پیام هدیه پوتین به دنیای غرب

سید محمد صادق خرازی٭

دیروز در رابطه چند صد ساله ایران و روسیه تاریخ، واقعه ای به گونه دیگر، تکرار شد. ایران و روسیه در طول تاریخ بارها با یکدیگر به جنگ و مخاصمه پرداخته اند و هر بار روس ها نه تنها خاک ما را غصب می کردند که گنجینه ها و موزه ها و آثار معنوی این ملت را نیز به تاراج می بردند. در ادوار مختلف تاریخ به ویژه در زمان شاهان بی مایه قاجار قدرت های جهانی از غصب خاک و افتخارات ملت بزرگ ایران تا دخالت در امور حاکمیتی کشور هر کار که می خواستند انجام می دادند اما امروز به برکت انقلاب بزرگ اسلامی و تکیه این ملت به رهبری امام عظیم الشان و خلف صالح ایشان بر مفاهیم والایی چون استقلال و آزادی دست یازیده اند؛ آری تاریخ به گونه ای دیگر تکرار می شود. روزی روسیه تزاری به ایران حمله می کرد و سپاهیانش آثار عمیق و بسیار مهم ما را از اردبیل و تبریز و قزوین به غارت می بردند تا گنجینه ها و دفینه خود را با تاریخ ملت بزرگ ایران بسازند. اما به برکت مجاهدت های این ملت و امام راحل و مقام معظم رهبری امروز می بینیم رهبر یکی از مهم ترین قدرت های جهان مستقیما از فرودگاه به دیدار رهبر انقلاب اسلامی می رود و یکی از مهم ترین آثار ماندگار قرآنی را که در موزه های روسیه نگهداری می شد، تحفه و هدیه خود و ملتش قرار می دهد و این کتاب مقدس را به مقام معظم رهبری به عنوان نماد امت اسلامی اهدا می کند.

این اتفاق مهم در حالی رخ می دهد که اسلام ستیزی و ایران ستیزی در برخی نقاط جهان غوغا می کند. با این حال رفتار ولادیمیر پوتین نشان می دهد تفاوت دیدگاه و تشخیص و تشخص ملت ها چگونه با یکدیگر فاصله دارد. پوتین در نخستین دیدار با رهبر معظم انقلاب به طور آشکار و پنهان اظهار کرد «احساس کردم در نزد عیسی مسیح، پیامبر صلح و عدالت حضور دارم و در اوج امن و آرامش به توجهات جهانی و انسانی ایشان خیره شده بودم.» از همان موقع و در بحث هایی که پوتین با رهبر معظم انقلاب داشت به اندیشه های ایران بیشتر پی برد. امروز در ایران عزیز همان مسیری دنبال می شود که امام راحل ریل گذاری اش را انجام داد. انقلابی که گفتمان متعارفش مبارزه با تبعیض و فساد و رسیدن به عدالت، اعتدال و اصلاحات است و توانسته ریشه های خود را فراتر از مرزهای جغرافیایی ایران بگستراند. اهدای این قرآن از سوی پوتین را می توان از زاویه دیگری نیز دید. به راستی رییس جمهور روسیه به عنوان یک قدرت تاثیرگذار جهانی برای انتقال چه پیامی چنین تحفه ای در نظر گرفته است؟

از نگاه صاحب این قلم، رییس جمهور روسیه می گوید این قرآن را به نزد رهبر فرهیخته دنیای اسلام آورده ام، کسی که ادبیاتش خاص است و در امنیت، قدرت، آرامش و همزیستی با نگاهی جهانی به مفاهیمی ژرف می اندیشد. می گوید این هدیه را نزد کسی آورده ام که او هم مفسر و هم متخصص شناخت مبانی کلامی کلام خدا و کتاب مقدس مسلمانان است. پیام دیگرش به جهان پرآشوب امروز است. می خواهد بگوید دنیا باید بپذیرد جهان اسلام در ذات خود زندگی مسالمت آمیز، همزیستی و درک مشترک را به عنوان یک حقیقت پذیرفته است. می خواهد بگوید ما در بستر تاریخ هویت جمعی را می فهمیم و نباید درک خود را از جهان اسلام محدود به عده ای کنیم که هیچ دین و آیینی ندارند و از اسلام تنها نامش را با خود دارند. پوتین با اهدای این هدیه ارزشمند به دنیای غرب می گوید به جای نقشه کشیدن برای دنیای اسلام و توسعه مدرسه های فکری اسلام ستیزی که نتیجه اش ضرر خودتان است بیایید به درک متقابل از واقعیت های دنیای اسلام و دیگر ادیان بپردازید. او چاره حل مشکل و معضل دنیا را در فهم واقعیت ها می داند. او در پی مذاکره و مباحثه و راه حل پیدا کردن برای این مشکلات است. روسیه به عنوان یک اقدام نمادین قرآن کریم و کتاب مقدس اسلام را نشانه و موید اعتقاد مسلمانان به همزیستی می داند و کسانی که دارای فهم سیاسی هستند می دانند این حرکت پوتین دارای یک پشتوانه فکری و فلسفی عمیق است.

اما در این فرصت کمی هم درباره این قرآن بگوییم. این قرآن که پوتین به همراه خود آورده است یکی از قدیمی ترین آثار کتابت مصاحیف شریف تاریخ اسلام است و از دور می توان حدس زد چه ارزش والایی دارد. علاوه بر ارزش معنوی بی نظیر مصحف شریف این اثر دارای یکی از مهم ترین ارزش های مادی است. با بررسی عکس های منتشر شده از این خط قرآن گمان می کنم این اثر در قرن سوم کتابت شده است. با شناختی که از نسخ خطی و قرآن های کتابت شده در قرن سوم هجری یافت شده در قرون مختلف دارم، می گویم به لحاظ ارزش تاریخی و مادی این مصحف یکی از مهم ترین و ارزشمندترین مصاحیف موجود در موزه های جهان است. امیدوارم این هدیه آغاز یک فهم جدید از گفتمان بین اسلام، مسیحیت و دیگر ادیان الهی باشد.
٭معاون اسبق وزارت امورخارجه

منبع: روزنامه اعتماد