احتمال برخورد نظامی ایران و آمریکا بالاست

مقام اسبق وزارت خارجه آمریکا و مدیر اندیشکده مطالعات راهبردی در گفت وگو با فارس اظهار داشت: امکان بالقوه زیادی در برخورد نظامی دریایی به صورت تصادفی یا ناخواسته میان ایران و آمریکا وجود دارد.

به گزارش فارس، «مارک فیتز پاتریک» مقام سابق وزارت خارجه آمریکا در سازمان ملل متحد، مسئول وقت بخش عدم اشاعه سلاح های هسته ای وزارت خارجه آمریکا، کارشناس ارشد امور خاورمیانه، خلع سلاح هسته ای و موشک های بالستیک با تمرکز ویژه بر ایران، آسیای شمال شرقی و جنوب آسیا بوده و هم اینک  مدیر اندیشکده مطالعات راهبردی انگلیس است. فیتز پاتریک در گفت وگوی ویژه با خبرنگار گروه بین الملل خبرگزاری فارس در باره مسائل روز منطقه چون مسایل هسته ای، اوضاع یمن، تقابل ایران و آمریکا و غیره شرکت کرد و گفت: «امیدوارم که کشورهای منطقه و خارج از آن ایران را به عنوان یک عامل معقول منطقه ای با منافع مشروع پذیرا باشند».

مشروح این مصاحبه به شرح ذیل تقدیم خوانندگان می شود  و پیشاپیش تاکید می شود انتشار کامل این مصاحبه دلیلی بر تایید  کامل محتوای سخنان فرد مصاحبه شونده نبوده و نیست و صرفا جهت امانتداری ارائه شده است.

همانطور که در جریان هستید ایران و «1+5» به چارچوب توافق رسیدند. بر اساس آن چه که از جزییات این توافق پدید آمده است، در کل شما اجرای طرح «برجام» را چگونه می بینید؟

مارک فیتز پاتریک: چارچوب توافق که دوم آوریل حاصل شد مثبت تر از آنی بود که انتظار داشتم زیرا بسیاری از مشکلات را حل کرد البته هنوز برخی موارد بسیار مهم برجا مانده است. من درباره حصول نهایی توافق جامع که همه اهداف دو طرف تا تابستان سال جاری را برآورده کند خوشبین هستم.

 معیار توافق خوب برای ایران و آمریکا به طور جداگانه چیست؟

توافق جامع که الان بابت آن مذاکره صورت می گیرد برای طرفین خوب است. برای آمریکا و دیگر قدرت های جهانی این اطمینان حاصل می شود که مسیر ایران در ساخت سلاح هسته ای 10 تا 15 سال متوقف می شود و اقدام های راستی آزمایی آن را مطمئن تر خواهند کرد. برای ایران نیز از این لحاظ خوب است که حق این کشور در برخورداری از انرژی هسته ای مسالمت آمیز به رسمیت شناخته شده و بسیاری از تحریم های شدید رفع می شوند. این موضع برای ایرانیان که موفق بشوند با مذاکره تحریم ها را با موفقیت به پایان برسانند مایه غرور و مباهات است.

ایران اصرار دارد که تعهداتش در مسیر مذاکرات با از سر گرفتن تحریم ها برگشت پذیر هستند. نظر شما درباره برگشت پذیر بودن تعهدات ایران به عنوان مثال از فعالیت مجدد در تاسیسات آب سنگین اراک یا تاسیسات فردو چیست؟

البته برخی از تعهدات برگشت ناپذیر هستند. به عنوان مثال نمی توان جلوی پرداخت 100 تا 140 میلیارد دلار دارایی های مسدود شده ایران را در خارج به ایران گرفت و این سرمایه را نمی توان دوباره مسدود کرد. من تصور می کنم برخی از اقدام های ایران تحت توافق به طور بالفعل برگشت ناپذیر هستند. برای نمونه بازگشت راکتور اراک به حالت اولیه و تغییر دوباره آن بسیار پر هزینه است. همچنین سانتریفیوژهای باقی مانده در تاسیسات فردو برای مقاصد آتی غنی سازی احتمالی دیگر نامناسب هستند.

