ترس اعراب از بلعیده شدن لبنان توسط ایران

نویسنده: علی حماده

دیپلماسی ایرانی: از یکی از وزرای امور خارجه کشورهای عربی که در پاریس با او ملاقات کردم، پرسیدم: کشورهای عربی در برابر نفوذ ایران در لبنان چگونه می توانند دفاع کنند؟ جواب داد: «شکی نیست که جامعه عربی در جنگ استراتژیک و حیاتی یمن تلاش های بسیاری کرده و این کشور مورد اهتمام ویژه کشورهای عربی که کشورهای شورای همکاری خلیج فارس آن را هدایت می کنند، قرار دارد. همان طور که حوادث عراق نیز مورد توجه بسیار کشورهای عربی است، به خصوص مساله داعش که دامنه حضور آن به سوریه نیز رسیده و تلاش های بسیاری را معطوف به خود کرده است. مشابه همین وضعیت برای لبنان هم هست، اگر چه توجه به آن همانند عراق و یمن و سوریه نیست. برای این که بدانی می گویم، قبل از توافق هسته ای ایران با قدرت های جهانی لبنان وارد مرحله "آرامش" شد. در سایه تلاش های جوامع عربی و غربی و همچنین ترس از نفوذ روز افزون ایران در این کشور، لبنان وارد مرحله آرامش شد. اما مساله این است که نمی توان برای درگیر شدن تهران در جنگ سوریه و ورودش به این جنگ از طریق حزب الله پایانی تصور کرد. البته کشورهای عربی نیز در برابر ورود حزب الله در جنگ سوریه نتوانستند کاری از پیش ببرند، با همه اینها در آخر می توانیم بگوییم که لبنان وارد مرحله "آرامش" شد. به هر حال برای دو طرف قضیه لبنان مصلحتی وجود داشت، حزب الله نمی توانست خلاء عدم حضورش در سوریه را پر کند، برای همین تلاش می کرد فضای لبنان را آرام نگه دارد تا در سوریه بتواند به کار خود ادامه دهد، جریان 14 مارس نیز از آن جا که در برابر قدرت حزب الله ناتوان است می ترسد که نفوذ حزب الله به دیگر ارکان حکومت سرایت کند برای همین تلاش می کند حداقل، چیزی شبیه شیوه دولت مداری نجیب میقاتی، نخست وزیر سابق باقی بماند. تا قبل از توافق هسته ای ایران با غرب چنین فضایی حاکم بود.»

وی در ادامه می افزاید: «اما الآن کل منطقه وارد یک نقطه عطف تعیین کننده و سرنوشت ساز شده است. ارزیابی ما این است که خصومت ایران با ما عرب ها شدیدتر خواهد شد، در عین حال چیزهایی که نشان از رقابت حقیقی میان ایران و روسیه در سوریه باشد نیز نمایان شده است. بعد از این که روسیه تصمیم گرفت دخالت نظامی مستقیم در سوریه کند تا حرف اول را در رویارویی با امریکا و مجموعه منطقه ای حامی مخالفان بشار اسد بزند، معادلات در سوریه تغییر کرده اند. به هر حال، اطلاعات ما حاکی از آن است که ایرانی ها به سمت تحریک اوضاع در لبنان حرکت می کنند، و چه بسا بعدا آرامش موجود به هم بخورد، ایرانی ها احساس می کنند می توانند حوادثی را رقم بزنند که تغییرات ریشه ای در معادلات جاری در لبنان به سود حزب الله ایجاد کند و ترکیب سیاسی موجود را متحول کند، به عبارتی موازنه موجود را به سود شیعیان تغییر دهند. آن طور که ما اطلاع داریم ایران احساس می کند حزب الله به اندازه کافی قدرتمند است که بتواند تغییرات جدی بر نظام حاکم بر لبنان ایجاد کند. قبل از همه به این نکته هم توجه کنید که هر گونه تغییری در سوریه باید مورد توافق امریکایی ها و روس ها قرار بگیرد. این را ایرانی ها می دانند برای همین می خواهند برنامه خود را حتی به زور هم شده در لبنان پیاده کنند. آنها لبنان را جزئی از نفوذ حیاتی خود می دانند که به هیچ وجه قابل معامله نیست.»

وی سپس تاکید می کند: «کشورهای عربی لبنان را تنها رها نمی کنند، نه لبنان و نه متحدان آن را. ما از عربیت لبنان کوتاه نمی آییم، تسلیم نفوذ روزافزون ایران هم نمی شویم. از این فراتر ما به دنبال راه هایی هستیم تا راه های حمایت از دوستانمان در لبنان و جامعه عربی آن را بیابیم. ما نمی خواهیم لبنان توسط ایران بلعیده شود. البته امیدواریم ایران آرامش توافق شده سیاسی و امنیتی در لبنان را به هم نزند. ما حاضر نیستیم لبنان را رها کنیم تا به طور کامل ایران آن را تصاحب کند. این را باید تهران به خوبی درک کند!»

در این جا صحبت من با وزیر امور خارجه یکی از کشورهای عربی که نخواست نامش را در این یادداشت بیاورم، به پایان می رسد. در حالی که از مواضع کشورهای عربی با استناد به حرف های این مقام مسئول نگران می شوم. آیا واقعا خواب بدی برای ما لبنانی ها دیده اند؟! ترسم را از این نکته پنهان نمی کنم که می بینم لبنان در مرحله سختی به سر می برد!

منبع: النهار / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11

انتشار اولیه: یکشنبه 29 شهریور 1394 / انتشار مجدد: یکشنبه 12 مهر 1394