین با استناد به منابع خود در عربستان سعودی نوشته است که احتمال دارد مقامات این کشور چند هزار نفر از نیروهای مسلح ویژه خود برای اجرای عملیات زمینی را به سوریه اعزام کنند. گاردین همچنین می نویسد که عربستان این موضوع را با ترکیه مورد بررسی قرار داده است. ریاض و آنکارا چند هفته پیش، در سفر رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه تصمیم گرفتند که یک نهاد هماهنگی نظامی ایجاد کنند. بعد از آن دفتری در ریاض تشکیل شد که با ترکیه عملیات نظامی در منطقه را هماهنگ می کرد.

پنج شنبه شب، احمد عسیری، مشاور نظامی وزیر دفاع عربستان و سخنگوی عملیات نظامی این کشور در یمن اعلام کرد که ارتش این کشور در حال حاضر برای انجام مانور نظامی در شمال عربستان، به عنوان بخشی از عملیات آمادگی برای مبارزه با داعش در سوریه آماده می شود. وی پیش بینی کرد که احتمالا این مانورها در ماه مارس آغاز شوند. احمد عسیری، در گفتگو با شبکه خبری سی.ان.ان گفت: «عربستان به شرکای غربی خود اطلاع داده که این کشور برای پیوستن به آنها در نبرد علیه گروه تروریستی داعش در سوریه آماده است و آمادگی آن را دارد که با اعزام نیروهای زمینی به سوریه در نبرد با داعش با نیروهای این ائتلاف به رهبری آمریکا مشارکت کند.» وی همچنین گفت: «نزدیک به 20 کشور عربی و اسلامی نیروهای خود را برای آموزش و آمادگی برای نبرد با داعش متحد خواهند کرد. برخی از این کشورها در تمرینات شرکت خواهند کرد و برخی نیز تنها برای کنترل نظامی تمرینات سربازان خود را اعزام خواهند کرد.»

ورود نظامی عربستان به خاک سوریه حتی اگر به معنای رویارویی با داعش باشد در آخر به جنگ با ارتش سوریه منجر خواهد شد. چرا که ارتش عربستان باید برای جنگ با داعش به شهرهای سوریه یورش ببرد و این به معنای ورود نظامیان عربستان به شهرهای سوریه است، بعد از آن ارتش عربستان به سادگی حاضر به دادن این شهرها به ارتش سوریه نیست، چرا که مخالف حکومت اسد است و می گوید باید او از قدرت کنار برود، برای همین پیش بینی می شود که عربستان مجبور شود با ارتش سوریه مقابله نظامی کند، مگر رویکرد سیاسی خود را در این زمینه تغییر دهد.

استقبال ایالات متحده

خبر احتمال اعزام نیروهای نظامی عربستان به سوریه با استقبال ایالات متحده مواجه شده است. امریکایی ها که تا کنون از هر گونه انجام عملیات نظامی در سوریه خودداری کرده اند، اکنون که می بینند عربستانی ها خود پیشنهاد ورود نظامی به سوریه می دهند از آن استقبال می کنند. برخی از کارشناسانی که نسبت به سیاست های ایالات متحده بدبین هستند، می گویند که دلیل استقبال امریکا از ورود نظامی عربستان به سوریه به دو علت است، اولا، عربستان به این ترتیب بدون نیاز به حضور امریکا در جنگی تمام عیار درگیر می شود و این مساله قدرت چانه زنی آن را در برابر ایالات متحده کاهش می دهد، چرا که برای جلب حمایت امریکا مجبور است به خواسته های آن تن دهد، ثانیا، این اتفاق می تواند باعث تضعیف بیش از پیش و سریع تر عربستان سعودی که این روزها به موی دماغ ایالات متحده در سیاست خارجی تبدیل شده است، بشود. عربستان به دلیل جنگ یمن و کاهش شدید قیمت نفت در حال حاضر با کسر بودجه شدیدی دست به گریبان است به گونه ای که در سال 2015 مجبور شد برای جبران کسری بودجه خود 94 میلیارد دلار از ذخایر ارزی خود استفاده کند. صندوق بین المللی پول پیش بینی کرده است در صورتی که وضعیت به همین منوال ادامه یابد، یعنی عربستان به جنگ در یمن ادامه دهد و قیمت نفت نیز همچنان پایین باشد، ذخایر ارزی عربستان که در سال 2014 در حدود 720 میلیارد دلار بود، ظرف سه تا پنج سال آینده به پایان برسد. حالا اگر عربستان وارد جنگ تازه ای در سوریه شود، طبیعی است که سرعت شکست های اقتصادی اش دو چندان خواهد شد. برای همین است که اشتون کارتر، وزیر دفاع امریکا قصد ورود نظامی عربستان به سوریه را مثبت ارزیابی می کند و می گوید: «چنین اخباری خوب هستند. ما از این اقدام عربستان استقبال می کنیم.»

بسیار روشن است که عربستان از پیشروی های اخیر ارتش سوریه به شدت نگران شده است. عدم پیشرفت مذاکرات در ژنو 3 – مطابق میل عربستان – بر نگرانی های آن افزوده است. عربستان حتی دیگر به توصیه های دوستان غربی اش هم گوش نمی دهد، چرا که به این باور رسیده است که غرب به ویژه ایالات متحده می خواهند به آن پشت کنند و به جای آن به سراغ ایران رفته اند. برای همین مانند اسب سرکشی شده که حتی از سوار خود فرمان نمی برد و هر آن ممکن است خطری به وجود آورد.

احتمال ورود نظامی ترکیه

در این میان ترکیه که خود با ناامنی شدید داخلی به ویژه در مناطق جنوبی اش دست به گریبان است، برای جبران خسارت های سنگین خود در سوریه درصدد ورود نظامی است. ارتش ترکیه روز پنج شنبه نیروهای خود در مرز با سوریه را به حالت آماده باش کامل درآورد. اگرچه دولت ترکیه گفته است که این اقدام را برای مقابله با تروریست ها انجام داده است و درصدد ورود نظامی به خاک سوریه نیست اما مقامات روسیه می گویند که اسنادی در اختیار دارند که نشان می دهد ارتش ترکیه درصدد ورود نظامی به سوریه است. ایگور کوناشنکف، سخنگوی وزارت دفاع روسیه اعلام کرد، نشانه ها و مدارک بسیاری از آمادگی پنهان نیروهای مسلح ترکیه برای اجرای عملیات نظامی در داخل اراضی سوریه وجود دارد. ورود ارتش ترکیه به خاک سوریه بی ثباتی ترکیه را که با بحران های اقتصادی نیز دست و پنجه نرم می کند، دو چندان خواهد کرد.

بی شک زمزمه های ورود نظامی ترکیه و عربستان به سوریه نشان دهنده دست پاچگی آنها از شکست متحدان مسلحشان در سوریه و پیشروی های ارتش سوریه است. آنها اکنون می بینند که برگه برنده هایشان در سوریه در حال سوختنند، برای همین می خواهند خودشان دست به کار شوند، اما ممکن است این ابتکار عمل تبدیل به خودکشی سیاسی – امنیتی برای آنها شود.