یکی از نکات مبهم در گزاره برگ دو طرف فعالیت های تحقیقات و توسعه است. ابعاد فعالیت های تحقیق و توسعه در ایران با توجه به این که جمهوری اسلامی می گوید می خواهد با سانتریفیوژهای نسل هشتم کار کند چگونه خواهند بود؟

این یکی از موارد کلیدی و مهم در تصمیم گیری ها خواهد بود. من قادر به پیش داوری در این زمینه نیستم هرچندکه طرفین باید به شرایط کمتر از خواسته های خود قانع باشند.

آمریکا و دیگر و قدرت های جهانی حداقل در رسانه می گویند که بعد از حصول توافق هسته ای ایران به عنوان عضو آژانس بین المللی هسته ای با برخورداری از حقوق کامل «ان پی تی» البته در 10 یا 15 سال آینده خواهد بود . آیا شما فکر می کنید که غرب در هر زمانی می پذیرد که ایران ظرفیت غنی سازی را با میزان  190 هزار سو اجرا کند؟

با لحاظ این مهم که محدودیت در تعداد سانتریفیوژها دوره زمانی مشخص دارد، ایران امکان به کارگیری از سانتریفیوژهای لازم برای انرژی صلح آمیز را خواهد داشت. البته من دوست دارم ایران تصمیم منطقی اتخاذ کند زیرا خرید اورانیوم از بازارهای بین المللی نسبت به تولید داخلی آن مقرون به صرفه تر است. با وفاداری به اجرای توافق در 10 تا 15 سال آینده باید اطمینان ایجاد شود که فعالیت های هسته ای در ایران تنها به قصد مصارف صلح آمیز هستند. اگر آژانس بین المللی انرژی اتمی تحت پروتکل الحاقی قادر به رسیدن به نتایج گسترده تری که ثابت کند تمامی فعالیت های هسته ای ایران صلح آمیز هستند نباشد فکر می کنم کشورهای درگیر این ماجرا گسترش برنامه غنی سازی ایران را نخواهند پذیرفت.

مقام های رسمی دولت اوباما با اطمینان اعلام کرده اند که جامعه اطلاعاتی آمریکا قادر به پایش مناسب از ایران است. نظر شما در این باره چیست؟

راستی آزمایی از سوی آژانس بین المللی هسته ای از طریق ساز و کار نظارت فنی میسر خواهد بود. درست همانند آن چه که دستگاه های اطلاعاتی غرب از فعالیت های مخفیانه در نطنز یا فردو کسب کردند من بر این باورم که این نهادهای اطلاعاتی قادرند هرگونه تاسیسات مخفی که شاید در آینده ساخته شود را شناسایی کنند.

دیدگاه شما در مورد ادعای نبرد نیابتی ایران و عربستان در یمن چیست؟

این کشمکش بیشتر ناشی از مواضع داخلی یمن بوده و البته به خاطر حمایت ایران از حوثی ها و نیز مداخله ائتلاف عربستان شدیدتر شده است. بخش غم انگیز این ماجرا درد و آلام اهالی یمن است.

وضعیت خلیج فارس و تنگه هرمز را چگونه می بینید؟ آیا وقوع برخورد احتمالی بین ایران و آمریکا در آینده محتمل است؟

امکان بالقوه زیادی در برخورد نظامی دریایی به صورت تصادفی یا ناخواسته وجود دارد. اقدام ایران در برابر کشتی مرسک نابخشودنی بود. اگر این حادثه در واقع به خاطر موارد حقوقی بود، هیچ توجیهی برای مداخله نیروهای ایران برای تصرف این کشتی وجود نداشته است. این اقدام ها برخلاف ثبات منطقه است.

با توجه به این که عربستان سعودی ستون سیاست خارجی آمریکا در منطقه است، درباره قصد ریاض برای حرکت به سوی هسته ای شدن نیز توضیح دهید.

