پنج تاثیر عمده حضور روسیه بر جنگ در سوریه

به گزارش «تابناک»، جوان کول تحلیل گر آمریکایی که استاد دانشگاه میشیگان و متخصص مسائل خاورمیانه است در تحلیلی در این باره نوشته که شروع دخالت نظامی روسیه در سوریه در اکتبر سال گذشته، از سوی بسیاری یک حرکت کم امید و قماری بزرگ تلقی شد. در تابستان سال گذشته میلادی (2015)، قاسم سلیمانی فرمانده ارشد ایرانی به مسکو رفت تا روس ها را نسبت به ضرورت حضور آنها در سوریه قانع کند. ولادیمیر پوتین که تجربه از دست رفتن نفوذ کشورش در لیبی را داشت نیز به این تصمیم رسید که به طور جدی تر به کمک دولت سوریه بیاید.

دولت سوریه باید یک منطقه به شکل y را تحت کنترل خود داشته باشد و اجازه قطع شدن خطوط ارتباطی میان آن را ندهد. نقطه پایینی این yشهر دمشق و حومه آن است که جمعیت حدودا پنج میلیونی ساکن در آن در هراس از پیشروی های داعش و النصره قرار داشتند.

تنه این y از پایین به سوی شهر حمص کشیده می شود و سپس از سمت چپ به سوی شهر ساحلی لاذقیه می رود. شاخه سمت راست y نیز از ظریق حما به سوی شهر حلی و حومه آن می رود که پیش از شروع جنگ در سوریه جمعیتی چهار میلیونی را در خود جای داده بود و اکنون میان نیروهای دولتی و مخالفان تقسیم شده است.

 

 

کنترل بر این y بزرگ، به معنای در اختیار داشتن حدود 70 درصد جمعیت سوریه است. پیش از دخالت روسیه در سوریه، این y در پنج نقطه در خطر قرار داشت:

1- ساکنان استان درعا در جنوب دمشق اغلب قبایل سنی مذهبی هستند که ممکن بود با حمایت اردن، عربستان سعودی و آمریکا به سوی دمشق راه بیفتند و اگر این اتفاق می افتاد، کار دولت تمام بود.

2- جیش الاسلام که مورد حمایت عربستان سعودی است، مواضعی قدرتمند در شمال دمشق داشت و اگر می توانستند به سوی جنوب پیشروی کنند و دمشق را بگیرند، کار دولت تمام بود.

3- اگر مخالفان دولت می توانستند حمص و القصیر در میانه y را به تصرف خود در آورند، آن گاه ارتباط پایتخت با بندر لاذقیه قطع می شد.

4- اگر شورشیان و تروریست هایی که در آوریل سال گذشته ادلب را در شمال غربی سوریه تصرف کرده بودند می توانستند به سمت غرب پیشروی کرده و لاذقیه را تصرف کنند آن گاه دولت سوریه بندر اصلی خود را از دست می داد و منبعی برای وارد کردن مهمات، سلاح و حتی مواد غذایی نداشت.

5- اگر مخالفان مستقر در حلب می توانستند به سمت جنوب پیشروی کنند و راه های ارتباطی با حما را قطع کنند، آنگاه نیروهای دولتی مستقر در غرب حلب به محاصره در می آمدند و ممکن بود که بزرگترین شهر کشور پیش از جنگ داخلی به دست مخالفان بیفند و آن گاه بقای دولت مرکزی سوریه سخت می شد.

مهم ترین نیرویی که قصد قطع خطوط ارتباطی در این y را داشت، جبهه النصره یعنی شاخه القاعده در سوریه است که با عده دیگری از گروه های شبیه به خود در قالب جیش الفتح متحده شده است. سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا، سی آی ای، از طریق عربستان سعودی، تسلیحات نیمه سنگین و از جمله موشک های ضد تانک تاو در اختیار این گروه ها قرار داده بود و بسیاری از این موشک ها به دست النصره رسیده بود و به شکل مرگباری علیه قوای زرهی ارتش سوریه مورد استفاده قرار می گرفت.

سردار سلیمانی در شرایطی به روسیه رفت که مسیر ارتباطی از حما به غرب حلب واقعا به خطر افتاده بود. القاعده همچنین در جنوب سوریه پیشروی کرده بود و شهر شیخ مسکین را به تصرف خود در آورده بود و آماده می شد که به سوی پایتخت خیز بر دارد. ادلب سقوط کرده بود و خطری جدی علیه لاذقیه نیز وجود داشت.

