سوئیفت، ال‌سی و پول‌های بلوکه‌ شده دی ماه آزاد می‌شوند

سعید سیف: تازه از وین آمده است، اما پاسخگو است. در همان ساعات اولیه ورودش به تهران با وجود خستگی و ملاقات های فراوان از ما استقبال می کند، به هر حال او و همکارانش در مجموعه مذاکره کننده هسته ای دست پر به تهران آمده اند. دکتر مجید تخت روانچی، معاون وزیر خارجه و عضو ارشد تیم مذاکره کننده هسته ای ایران، دیپلماتی بین المللی با کوله باری از تجربه و همکاری با دکتر ولایتی، دکتر خرازی و دکتر ظریف می گوید ان شاءالله ایران دی ماه، به پول های بلوکه شده اش دست خواهد یافت و امکان سوئیفت و باز شدن LC برای تجار ایرانی فراهم می شود؛ انتظاری که به زودی برآورده خواهد شد. با بسته شدن پرونده PMD هم منتقدان دغدغه شان برطرف شده است و هم شرایط برای رفع تحریم فراهم شده است. دکتر مجید تخت روانچی از جمله دیپلمات های ایرانی ای است که از احترام و ادب ویژه ای برخوردار است. برخی از همکارانش او را به هوش و استعداد و اخلاق می شناسند. بخش نخست گفت وگو با دکتر مجید تخت روانچی در ذیل آمده است:

شما دیروز از وین بازگشته اید، ظاهرا پیش نویس قطعنامه آژانس هفته آینده ارائه می شود. بحث PMD چگونه حل شد و چه کارهایی مانده است تا وعده دولت مبنی بر اجرای برجام و رفع تحریم ها عملی شود؟
همان طور که می دانید این موضوع از سال 2003 مطرح است و ما همیشه بر این عقیده بودیم، ادعاهای طرح شده در این12 سال با نام PMD یک موضوع ساختگی است و بهانه ای برای برخورد سیاسی با موضوع هسته ای ایران بوده است. از ابتدا هم می گفتیم که بالاخره شما اگر مدارکی مبنی بر تخلف ایران از قوانین آژانس دارید ارائه دهید. البته اسناد و ادعاهایی که از سوی آنها ارائه می شد هیچ گاه قابل استناد نبود. حتی در سال 2005 و در سال های بعد بازدیدهایی هم صورت گرفت، ولی هیچ نشانه ای از اینکه ما کار خلافی انجام داده باشیم مطرح نشد، اما به هرحال به دلیل فشارهای سیاسی برخی کشورها، بحث PMD مرتب مطرح شد. بحث PMD یکی از مباحث مهمی بود که از روز اول با آن درگیر بودیم؛ همگان به خوبی می دانند تا انتهای مذاکرات ما به نحوی تلاش کردیم که پرونده PMD در نهایت بسته شود و ما همیشه به طرف های مذاکره کننده گفته ایم که بحث PMD نمی تواند تا ابد طرح شود و هر چقدر هم ما پاسخ بدهیم طرف مقابل بگوید من قانع نشدم و بهانه های دیگری می آورد، ما همیشه گفته ایم، حاضریم همواره با شما همکاری کنیم، اما نمی توانیم تا ابد این مسئله را بدون راه حل نگاه داریم. براین اساس بود که ما در انتهای مذاکرات وین یک نقشه راهی را با آژانس امضا کردیم که در این نقشه راه چگونگی بسته شدن پرونده PMD کاملا مشخص شده بود. براساس زمانبندی مشخص شده در این نقشه راه، نمایندگان آژانس و آمانو به تهران آمدند و بعد از بازرسی از تأسیسات هسته ای در گزارش آخری که آقای آمانو ارائه کرد، همگان دیدند آقای آمانو تأکید کرد که ایران براساس نقشه راه گام برداشت و به تعهداتش براساس نقشه راه عمل کرد. به این ترتیب هفته دیگر یعنی 24 آذر شورای حکام آژانس تشکیل جلسه می دهد و پرونده PMD برای همیشه بسته خواهد شد.
البته برخی از نمایندگان مجلس و منتقدان توافق هسته ای انتقادات متعددی از شرایط PMD و بازرسی ها داشتند. برای مثال آقای کوثری امروز به ما می گفت نمی توان به تعهدات طرف های مذاکره کننده ایران اعتماد کرد. از سوی دیگر منتقدان برجام معتقدند ایران در بحث بازرسی از اراک، امتیازات فراوانی داده است. شما چه پاسخی دارید؟
البته قضیه اراک از بحث PMD کاملا جداست. بحث PMD مربوط به ابهامات آژانس در 12 یا 13 سال گذشته است. ما توانسته ایم در طول مذاکرات اخیر و طبق نقشه راهی که اشاره کردم پاسخ مناسبی به این ابهامات بدهیم؛ بنابراین انتظار داریم بحث PMD بسته شود. موضوع راکتور اراک یک بحث کاملا مجزا است. آنجا طرف مقابل از ابتدا انتظار داشت که ما آب سنگین نداشته باشیم و ما نپذیرفتیم. بحث های زیادی مطرح شد آنها پیشنهادات متعددی را مطرح کردند، اما نهایتا درخصوص راکتور اراک طرح دانشمندان ایرانی مورد قبول قرار گرفت.
پس دلیل نگرانی ها و نقدها حتی پس از توافق و گزارش اخیر آژانس چیست؟
براساس محاسبات انجام شده توسط دانشمندان ایرانی ما به این نتیجه رسیدیم که راکتور اراک آب سنگین خواهد ماند که البته پلوتونیومی که تولید می شود کمتر است. دغدغه طرح شده توسط طرف مقابل رسیدن ایران به سلاح هسته ای به واسطه داشتن پلوتونیوم با درصد بالاتر بود، اما ما توانستیم این اطمینان خاطر را به طرف مقابل بدهیم که ما دنبال استفاده نظامی نیستیم و در بازسازی راکتور اراک به پلوتونیوم با درصد پایین تر دست یافتیم. باید در نظر داشت که برای ما درصد پلوتونیوم چندان تفاوتی نمی کند، تأکید ما باقی ماندن راکتور اراک به صورت آب سنگین بود که همین اتفاق افتاد. بازرسی های رخ داده در تأسیسات اراک هم بازرسی های ویژه و خارج از عرفی نبوده است که ما را نگران کند؛ بنابراین امکان خروج اطلاعات ویژه ای از تأسیسات هسته ای وجود نداشته است. ما از ابتدایی که با آژانس کار می کردیم همیشه این دقت را داشته ایم و می خواهیم که اطلاعات و اسرار علمی ما به خارج منتقل نشود. ما هم این نگرانی را داریم، اما به هر حال هوشیار هستیم.
از هفته ای دیگر طبعا مردم انتظار دارند وعده دولت مبنی بر رفع تحریم ها اجرائی شود. دقیقا چه زمانی و چگونه تحریم ها رفع خواهد شد؟ می توانید تضمین دهید که حداقل 10 درصد از گره هایی که در اقتصاد به واسطه تحریم ها ایجاد شده بود برطرف شود؟
ببینید من نمی توانم به شما درصد بدهم که چقدر از گره های اقتصادی باز می شود. این مسئله را باید با متخصصان اقتصادی در میان بگذارید، شاید آنها بهتر بتوانند دراین زمینه اظهارنظر کنند، اما نکته ای که شاید من بتوانم بگویم این است که با اجرائی شدن برجام از هفته آینده؛ حدس می زنیم حدود یک ماه آینده یعنی در اواسط دی (یک هفته تا ده روز اوایل سال آینده میلادی) به روز اجرای برجام خواهیم رسید و از آن روز تمام تحریم های مربوط به مسائل اقتصادی، کشتیرانی، بانکی و بیمه ای لغو خواهد شد. ما از آن تاریخ روابط تجاری عادی خود را از سر می گیریم. متأسفانه امروز به دلیل تحریم ها، شرایط این گونه نیست. اینکه چه اثری ممکن است در اقتصاد داشته باشد و این امر تا چه حد ممکن است بر رشد اقتصادی ایران تأثیر بگذارد هنوز مشخص نیست. در واقع موضوع بحث با هیات های اقتصادی و سیاسی که به ایران می آیند، این است که ما تا چه حد می توانیم روابط تجاری و سرمایه گذاری در ایران را به روال عادی خودش بازگردانیم.

