چرا کشورهای عربی به سوری‌ها پناهندگی نمی‌دهند؟

نویسنده: لئونید برشیدسکی

دیپلماسی ایرانی: درخواست ها برای پذیرفتن آوارگان سوری در کشورهای نفتی ثروتمند خلیح فارس در حال افزایش است. در خود جهان عرب این دیدگاه وجود دارد که آنها کار زیادی برای این کشورها انجام نداده اند. با این حال این کشورها واقعاً مقصد مناسبی -به دلیل نزدیکی فرهنگی- برای پناهجویان سوری که از جنگ فرار می کنند، هستند.

مهمترین کشور از این لحاظ، عربستان، بزرگترین کشور خلیج فارس است، که البته نظرات اشتباهی درباره آن مطرح می شود. نبیل عثمان، نماینده منطقه خلیج فارس در آژانس آوارگان سازمان ملل به بلومبرگ می گوید 500 هزار سوری در این کشور حضور دارند. عربستان همانند دیگر کشورهای منطقه خلیج فارس کنوانسیون آوارگان سازمان ملل را امضا نکرده است، بنابراین این افراد آواره به طور رسمی پناهنده محسوب نمی شوند.

با این حال موضوعی که قابل بحث است این است که ادعای عثمان نمی تواند با توجه به جمعیت 31 میلیونی سعودی ها کافی باشد، به ویژه با توجه به نقش این کشور در تجهیز و تسلیح یکی از طرفین جنگ. این در حالی است که لبنان، 1.3 میلیون نفر از پناهجویان سوری، یعنی جمعیتی بیشتر از یک چهارم جمعیت خودش را پذیرفته است.

با این حال دلایلی برای این که چرا سعودی ها شمار بیشتری از آوارگان را پناه نمی دهند و یا چرا امارات ترجیح می دهد هزینه ایجاد کمپ آوارگان را در دیگر کشورها که نزدیک به مرز سوریه هستند بپردازد، وجود دارد.

اکثریت آوارگان سوری مسلمانان سنی هستند. از 1519 آواره سوری که ایالات متحده از سال 2011 پذیرفته است، 1415 نفر سنی بوده اند. اکثریت جمعیت عربستان هم سنی هستند. با این حال نکته ای که وجود دارد: بسیاری از مناطق سنی نشین سوریه پایگاهی برای داعش هستند، یعنی جایی که نیروی هوایی سعودی و امارات به بمباران آن کمک می کنند. داعش دشمن رژیم سعودی است و این برای آنها مهم است که این پناهندگان که در حال فرار از داعش هستند، بمبگذار نباشند.

مشکلات فرقه ای موجب ایجاد ناراحتی در کشورهای مسلمانی شده است که میزبان آوارگان سوری هستند. در ترکیه با توجه به ترکیب قومیتی علوی ها و کردها، این نگرانی وجود دارد که در بلندمدت این آوارگان به عنوان تهدید شناخته می شوند.

در لبنان، جایی که توازن میان شیعه و سنی به طور ویژه ای خوب است، مقامات نگران اند که این مسئله منجر به تقویت سنی ها شود. در مصر، در ابتدا سوری ها مورد استقبال قرار گرفتند، اما رژیم عبدالفتاح السیسی، مشکوک است که پناهندگان با اخوان المسلمین ارتباط داشته باشند، گروهی که السیسی قول داده است آن را از بین ببرد، به همین دلیل ورود آنها دشوارتر شده و اخراج خواهند شد.

در کشورهای خلیج فارس، مشکل احتمالی که اوضاع را پیچیده تر می کند جمعیت بالای افراد خارجی است: در برخی از این کشورها تعداد جمعیت کارگران خارجی هندی و آسیای جنوب شرقی بیشتر از افراد محلی است. در این کشورها، خارجی ها سهمی از ثروت نفت نمی برند و تنش های سیاسی، نژادی، قومی و فرقه ای را افزایش می دهند.

این مهم نیست که از سوری ها در عربستان و دیگر کشورهای نفتی استقبال نمی شود و آنها نمی خواهند به این کشورها بروند. در اروپا بسیاری از مخالفان مهاجرت می گویند که مسلمانان نباید پذیرفته شوند، چون جنگ و دشمنی را با خودشان می آورند. اما حتی چندین میلیون مهاجری که در سراسر اروپا پخش شده اند، کمتر از 1 درصد کل جمعیت محسوب می شوند و فقط تعداد کمی از مردم محلی درگیر چنین درگیری های وارداتی می شوند.

افراط گرایان ممکن است از مهاجران برای حملات تروریستی استفاده کنند، اما احتمال وقوع چنین مسئله ای بدون حضور مهاجران هم وجود دارد. علاوه بر این ارزش های سیاسی و انسانی در جوامع غربی به همراه توزیع بیشتر ثروت، دارای اثر آرام بخش است. تحقیقات نشان داده است که مهاجران نسل اول در ایالات متحده در مقایسه با مردم محلی ارتکاب جرم کمتری داشتند.

خیلی زیبا خواهد بود اگر کشورهای خلیج فارس مرزهایشان را به روی آوارگان سوری باز کنند. با این حال اروپایی ها و آمریکایی ها نباید به این مسئله بی توجه باشند. غرب باید اقدامات بیشتری برای حل این فاجعه در خاورمیانه انجام دهد و اروپا هم به افرادی که می آیند نیاز دارد.

منبع: بلومبرگ ویو/ مترجم: حسین هوشمند