بنابراین وقتی که نیروی هوایی روسیه وارد درگیری های سوریه شد، تمرکز خود را بر حفاظت از همین y قرار داد و بیشتر حملات متوجه النصره بود که تهدید اصلی علیه y بود. ارتش موسوم به آزاد سوریه نیز که مورد حمایت عربستان، ترکیه و آمریکا قرار دارد و در این مناطق با تروریست های النصره متحد شده بود نیز مورد حمله قرار گرفت. این اقدامات برای حفاظت از y فرضی مورد نظر دولت سوریه ضرورت داشت. این حملات خشم آمریکا و متحدان منطقه ای آن را بر انگیخت.

آنها مدعی بودند که روسیه تنها باید به داعش حمله کند ولی این اعتراضات پاسخی ساده داشت؛ این القاعده بود که تهدید اصلی علیه y بود. در غرب شهر حلب نیز که داعش به شکل تهدیدامیزی به y نزدیک شده بود هدف حملاتی مرگبار قرار گرفت.

حمایت هوایی از نیروهای توانمند و مصمم زمینی استراتژی موفقی بوده است. بیل کلینتون در جنگ کوزو از همین استراتژی استفاده کرد. همین استراتژی در زمان جرج بوش در سال 2001 سبب شد که ائتلاف شمال به سرعت بر طالبان پیروز شود، همین استراتژی در سال 2003 سبب شد که پیشمرگه های کرد به سرعت کرکوک و موصل را از دست ارتش بعث صدام خارج کنند.

همین استراتژی حالا به کمک پوتین آمده است. ارتش سوریه و متحدان آن اکنون به موفقیت های چشمگیری دست یافته اند. نیروهای توانمند حزب الله لبنان و نیز تعداد معدودی از نیروهای ایرانی به کمک ارتش سوریه آمده اند و اکنون با حمایت هوایی روسیه، این موفقیت ها به دست آمده است:

1- راه حما به غرب حلب باز مانده است و نه تنها نیروهای دولتی در غرب شهر از محاصره دور شده اند بلکه تروریست ها از اطراف این جاده نیز دور شده اند.

2- دولت سوریه بیشتر استان لاذقیه را پاکسازی کرده است. شهر مهم ربیعه به تازگی از دست النصره خارج شده است و این بدان معنا است که تقریبا صد در صد استان در دست نیروهای دولتی است. پیشروی نیروهای دولتی به سمت شمال، ترکمن هایی که به نیابت از دولت ترکیه مشغول جنگ بودند را با شکست مواجه کرده است. احتمالا گام بعدی باز پس گیری شهرهایی از استان ادلب مانند جسرالشغور است که در بهار گذشته به تصرف النصره در آمد و ممکن بود به عنوان سکوی پرتاب برای تصرف لاذقیه مورد استفاده قرار گیرد.

3- کنترل دولت بر حما و حمص تقویت شده است و امنیت مسیر به سمت دمشق تضمین شده است.

4- جیش الاسلام نیز همانند داعش و النصره هدف حمله قرار گرفته است. داعش و النصره ترجیح داده اند که از اطراف پایتخت عقب نشینی کنند و زهران علوش رهبر جیش الاسلام به عنوان اصلی ترین عامل عربستان در سوریه کشته شده است.

5- با حملات به النصره و ارتش آزاد در استان درعا، شهر شیخ مسکین نیز از تصرف آنها خارج شده است. این اتفاق سبب خواهد شد که مخالفان قدرت مانور خود در جنوب را تا حد زیادی از دست بدهند.

بنابراین، اکنون دولت سوریه به همراه حزب الله و مشاوران ایرانی، کنترل خود بر y فرضی را عمیقا تحکیم کرده اند. اگر در تابستان گذشته کسی فکر می کرد که روزهای دولت سوریه به شماره افتاده است، اکنون ارتش سوریه در حال پیشروی است و مخالفان خود را به عقب می راند.

چهار ماه از حضور روسیه در سوریه گذشته است و پیروزی در سوریه، تاثیراتی عظیم بر دیپلماسی روسیه نیز خواهد داشت.