ایران پس از توافق چه می کند؟

نویسنده: متیو مک آینیس

دیپلماسی ایرانی: دولت ایران که در نهایت واقعیت دستیابی احتمالی به توافق هسته ای را در تابستان امسال پذیرفته است، خود را برای توافقنامه های سیاسی و تجاری آماده می سازد. تهران همچنان در مورد دستیابی به توافق خوشبین است و بهترین نمونه برای این خوشبینی را می توان سفر هفته پیش محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه ایران به نیویورک، گفتگو در مورد توافقنامه احتمالی و احتمال پدیدار شدن نظمی جدید در خاورمیانه پس از توافق هسته ای، دانست. اما حتی اگر توافقنامه به دست آید، ایران همچنان با چالش های داخلی و خارجی بسیاری مواجه خواهد بود. نیاز ایران به تامین منابع برای درگیری های طولانی مدت منطقه ای پیش رو و همچنین برای بازسازی اقتصاد آسیب دیده در داخل کشور، تهران را در دستیابی به توافقنامه مصمم تر می سازد. آمریکا باید بداند که ایران ممکن است پس از دستیابی به توافق در داخل و در خارج رفتارهای غیرمنتظره ای داشته باشد و شاید حتی نداند پس از دستیابی به موفقیت، با آن چه کند.

تلاش روحانی برای ترغیب به سرمایه گذاری خارجی: حسن روحانی رئیس جمهور ایران همچنان تلاش می کند رهبر معظم انقلاب ایران را در مورد این مسئله قانع کند که پس از توافقنامه هسته ای بهتر است از سرمایه گذاری های خارجی در کشور استقبال شود. وی روز 30 ماه آوریل در کنفرانس خبری تاکید کرد بدون وجود سرمایه ها و فناوری خارجی، رشد اقتصادی برای ایران دشوار می شود. وی از ماه ژانویه مناظرات را در مورد این مسئله آغاز کرد که در سیاست گذاری های اقتصادی، افزایش دارایی های کشور می بایست بر محافظت از شیوه های قدیمی تجارت تامین بودجه ماجراجویی های خارجی با انگیزه های ایدئولوژیکی، اولویت داشته باشد. بسیاری از شبکه های قدیمی در داخل اقتصاد ایران در مورد بازگشایی کشور به روی غرب و تاثیرات آن برای منافع آنها، نگران هستند و روحانی به خوبی از این موضوع آگاه است.

تهران برای جنگ فرهنگی آماده می شود: صنعت گران و بانکدارن قدیمی در ایران تنها کسانی نیستند که از توافقنامه دولت با 1+5 هراس دارند. روز 26 ماه آوریل تهران میزبانی اجلاس سالانه نیروهای پلیس را بر عهده داشت. آیت الله سید علی خامنی، رهبر معظم انقلاب ایران از نیروهای امنیت داخلی خواست محیطی ایمن تر در کشور ایجاد کنند. علی شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی بازبینی راهبردهای نیروهای پلیس را برای مقابله بهتر و شناسایی تهدیدهای نرم (فرهنگی، ایدئولوژیکی و سیاسی) از سوی قدرت های خارجی خواستار شد. حتی دریادار علی فدوی، فرمانده نیروی دریایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران اعلام کرد این کشور می بایست ثابت کند که توانایی شکست دادن حملات فرهنگی آمریکا را دارد.

دستیابی به راه حلی سیاسی در سوریه و یمن ممکن می شود؟ یکی از مشوق های ایران برای مذاکره در مورد توافقنامه هسته ای، بهبود موقعیت در درگیری های فزاینده فرقه ای و منطقه ای محسوب می شود. ایران اکنون با تلاش رقبای منطقه ای خود برای بهبود همکاری ها مواجه است که از نگرانی آنها از نزدیک شدن دستیابی به توافقنامه هسته ای و تغییر در سیاست های آمریکا در منطقه به دنبال آن، ناشی می شود. در سوریه، همکاری های جدید میان عربستان سعودی و ترکیه به افزایش قدرت شورشی های اسلام گرا منجر شده است. این گروه ها در مقایسه با اتفاقات دو سال گذشته، تهدیدی بزرگ برای موقعیت بشار اسد، رئیس جمهور سوریه محسوب می شوند. با توجه به تغییر شرایط در صحنه نبرد، اولین احتمال قابل توجه این است که ایران و روسیه برای پایان دادن به درگیری ها در سوریه، راه حلی دیپلماتیک را جستجو کنند.

عربستان سعودی با کمک آمریکا کمک ایران به حوثی ها در یمن را دشوار کرده است. عملیات عربستان سعودی احتمالا در دستیابی به اهداف اصلی در عقب راندن حوثی ها برای معامله بر سر راه حلی سیاسی، موفق نخواهد بود؛ اما این عملیات از سرعت پیشروی حوثی ها در یمن کاسته است. طبق گزارش های منتشر شده، عربستان سعودی از نیروهای یمنی آموزش دیده برای آزاد سازی عدن استفاده می کند و مصر نیز تعهد خود را به همکاری با عملیات عربستان سعودی 90 روز دیگر تمدید کرده است. دستیابی ایران به پیروزی سیاسی و یا نظامی در یمن در آینده نزدیک میسر نخواهد بود.

منبع: امریکن اینترپرایز / ترجمه و اقتباس: طلا تسلیمی