دلیلی وجود ندارد که عربستان سعودی به دنبال بهره وری از انرژی صلح آمیز هسته ای نباشد. تا مادامی که تنها بحث انرژی هسته ای باشد، مشکلی در این زمینه وجود ندارد اما آمریکا و دیگر کشورهای غربی تصمیم هر کشوری که خواهان غنی سازی اورانیوم به هدف ساخت سلاح هسته ای را نخواهند پذیرفت. با ذکر یک استثنا بر این باورم که هیچ کشوری به عربستان سعودی فن آوری غنی سازی اورانیوم را نخواهد فروخت. این استثنا کره شمالی است. کشورهای غربی باید روش های مختلفی را برای جلوگیری از انتقال فن آوری غنی سازی از سوی کره شمالی به عربستان را در پیش گیرند.

سیاست خارجی آمریکا را در قبال ایران چگونه ارزیابی می کنید؟ فواید و ضررهای چنین سیاستی برای منطقه چی می باشد؟

آمریکا به دنبال روابط مسالمت آمیز با ایران است و امید دارد که بتواند با ایران و دیگر کشورهای منطقه همکاری کند تا نزاع های منطقه ای از جمله مسئله تروریست ها، قاچاق، مواد مخدر و کمبود منابع آبی برطرف شود. این ها مواردی زمان برخواهند بود تا سد بزرگ بی اعتمادی بین طرفین رفع شوند. در مجموع فکر می کنم در آینده نزدیک روابط ایران و آمریکا دوستانه و گرم نخواهد شد.

آیا بر اساس ادعای آمریکا ایران در منطقه مهار می شود؟

من امیدوارم که کشورهای منطقه و خارج از آن ایران را به عنوان یک عامل معقول منطقه با منافع مشروع پذیرا باشند. برای اعتماد سازی و فرآیند مشورت های مناسب منطقه ای ایران باید نسبت به نقش خود در لبنان، سوریه، عراق، غزه و یمن بازنگری کند.

از نظر شما ایران چگونه می تواند وضعیت وخیم منطقه را بهبود بخشد؟

ایران اقدام های زیادی را می تواند انجام دهد. یک مکان مناسب سوریه است و این که از رییس جمهور این کشور بخواهد نسبت به هموطنانش رفتاری بهتر داشته و برخی سلاح های غیر مجاز را استفاده نکند زیرا حمایت ایران از دولت «بشار اسد» تبعات منفی برای این کشور داشته و دارد.

ما رویدادهایی را در عراق و  سوریه شاهد هستیم. آیا امکان مداخله نیروی زمینی آمریکا در یک تا یک سال و نیم آینده به عنوان مقدمه نبرد با ایران می رود؟ در همین رابطه اتحاد بیشتر ایران با  چین و روسیه به عنوان بهترین گزینه برای مقابله با مداخله نظامی ائتلاف آمریکا و اسرائیل علیه ایران چیست؟

بسیار بعید است که آمریکا قصد دخالت نظامی با نیروی زمینی در سوریه و عراق داشته باشد. مردم آمریکا بشدت مخالف چنین اقدامی هستند. تصور چنین اقدامی به عنوان پیش زمینه نبرد علیه ایران دیوانگی است. البته در صورت عدم توافق هسته ای حمله نظامی آمریکا علیه ایران محتمل است. در چنین حمله ای آمریکا از نیروهای زمینی استفاده نمی کند. حقیقت مسئله این است که همواره گزینه نظامی در صورت شکست رویکرد دیپلماسی به میان می آیند که نمی شود آن را تهدید به حساب آورد.

در خاتمه ضمن تشکر از شما درباره دسترسی آژانس به مکان های نظامی ایران نیز توضیح دهید.

اگر ایران می خواهد به توافق برسد و تحریم ها رفع شوند، باید اجازه دسترسی آژانس را به صورت «مدیریت شده» به مکان های نظامی بدهد. کشورهای غربی محدودیت کلی را قبول نخواهند کرد. برای غرب نیز این مسئله خط قرمز است.