کدام قاسم سلیمانی از فهرست تحریم‌ها حذف شد؟

دیپلماسی ایرانی: اندکی بعد از اعلام رسمی توافق هسته ای، توییتر پر شد از شایعاتی که می گفتند «قاسم سلیمانی»، فرمانده سپاه قدس (شاخه عملیات برون مرزی سپاه پاسداران ایران)، در پی این توافق تاریخی از شمول تحریم ها خارج شده است.

وزارت خزانه داری ایالات متحده آمریکا چندین تحریم مختلف را علیه قاسم سلیمانی وضع کرده است. یکی از این تحریم ها مربوط به اتهام مداخله او در ترور سفیر عربستان سعودی در ایالات متحده است. شورای امنیت سازمان ملل متحد در سال 2007 نام او را در لیست مقامات تحریم شده وارد کرد. اما سخنگوی خزانه داری آمریکا و یکی از مقامات وزارت خارجه روز سه شنبه به «فارن پالیسی» گفتند با آنکه در نهایت تحریم قاسم سلیمانی توسط سازمان ملل برداشته خواهد شد، اما در توافق روز سه شنبه تغییری در وضعیت تحریم او «توسط ایالات متحده» به وجود نیامده است. لغو تحریم ها علیه قاسم سلیمانی تا زمان لغو آخرین تحریم های سازمان ملل، یعنی هشت سال، طول خواهد کشید.

به گفته یکی از مقامات وزارت خارجه آمریکا، لغو تحریم های سازمان ملل علیه او، از جمله موضوعاتی بود که ایرانی ها حاضر به مصالحه در مورد آن نبودند. ایران تنها به شرطی بر سر میز مذاکره می نشست که تمام قطعنامه های مربوط به شورای امنیت، از جمله قطعنامه هایی که علیه افراد حقیقی و حقوقی تحریم وضع کرده بودند، در نهایت لغو شوند.

بخشی از توافق روز سه شنبه آن است که این تحریم های سازمان ملل در دو مرحله برداشته شوند. اولین فاز لغو تحریم ها وقتی عملی می شود که ایران گام های ضروری برای اثبات پیروی اش از برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) را بردارد. فاز دوم هشت سال دیگر عملی خواهد شد، در آخرین لحظاتی که سازمان ملل حق برداشتن تحریم ها را دارد.

بخشی از سردرگمی در مورد معنی لغو تحریم ها علیه قاسم سلیمانی و زمان برداشته شدن اسم او از فهرست تحریم ها، به علت نحوه برگردان نامش به انگلیسی است. سند توافق روز سه شنبه شامل لیست بلندبالایی از افراد و شرکت ها بود که در یکی از مراحل ذکر شده، لغو تحریم می شوند. این سند شامل دو اسم Ghasem Soleymani و Qasem Soleimani بود. خبرگزاری فارس حتی با توییت کردن اسم Ghasem Soleymani می خواست ثابت کند که سردار قاسم سلیمانی، دیگر تحت تحریم نیست.

اما به گفته وزارت خانه های خزانه داری و خارجه، این قاسم سلیمانی مقام نظامی بلندپایه ایران نیست، بلکه فرد دیگری است که به خاطر نقشش در عملیات استخراج اورانیوم در معدن اورانیوم ساغند [یزد] در فهرست تحریم قرار گرفته است. قطعنامه سال 2008 شورای امنیت سازمان ملل او را «فردی مرتبط با فعالیت های هسته ای حساس مربوط به تکثیر یا توسعه سامانه های تحویل سلاح هسته ای» معرفی کرده است. او در فاز اول لغو تحریم ها، از فهرست خارج خواهد شد.

اما قاسم سلیمانی دوم فرمانده شناخته شده سپاه قدس است که ظرف هشت سال از فهرست تحریم های سازمان ملل خارج، اما در فهرست تحریم های آمریکا باقی خواهد ماند. به گفته سخنگوی وزارت خزانه داری آمریکا: «تحریم های جاری آمریکا به خاطر ماهیت ثانویه خود تأثیر زیادی دارند. بر اساس این تحریم ها، افراد، شرکت ها و بانک های سرتاسر دنیا اگر با سپاه پاسداران -حتی در موارد لغو تحریم شده توسط سازمان ملل- همکاری کنند خود را در معرض مجازات قرار داده اند. ایالات متحده، سپاه را از فهرست تحریم های خود خارج نخواهد کرد».

نمایندگان جمهوری خواه مخالف توافق به سرعت اعتراض خود را به گنجاندن نام قاسم سلیمانی در فهرست لغو تحریم ها اعلام کردند. تام کاتن، سناتور جمهوری خواه، در صحبت با برنامه صبحگاهی شبکه MSNBC گفت که توافق با ایران اشتباهی وحشتناک است، به خصوص که اسم افرادی همچون سلیمانی را در فهرست افراد لغو تحریم شده می گنجاند. او گفت: «امروز ما در حال لغو تحریم علیه نهادهایی مانند سپاه پاسداران و افرادی مثل قاسم سلیمانی هستیم، ژنرالی که نیروهای کشتن سربازان آمریکایی را رهبری می کند».

اما باید دید منظور تام کاتن از «ما» در این گفته چیست؟ یک مقام وزارت خارجه به «فارن پالیسی» گفت که «ما هیچ تحریمی را علیه قاسم سلیمانی یا مقامات سپاه لغو نکرده ایم. اما این نکته درست است که هر فردی، هر شخصی که نامش در قطعنامه های شورای امنیت ذکر شده است، در نهایت توسط سازمان ملل لغو تحریم می شود.» خانم کارولین رابیت، مدیر ارتباطات کاتن می گوید که از نگاه این سناتور آمریکایی، لغو تحریم به دست سازمان ملل باشد یا آمریکا مهم نیست. او به «فارن پالیسی» گفت: «حرف ما این است که تحریم ها علیه قاسم سلیمانی در حال لغو شدن است؛ حالا چه توسط آمریکا چه توسط سازمان ملل، چه الان چه هشت سال دیگر. به هر حال اتفاقی است که دارد می افتد».

منبع: فارن پالیسی/ تحریریه دیپلماسی ایرانی/43