سوئیفت، روابط بانکی، بازکردن LC چگونه خواهد شد؟
در دی و با اجرائی شدن محدودیت های سوئیفت برطرف خواهد شد.
چه تضمینی وجود دارد؟
در متن برجام به صراحت آمده است که سوئیفت به حالت عادی خودش باز خواهد گشت.
یعنی می توانیم بگوییم در اواسط دی امکان سوئیفت و بازکردن LC فراهم می شود؟
بله، عرض کردم که منع قانونی وجود ندارد. از روزی که اجرای توافق صورت می گیرد، طبعا تحریم های اقتصادی برطرف می شود. انتظار ما این است که وضعیت رفع تحریم ها در دی مشخص شود.
پول های بلوکه شده ایران در خارج از کشور چطور؟
انتظار داریم دسترسی ما به پول های بلوکه شده همزمان با رفع تحریم ها فراهم شود. انتظار داریم رفع تحریم ها در اواسط دی ماه صورت بگیرد.
رقم پول های بلوکه شده چقدر است؟
آقای دکتر سیف می گوید 29 میلیارد دلار است، البته این رقم جدای از رقم تعهدات ماست که طبعا این رقم بیشتر خواهد شد.
مردم توقع زیادی از اجرای برجام و معجزه پس از آن ندارند؟
یک مقدار زیادی از این توقعات طبیعی است تحریم هایی که سال ها به ناحق اعمال شده است، علیه ایران موجب این نگاه و انتظار شده است. بحث PMD مبنای کار آژانس از 12 سال پیش تا به امروز بوده است. امروز گزارشی از سوی آمانو منتشر می شود که می گوید ایران هیچ نوع انحرافی در کارش نداشته است قطعنامه های آژانس مبنای قطعنامه های شورای امنیت بوده است و شورای امنیت بر مبنای این قطعنامه ها ما را تحریم کردند بنابراین براساس قطعنامه ای که آژانس تصویب می کند، 12 قطعنامه آژانس علیه ایران لغو می شود. می توانیم بگوییم مبنای کار علیه ایران از ابتدا براساس PMD غلط بوده است امروز خودشان اعتراف می کنند که این مبنا غلط بوده است. امروز می بینیم که آن پایه از اساس سست بوده است. این انتظار مردم یک مقداری طبیعی است. مردم انتظار دارند مشکلات ما را حل کند، اما مشکلات ما را یک شبه حل نخواهد کرد بالاخره باید اطلاع رسانی شود. واقعیت قضیه این است که تمام مشکلات ما با حل شدن تحریم ها برطرف نخواهد شد. به هر حال با برطرف شدن مسئله PMD هم مسئله تحریم ها حل خواهد شد و هم دغدغه منتقدان.