اردوغان و یک دوراهی سخت

دیپلماسی ایرانی: علی رغم اطلاعاتی که نظرسنجی های ترکیه ساعاتی قبل از برگزاری انتخابات منتشر کردند، و علی رغم تحلیل و پیش بینی اکثر تحلیلگران سیاسی در جهان، و علی رغم گزارش های وزارت های امور خارجه در جهان که اکثرا علیه حزب عدالت و توسعه نظر می دادند و می گفتند که نمی تواند اکثریت پارلمان را کسب کند و به تنهایی دولت تشکیل دهد، در روز انتخابات مشخص شد همه این پیش بینی ها اشتباه است و حزب عدالت و توسعه با قاطعیت توانست اکثریت مطلوب را به دست آورد و به تنهایی و بدون نیاز به ائتلاف با کسی دولت تشکیل دهد.

همه پیش بینی ها قبل از انتخابات حاکی از آن بود که حزب عدالت و توسعه در بهترین حالت همان تعداد کرسی هایی که در انتخابات ژوئن به دست آورده بود را به دست خواهد آورد و به این ترتیب سرنوشت رهبری اش بر ترکیه نیز با چالش جدی مواجه خواهد شد. اما چنین نشد و اردوغان توانست بیش از 50 درصد کرسی های مجلس را از آن حزب خود کند. اتفاقی ناگهانی که تعجب همگان را برانگیخت و تمامی کسانی را که به نوعی درگیر سیاست های خاورمیانه بودند را شوکه کرد. به گونه ای که همه معادلات و پیش بینی های آنها را به هم ریخت و بر نگرانی آنها نسبت به آینده خاورمیانه در سایه این پیروزی شگفت آور افزود.

دلایل موفقیت رئیس جمهوری ترکیه هر چه باشد، به هر حال او و حزبش پیروز انتخابات شدند. اما این انتخابات زودهنگام در عین حال کشور را دو پارچه نیز کرد. نیمی از ترک ها اردوغان را دوست دارند و این گونه می بینند که بازگشت او به قدرت باعث ثبات و استمرار آرامش در کشورشان خواهد شد و نیمی دیگر از او خشمگین هستند و این گونه می بینند که طرح دیکتاتوری او خطری برای آینده دموکراتیک ترکیه است و می تواند همه دستاوردهای دموکراتیک آن را که در طول تاریخ جمهوری اش به دست آورده نقش بر آب کند. این انتخابات همچنین دو قطبی شدید کردی و ترکی در میان شهروندان ترکیه به وجود آورده است. به گونه ای که بسیاری تصور می کنند که احتمال از سرگیری جنگ داخلی در ترکیه میان دولت و ارتش این کشور با کردها ممکن است مجددا آغاز شود و هر روز قربانیان بسیاری را بگیرد و وحدت کشور به دست تندبادی شدید بیفتد. جامعه ترکیه عملا به کرد و ترک تقسیم شده است. در حالی که کردها با وجود در اقلیت بودن بخش عمده ای از جمعیت این کشور را تشکیل می دهند و به دنبال نوعی از خودمختاری همانند وضعیت کردها در عراق هستند. در عین حال از آن جا که با داعش می جنگند و موفق شده اند نیروهای آن را از دو شهر کوبانی و تل الابیض در مرز سوریه – ترکیه به بیرون برانند، مورد حمایت ایالات متحده نیز هستند. 

اردوغان در حال حاضر در برابر یک دو راهی قرار گرفته است و راه سومی برایش وجود ندارد. یا باید از گذشته درس بگیرد و به طور جدی به سراغ آشتی ملی برود و آتش جنگ ترکی – کردی را در کشورش خاموش کند و سیاست های خود در برابر سوریه که باعث خشم نیمی از ملت ترکیه شده است را تعدیل کند یا به راه قدیم خود ادامه دهد، لج بازی کند و بزرگ نمایی کند و ترکیه را وارد تجربه های سخت رابطه با همسایگانش کند. در این صورت روز به روز قدرتش تحلیل می رود و طرح به صفر رساندن مشکلات با همسایگان به حد اعلای مشکلات با همسایگان تبدیل خواهد شد!

شاید رفتارهای اردوغان تغییر کند و سیاست های گذشته اش اصلاحاتی به روی خود ببیند اما عملا ممکن است به روی زمین آن گونه که باب میلی بسیاری از کشورهاست پیش نرود. باید مصر بیش از هر زمانی به هوش باشد برای این که اردوغان همچنان به حمایت از جماعت اخوان المسلمین ادامه می دهد و می خواهد آنها را به هر قیمتی شده به قدرت بازگرداند.

منبع: الاهرام/ تحریریه دیپلماسی ایرانی/11